مهدی بشیری؛ سیده مائده کاوسی داودی؛ علی افضلی
دوره 26، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 1003-1019
چکیده
گسل از فرآیندهای اصلی زمینریختی است که با پدیده‌هایی همچون زمین‌لرزه ارتباط دارد. لذا آگاهی از اثر عوامل محیطی در بروز گسل و شناخت مناطق پرخطر اهمیت زیادی دارد که این اهداف در پژوهش حاضر بررسی شدهاند. عرصه پژوهش حوضه قرهقوم است که پس از تعیین گسلهای آن، متغیرهای ارتفاع، شیب، جهت، اقلیم، کاربری، ژئومورفولوژی، سنگشناسی، ...
بیشتر
گسل از فرآیندهای اصلی زمینریختی است که با پدیده‌هایی همچون زمین‌لرزه ارتباط دارد. لذا آگاهی از اثر عوامل محیطی در بروز گسل و شناخت مناطق پرخطر اهمیت زیادی دارد که این اهداف در پژوهش حاضر بررسی شدهاند. عرصه پژوهش حوضه قرهقوم است که پس از تعیین گسلهای آن، متغیرهای ارتفاع، شیب، جهت، اقلیم، کاربری، ژئومورفولوژی، سنگشناسی، فرسایش، بارش، پهنههای سیلابی، خاکشناسی، شاخصهای قدرت جریان، ناهمواری زمین و فاصله از جاده، آبراهه، تاقدیس و ناودیس آن استخراج گردید. سپس الگوریتمهای دادهکاوی شامل درختتصمیم، جنگلتصادفی، تجمیعیبوستینگ، ماشینبردارپشتیبان، رگرسیونلوجیستیک و شبکهعصبی در نرم‌افزار R جهت شناسایی ارزش متغیرها و روشهای آماری دومتغیره شامل ارزش اطلاعات و تراکم سطح برای شناسایی ارزش کلاسهای هر متغیر در وقوع گسل برازش شد. ارزیابی دقت طبقهبندی الگوریتمها با منحنی ROC نشان داد الگوریتمهای جنگلتصادفی و ماشینبردارپشتیبان به ترتیب با سطح زیر منحنی 88 و 86 درصد بهترین عملکرد را در طبقهبندی وقوع گسل بر مبنای متغیرهای ورودی دارند. در نهایت با ضرایب جینی در الگوریتم جنگل تصادفی، نقشههای پهنهبندی بهدست آمده از ترکیب این الگوریتم با روشهای آماری دومتغیره،تهیه و اعتبارسنجی شد. طبق این الگوریتم، بهترتیب متغیرهای ارتفاع، خاکشناسی و شاخص ناهمواری زمین مهم‌ترین پارامترها در وقوع گسل شناخته شدند. طبق ارزیابی نقشههای پهنهبندی، در روش ارزش اطلاعات و تراکم سطح بهترتیب حدود 52 و 35 درصد گسلها در کلاس خطر خیلیزیاد واقع شدند. لذا روش ارزش اطلاعات در تعیین پهنههای حساس به وقوع گسل دقت بیشتری داشت. با توجه به نتایج، روشهای دادهکاوی به عنوان ابزاری مفید در مدیریت ریسک گسل معرفی گردید. همچنین لزوم توجه به متغیرهای محیطی بهویژه توپوگرافی در مراحل مدیریت و تغییر کاربری حوضه ضرورت مییابد.
