نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمید رضا میرداودی ¹
• حجت اله زاهدی پور ²
• حمید رضا مرادی ³
• غلام رضا گودرزی ¹

¹ عضو هیئت علمی مرکز تحقیفات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

² استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع استان مرکزی

³ کارشناس واحد آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان مرکزی

چکیده

الگوی نامناسب استفاده از سرزمین و تغییرات شدید درکاربری سرزمین باعث پیدایش بحران های زیست محیطی از جمله تخریب و آلودگی منابع آب و خاک، پیشروی رو به گسترش بیابانها، فرسایش خاک، شور و اسیدی شدن آن،  کاهش تنوع زیستی و استعداد و قابلیت بهره وری سرزمین گردیده است. در این تحقیق توان اکولوژیک استان مرکزی که اولین و مهمترین قسمت فرایند آمایش سرزمین می باشد مورد ارزیابی قرار گرفت.  ابتدا  نقشه های پایه استان شامل توپوگرافی در مقیاس 25000/1، زمین شناسی، خاک شناسی، پوشش گیاهی، اقلیم، سنگ شناسی، منابع آب و...جمع آوری گردید و سپس با ایجاد مدل رقومی ارتفاع و نقشه شکل زمین برای کل پهنه استان مرکزی و همینطور نقشه یگان های زیست محیطی پایه 1، 2 و 3 ، نسبت به تعیین کاربری های کشاورزی در 7 طبقه توان اقدام گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که از مجموع6/2921364 هکتار مساحت استان مرکزی که در15000 واحد اکولوژیک شناسایی گردیده است،5/121689 هکتار معادل 16/4% به کشاورزی با توان درجه 1،77/191634 هکتار معادل 55/6% به کشاورزی با توان درجه 2، 5/615791 هکتار معادل 07/21% به کشاورزی با توان درجه 3،8/569834  هکتار معادل 5/19% به کشاورزی با توان درجه 4 یا مرتع داری با توان درجه 1،6/1170699 هکتار معادل 40% به کشاورزی با توان درجه 5 یا مرتع داری با توان درجه 2،18/188381 هکتار معادل 44/6% به کشاورزی با توان درجه 6 یا مرتع داری با توان درجه 3 و2/63233 هکتار معادل 16/2% به کشاورزی با توان درجه  7 یا مرتع داری با توان درجه 4 که به طورعمده در مناطق با پوشش گیاهی بسیار تنک و یا خالی از پوشش گیاهی و در شیب های بسیار تند و صخره ای واقع شده است اختصاص یافته است.
 

کلیدواژه‌ها

• توان اکولوژیک
• آمایش سرزمین
• استان مرکزی
• سیستم اطلاعات جغرافیایی

عنوان مقاله [English]

Determination of agricultural and rangeland ecological capability of Markazi using GIS

نویسندگان [English]

• Hamid reza Mir davoodi ¹
• Hojat.. Zahedi poor ²
• Hamid reza Moradi ³
• Gholam reza Godarzi ¹

چکیده [English]

Improper management and unsuitable exploitation of land are the two most important problems of land resources utilization in the country. Unsuitable pattern of landuse together with sever landuse changes causes different environmental crisis including: environmental pollution and deterioration, expanding desertification, soil erosion, natural resources depletion, reduction of biological diversity and reduction the potential of land capability. These problems significantly influence the production resources of recent and future generation and prevent sustainable development of the country. In this research, ecological land capability of Markazi Province that is the most important part of the procedure of landuse planning were determined with preparing ecological resources maps such as topography with scale of 1/25000, geology, soil, climate and related parameters, vegetation cover, faults, water resources and etc. Slop, aspect and height class maps also were established based on Digital elevation model of the area and integrated together to form landform map of the Province. Environmental units with base 1, 2 and 3 also were established with overlaying land form, soil and vegetation maps. Ecological land capability of agricultural and rangeland were put in 7 classes. The results show that from total 2921364.6h area of Markazi Province, 15000 ecological units could be determined of which 121689.5h or %4.16 were in class of 1, 191634.77 h or %6 in class of 2, 615791.5 h or %21.07 in class of 3, 569834.8 h or %19 in class of 4, 1170699.6h or %40 in class of 5, 188381.18 h or %6.44 in class of 6 and 63333.2 h or %2.16 in class of 7 of agriculture and rangeland ecological capabilities.

کلیدواژه‌ها [English]

• ecological capability
• Landuse planning
• GIS
• Markazi Province