نگار احمدیان؛ مهدی عابدی؛ محمد سهرابی
دوره 26، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 474-486
چکیده
در مراتع استپی پارک ملی گلستان، انواعی از گیاهان بوته‌ای مانند درمنه به‌صورت پراکنده حضور دارند و سطوح خاکی بین این گیاهان توسط پوسته‌های زیستی (شامل: خزه و سیانوباکتری) پوشیده شده است. این پوسته‌ها به‌عنوان یک عامل حیاتی در مناطق خشک و نیمه‌خشک شناخته می‌شوند. اثرات آن‌ها بر رطوبت و درجه‌حرارت خاک که نقش بسیار مهمی را در فرآیندهای ...
بیشتر
در مراتع استپی پارک ملی گلستان، انواعی از گیاهان بوته‌ای مانند درمنه به‌صورت پراکنده حضور دارند و سطوح خاکی بین این گیاهان توسط پوسته‌های زیستی (شامل: خزه و سیانوباکتری) پوشیده شده است. این پوسته‌ها به‌عنوان یک عامل حیاتی در مناطق خشک و نیمه‌خشک شناخته می‌شوند. اثرات آن‌ها بر رطوبت و درجه‌حرارت خاک که نقش بسیار مهمی را در فرآیندهای اکولوژیک و هیدرولوژیک ایفا می‌کند هنوز به‌خوبی شناخته نشده است. به منظور آگاهی بیشتر از این موضوع، تأثیر خزه و سیانوباکتری بر رطوبت و درجه‌حرارت خاک و تأثیر بوته درمنه بر رطوبت خاک مورد بررسی قرار گرفت. رطوبت خاک در چهار بازه‌ی زمانی اول زمستان، آخر زمستان، بهار و تابستان با استفاده از دستگاه رطوبت‌سنج اندازه‌گیری و درجه‌حرارت خاک در سه فصل مختلف آخر زمستان، بهار و تابستان با استفاده از دماسنج تکمه‌ای به مدت 117 روز با فواصل زمانی دو ساعته ثبت شد. مهمترین عامل تأثیرگذار بر رطوبت و هم‌چنین درجه‌حرارت خاک، فصل بود که با استفاده از مدل خطی ترکیبی عمومی مشخص گردید. براساس نتایج بدست آمده، توانایی حفظ رطوبت سیانوباکتری بیشتر از دو تیمار خزه و بوته درمنه و هم‌چنین نوسان دمای روزانه خاک زیر سیانوباکتری (3/4 – 35 درجه سانتی‌گراد) بیشتر از خزه (25/4 - 26 درجه سانتی‌گراد) می‌باشد.
زهرا عباس نسب؛ مهدی عابدی؛ سیداحسان ساداتی
دوره 26، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 214-225
چکیده
در سال‌های اخیر، گرد و غبار تأثیر قابل توجهی بر برخی از خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گونه‌های گیاهی داشته است. در این تحقیق اثر گرد و غبار شبیه‌سازی شده بر خصوصیات مورفولوژیکی مانند ارتفاع، سطح ویژه برگ، زی‌توده اندام هوایی و زمینی، طول و حجم ریشه و خصوصیات فیزیولوژیکی مانند کلروفیل، تبادلات گازی و نشت الکترولیت در دو گونه ...
بیشتر
در سال‌های اخیر، گرد و غبار تأثیر قابل توجهی بر برخی از خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گونه‌های گیاهی داشته است. در این تحقیق اثر گرد و غبار شبیه‌سازی شده بر خصوصیات مورفولوژیکی مانند ارتفاع، سطح ویژه برگ، زی‌توده اندام هوایی و زمینی، طول و حجم ریشه و خصوصیات فیزیولوژیکی مانند کلروفیل، تبادلات گازی و نشت الکترولیت در دو گونه Bromus tomentellusو Medicago sativa بررسی شد. در گونه B. tomentellus گرد و غبار باعث افزایش ارتفاع شد. ولی در گونه M. sativa گرد و غبار بر ارتفاع گیاه تأثیر معنی‌داری نداشت. سطح ویژه برگ و زی‌توده هوایی تحت تأثیر گرد و غبار قرار نگرفت. زی‌توده زیرزمینی در گونه M. sativaافزایش یافت ولی در B. tomentellusبین گونه شاهد و تیمار اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. در گونه M. sativa حجم ریشه و طول ریشه افزایش یافت. در گونه B. tomentellusحجم ریشه افزایش ولی در طول ریشه اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. در هر دو گونه مورد بررسی، گرد و غبار بر کلروفیل تأثیر معنی‌داری نداشت ولی فتوسنتز و هدایت روزنه‌ای کاهش یافت. تعرق نیز در گونه M. sativa کاهش پیدا کرد ولی بر گونه B. tomentellus اثر معنی‌داری نداشت.به‌صورت کلی گرد و غبار به‌ویژه برای گونه لگوم فعالیت‌های فیزیولوژیک را محدود نموده و گیاه با افزایش زی‌توده زیرزمینی با شرایط تنش سازگار گردید.
حسین ارزانی؛ مهدی عابدی
دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1385، ، صفحه 145-161
چکیده
مراتع اکوسیستمی پویا می‌باشند و در پی وقوع آشفتگی‌ها دچار تغییر می‌شوند و چنانچه از آستانه سلامت مرتع عبور نمایند دچار تخریب می‌گردند. با تعیین ویژگی‌های سلامت مرتع می‌توان درباره تاثیر فعالیت‌های مدیریتی قضاوت نمود. در این مطالعه با هدف تعیین سه ویژگی اکوسیستم‌های مرتعی (پایداری خاک و رویشگاه، توابع هیدرولوژیک، سلامت موجودات ...
بیشتر
مراتع اکوسیستمی پویا می‌باشند و در پی وقوع آشفتگی‌ها دچار تغییر می‌شوند و چنانچه از آستانه سلامت مرتع عبور نمایند دچار تخریب می‌گردند. با تعیین ویژگی‌های سلامت مرتع می‌توان درباره تاثیر فعالیت‌های مدیریتی قضاوت نمود. در این مطالعه با هدف تعیین سه ویژگی اکوسیستم‌های مرتعی (پایداری خاک و رویشگاه، توابع هیدرولوژیک، سلامت موجودات زنده) از١٧ شاخص اکولوژیک، شامل شیار، الگوی جریان آب، تراس و ستون فرسایشی، خاک لخت، خندق، فرسایش بادی در مناطق برداشت و رسوب گذاری، جابجایی لاشبرگ، پایداری خاک به فرسایش، هدررفت سطحی خاک و تخریب، ترکیب گیاهی، فشردگی خاک، گروههای ساختاری – عملکردی در گیاهان، مرگ و میر گیاهان، مقدار لاشبرگ، تولید سالانه، گیاهان مهاجم و توانایی تولید مثل گیاهان چندساله استفاده شد. این روش در٦ مرحله اجرا گردید. مهمترین هدف این مقاله به کار گیری این مفهوم در دو منطقه خشک ونیمه خشک می‌باشد بنابراین با انجام مطالعات خاکشناسی و پوشش گیاهی در منطقه اورازان طالقان و زرند ساوه، 5 تیمار مدیریتی شامل 3 شدت چرایی و2 تیمار اراضی شخم خورده و دیمزار رها شده انتخاب گردید. فرمهای تعدیل شده شاخص‌ها در قالب ٣ ویژگی اکوسیستم در ٥ طبقه ارزشیابی و بیان شده است در اثر فعالیت‌های مدیریتی چرای شدید و شخم اراضی ویژگی‌های سلامت مرتع به شدت کاهش یافته و تفاوت معنی‌داری با منطقه مرجع نشان داد. با افزایش شدت چرای دام خصوصیات ساختاری گیاهان مانند ترکیب گیاهی و نیز خصوصیات خاک بین گیاهان تخریب می‌گردند و در منطقه دارای چرای شدید خصوصیات خاک در زیر گیاهان و بین گیاهان تخریب و گیاهان چندساله منطقه مرجع کاملاًحذف شدند.در احیاء اراضی شخم خورده نیز ویژگی‌های عملکردی مربوط به پایداری خاک و عملکرد هیدرولوژیک بهبود می‌یابند. ولی ویژگی‌ها نسبت به منطقه مرجع اختلاف زیادی نشان داد. نتایج نشان داد که کاهش مقاومت سطح خاک، حذف گیاهان چندساله و تخریب الگوی جریان آب از مهمترین عوامل کاهش سلامت مرتع در این منطقه می‌باشد.
