زاهده حیدری زادی؛ مجید اونق؛ چوقی بایرام کمکی
دوره 29، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 542-561
چکیده
خشکسالی یک پدیده اقلیمی ناخوشایند است که به‌طور مستقیم بر ابعاد مختلف جوامع انسانی تأثیر می‌گذارد. به‌منظور آگاهی و انتخاب تصمیم مدیریتی مناسب، طراحی و توسعه یک رویکرد یکپارچه برای کنترل موثرتر این پدیده و ارائه هشدارهای اولیه ضروری است. در این مطالعه، دوازده شاخص مختلف سنجش از دور از ماهواره مودیس (MODIS) و مدل رقومی ارتفاعی (DEM) برای ...
بیشتر
خشکسالی یک پدیده اقلیمی ناخوشایند است که به‌طور مستقیم بر ابعاد مختلف جوامع انسانی تأثیر می‌گذارد. به‌منظور آگاهی و انتخاب تصمیم مدیریتی مناسب، طراحی و توسعه یک رویکرد یکپارچه برای کنترل موثرتر این پدیده و ارائه هشدارهای اولیه ضروری است. در این مطالعه، دوازده شاخص مختلف سنجش از دور از ماهواره مودیس (MODIS) و مدل رقومی ارتفاعی (DEM) برای پایش خشکسالی در طول فصل رشد برای سال‌های 2018-2000 مورد استفاده قرار گرفت. شاخص استاندارد شده بارش (SPI) با مقیاس زمانی یک تا 12 ماه به‌عنوان داده مرجع استفاده شد. سپس روابط بین 13 شاخص و SPI با مقیاسهای زمانی مختلف با استفاده از رویکرد یادگیری ماشین و تکنیک جنگل تصادفی مدلسازی استفاده شد. از داده‌های رطوبت نسبی خاک، شاخص بارش-تبخیر و تعرق استانداردشده (SPEI) و داده‌های عملکرد محصول به‌منظور اعتبارسنجی مدل استفاده شد. نتایج نشان داد که جنگل تصادفی کارکرد خوبی (R2=88/0) برای شبیهسازی SPI دارد. در مرحله بعد با استفاده از مدل خشکسالی که در مرحله قبل ساخته شد، شاخص خطر خشکسالی (DHI) بر اساس احتمال وقوع خشکسالی محاسبه شد. شاخص آسیبپذیری خشکسالی (DVI) نیز با استفاده از هفت شاخص اجتماعی و اقتصادی محاسبه شد. در نهایت، شاخص خسارت خشکسالی (DRI) با تلفیق شاخص خطر خشکسالی و شاخص آسیبپذیری خشکسالی برای استان ایلام به‌دست آمد. نتایج نقشه خسارت نشان داد که دو شهرستان در معرض خسارت خشکسالی خیلیشدید، چهار شهرستان در معرض خسارت زیاد و چهار شهرستان در معرض خطر خشکسالی متوسط و کم قرار دارند. به‌طور کلی، نتایج این مطالعه یک روش جامع برای ارزیابی خشکسالی منطقها‌ی ارائه می‌دهد. همچنین بر اساس این مدل، می‌توان شهرستان‌های با آسیبپذیری بالا را شناسایی کرد تا با ارائه برنامه‌های مدیریتی به‌موقع به بهبود وضعیت کمک کند.
زهرا جمالی؛ مجید اونق؛ عبدالرسول ماهینی
دوره 29، شماره 3 ، مهر 1401، ، صفحه 191-200
چکیده
رویکرد مدیریتی بیلان صفر تخریب اراضی (ZNLD) به‌عنوان یک رویکرد نوین برای اولین بار در سال 2012 با هدف صفرسازی تخریب اراضی در افق 2030 مطرح شد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی روند بیابان‌زایی با استفاده از مدل ESAs، اجرای رویکرد ZNLD و ارائه یک برنامه مدیریتی است. در این پژوهش پس از تهیه نقشه کاربری اراضی مربوط به سال‌های 2000، 2010 و 2018 و پیش‌بینی ...
بیشتر
رویکرد مدیریتی بیلان صفر تخریب اراضی (ZNLD) به‌عنوان یک رویکرد نوین برای اولین بار در سال 2012 با هدف صفرسازی تخریب اراضی در افق 2030 مطرح شد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی روند بیابان‌زایی با استفاده از مدل ESAs، اجرای رویکرد ZNLD و ارائه یک برنامه مدیریتی است. در این پژوهش پس از تهیه نقشه کاربری اراضی مربوط به سال‌های 2000، 2010 و 2018 و پیش‌بینی آن در سال 2030 با استفاده از زنجیره مارکوف و شبیهسازی پارامتر دما و بارش با استفاده از مدل ریزمقیاس‌نمایی SDSM تحت سناریوی RCP4.5، نقشه خطر در افق زمانی 2030 شبیهسازی شد. در گام بعدی، برای دستیابی به ZNLD در افق 2030، برنامه مدیریتی برای به صفر رساندن بیابان‌زایی و تهیه نقشه ZNLD پیشنهاد گردید. نتایج مورد مطالعه نشان داد شدت بیابان‌زایی در افق زمانی 2030 رو به افزایش است. بیشترین افزایش خطر مربوط به کلاس F3 به میزان 7/2 درصد و بیشترین کاهش مربوط به کلاس P به میزان 7/4 درصد می‌باشد. کلاس‌های خطر I و II به‌ترتیب به میزان 3 و 2/3 درصد در افق زمانی 2030 کاهش خواهد یافت. این در حالی است که کلاس‌های خطر III و IV روند افزایشی خواهند داشت. برای دستیابی به سطح ZNLD به‌ترتیب با احیاء مساحتی برابر 3/2 و 6/12 درصد از وسعت اراضی با کلاس خطر F1 و P و با حفظ شرایط موجود (2/0 درصد از مناطق N) در مجموع مساحتی برابر 1/15 درصد به مناطق غیربیابانی افزوده خواهد شد و سطح ZNLD در افق 2030 به 4/23 درصد خواهد رسید.
