خدیجه بهلکه؛ مهدی عابدی؛ Sara Palacio؛ Arantzazu Luzuriaga؛ Adrian Escudero
دوره 31، شماره 3 ، مهر 1403، ، صفحه 248-265
چکیده
چکیدهسابقه و هدفرویشگاه‌های گچی محیطی پرتنش را برای گیاهان ایجاد میکنند و به علت وجود سمیت یونی استقرار گیاهان تحت تاثیر قرار می‌گیرد. گیاهان بوتهای به عنوان گیاه پرستار میتوانند از گونههای زیراشکوب خود در برابر شرایط سخت این رویشگاه محافظت کنند. این گیاهان در شرایط محیطی سخت اهمیت بیشتری دارند زیرا آنها از فرایندهای ...
بیشتر
چکیدهسابقه و هدفرویشگاه‌های گچی محیطی پرتنش را برای گیاهان ایجاد میکنند و به علت وجود سمیت یونی استقرار گیاهان تحت تاثیر قرار می‌گیرد. گیاهان بوتهای به عنوان گیاه پرستار میتوانند از گونههای زیراشکوب خود در برابر شرایط سخت این رویشگاه محافظت کنند. این گیاهان در شرایط محیطی سخت اهمیت بیشتری دارند زیرا آنها از فرایندهای خاصی استفاده میکنند تا شرایط خردزیستگاهی را تغییر داده و به توسعه گیاهان زیراشکوب کمک کنند. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر زیستی Artemisia diffusa و گونههای زیراشکوب آن در یک شیب ارتفاعی در رویشگاه گچی استان سمنان انجام شد.مواد و روش‌هابرای این منظور 4 رویشگاه با میزان گچ بالای 40 درصد و بر اساس شیب ارتفاعی انتخاب شد. این رویشگاهها شامل تلخه، سرخه پایین، رامه و سرخه بالا با ارتفاع به ترتیب 1302، 1358، 1431 و 1544 متر از سطح دریا بودند. در هر رویشگاه 20 پلات زوجی در زیراشکوب گونه پرستار A.diffusa و فضای باز مجاور آنها مستقر و سپس درصد پوشش آنها برآورد شد. در مجموع 80 پلات در این مطالعه بررسی شده است. واحد نمونهبرداری بوته است که به عنوان یک لکه در نظرگرفته می‌شود. برای بررسی پاسخ گیاهان، آنها در چهار گروه عملکردی شامل گندمیان یکساله، پهن‌برگان یکساله، پهن‌برگان چند ساله و بوته‌ای‌ها قرار گرفتند. برای تحلیل پارامترهای خاک در هر رویشگاه 10 نمونه خاک به‌صورت زوجی در زیراشکوب A.diffusa و فضای باز مجاور آن برداشت شد و خصوصیات فیزیکو شیمیایی شامل اسیدیته، شوری، گچ، کربنات کلسیم، شن، سیلت، رس، فسفر، کربن، نیتروژن و سولفور بررسی گردید.تفاوت بین تیمارها ازمدل خطی ترکیبی تعمیم یافته و مقایسه میانگینها با استفاده از آزمون توکی HSD انجام شد. پارامترهای خاک با استفاده از آنالیز مؤلفه اصلی PCA تحلیل و تمام محاسبات در نرم افزار R انجام شد. برای اندازهگیری روابط زیستی بین گیاهان از شاخص نسبی روابط زیستی استفاده شد.نتایجبر اساس نتایج به دست آمده در مجموع 22 گونه گیاهی متعلق به 16 خانواده شناسایی شدند. نتایج نشان داد که ارتفاع و موقعیت قرار گرفتن گونه‌ها در زیراشکوب و فضای باز مجاور اثر معناداری در رویشگاه‌های مختلف دارد. درصد پوشش گیاهی کل گونه‌ها در تلخه (9/1±7/7)، سرخه پایین (36/2±2/13) و سرخه بالا (3/5±75/12)، در زیر اشکوب بیشتر از فضای باز بود و در سایت رامه تفاوت معناداری نداشت. به علاوه، در تلخه درصد پوشش پهن‌برگان یکساله (2/1±3/5)، در سرخه پایین گندمیان یکساله (3/2±3/8) و پهن‌برگان یکساله (06/1±5) در سرخه بالا بوته‌ای‌ها (5/3±5/7) و گندمیان یکساله (84/0±15/3) در زیراشکوب بیشتر از فضای باز مجاور پایه گیاهی بودند. همچنین نتایج نشان داد که در تمام رویشگاهها رابطه زیستی درمنه برای کل گونههای زیراشکوب دارای اثر تسهیلی است و موجب بهبود شرایط برای استقرار گونه‌ها در زیر تاج پوشش خود می‌شود، که میزان شدت تسهیل آن با افزایش ارتفاع کاهش معناداری داشت (05/0; P <95/2(F=. این مطالعه نشان داد که تسهیل پهن‌برگان یکساله با افزایش ارتفاع (1544 متر از سطح دریا) کاهش می‌یابد (001/0; P <01/10F=) در حالی‌که تسهیل برای گونههای بوتهای صرفا در ارتفاع بالا ایجاد می‌شود (006/0; P <5(F=. نتایج حاصل از مدل نشان داد ارتفاع، موقعیت و اثر متقابل ارتفاع و موقعیت اثر معناداری را بر پارامترهای شیمیایی خاک داشتند. در رویشگاه تلخه به طور معناداری میزان سولفور (21/1±57/4)، فسفر (3/0±1/2)، رس (24/2±12/17)، سیلت (61/1±78/31)، کربن (78/0±17/4) و آهک (76/5±65/24) در زیراشکوب بیشتر از فضای باز و میزان شن (22/3±8/71) و گچ (47/3±93/56) کمتر از فضای باز مجاور پایه گیاهی بود. به طور کلی میزان گچ در ارتفاعات پایین کمتر و میزان اسیدیته بیشتر بود و در رویشگاه بالا عکس این نتیجه مشاهده شد.نتیجه‌گیریبه طور کلی گیاه Artemisia diffusa در رویشگاه گچی استان سمنان دارای اثرات تسهیلی است که با افزایش ارتفاع از اثرات تسهیلی آن کاسته می‌شود. زیرا با افزایش ارتفاع و مقدار گچ شرایط محیطی سخت‌تر می‌شود در نتیجه رقابت بین گیاهان برای کسب منابع محدود افزایش پیدا می‌کند. با توجه به اینکه رویشگاه‌های گچی دارای گونههای خاص و بومی هستند دانستن نوع روابط در این گونه رویشگاهها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا در صورت لازم برای احیای این مناطق از گونههای پرستار سازگار با شرایط استفاده شود.
علی محبی؛ مسلم مظفری؛ احسان زندی اصفهان؛ علی اشرف جعفری
دوره 26، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 543-550
چکیده
سطح قابل توجهی از مراتع کشور در اثر عوامل مختلف تخریب یافته و بخش مهمی از گیاهان مرتعی در معرض خطر قرار گرفته و یا جمعیت آنها به شدت کاهش یافته است. برای ایجاد پایداری در این گونه مراتع، اصلاح و احیاء آنها از طریق انتخاب گونه های مناسب و یافتن بهترین شیوه های کشت و استقرارا از اولویت ویژه ای برخوردار است، لذا با توجه به ننایج ...
بیشتر
سطح قابل توجهی از مراتع کشور در اثر عوامل مختلف تخریب یافته و بخش مهمی از گیاهان مرتعی در معرض خطر قرار گرفته و یا جمعیت آنها به شدت کاهش یافته است. برای ایجاد پایداری در این گونه مراتع، اصلاح و احیاء آنها از طریق انتخاب گونه های مناسب و یافتن بهترین شیوه های کشت و استقرارا از اولویت ویژه ای برخوردار است، لذا با توجه به ننایج حاصل از طرح تحقیقاتی انجام گرفته، بذر گونه گیاهی چند سال Sa.arbuscula، همراه با جمعیت‌های موجود آنها از مناطق مختلف مراتع استان سمنان جمع آوری گردید. به منظور بررسی و مطالعه درصد استقرار جمعیت گونه مذکور، آزمایشی با طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در محل ایستگاه تحقیقات سمنان از سال 1390 بمدت 5 سال به مرحله اجرا در آمده و از صفت مذکور یادداشت برداری به عمل آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار sas و مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن صورت پذیرفت. نتایج حاصله نشان داد که از بین اکسشن های مورد مطالعه گونه Sa. arbuscula ، دو ژنوتیپ 230 و 234 به ترتیب با 67/86 و 02/84 درصد دارای بیشترین و ژنوتیپهای 216 و 135 به ترتیب با 67/26 و 67/46 درصد کمترین استقرار را از خود نشان دادند. لذا می توان در امر اصلاح و احیاء عرصه های این منطقه و مناطق مشابه از جمعیت های ژنوتیپ های 230 و 234 گونه مذکور استفاده نمود .
هاشم کنشلو؛ حسین عامری
دوره 19، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 344-354
چکیده
بهمنظور دستیابی به روابط برخی از رفتارهای فنولوژیکی آتریپلکس گری‌فی‌تی با ویژگیهای اقلیمی نظیر دما و بارندگی، بررسی در مراتع کوهستانی منطقه افتر در شمالشرق شهر سمنان برای مدت چهارسال طی سالهای 1380 تا 1383 انجام گردید. در این تحقیق 10 بوته آتریپلکس گری‌فی‌تی انتخاب و علامتگذاری شدند. مراحل فنولوژی (جوانهزنی، رشد رویشی، گلدهی، ...
بیشتر
بهمنظور دستیابی به روابط برخی از رفتارهای فنولوژیکی آتریپلکس گری‌فی‌تی با ویژگیهای اقلیمی نظیر دما و بارندگی، بررسی در مراتع کوهستانی منطقه افتر در شمالشرق شهر سمنان برای مدت چهارسال طی سالهای 1380 تا 1383 انجام گردید. در این تحقیق 10 بوته آتریپلکس گری‌فی‌تی انتخاب و علامتگذاری شدند. مراحل فنولوژی (جوانهزنی، رشد رویشی، گلدهی، رسیدن بذرها و رشد مجدد) در دوره‌های 15 روزه و صفات زایشی در فواصل زمانی 10-7 روزه اندازهگیری گردیدند. تجزیه و تحلیل آمار هواشناسی و تاریخ‌های ثبت شده فنولوژی نشان می‌دهند که رویش آتریپلکس گری‌فی‌تی با تغییرات خشکی و دما در فصول مختلف سال متغیر بوده و دو فصل رشد و تولید بذر کاملا" متمایز در سال در این گیاه مشاهده می‌گردد. اولین دوره رویشی، از اواخر زمستان شروع و تا اواسط مردادماه ادامه داشته و دومین دوره از نیمه دوم مرداد آغاز و در نیمه دوم آذرماه خاتمه می‌یابد. گلدهی از اردیبهشت و بذردهی از خردادماه شروع می‌گردد. البته بین جهت‌های جغرافیایی نیز بهعلت تفاوت در میزان بارندگی، حرارت و میزان تبخیر، مراحل فنولوژی متفاوت می‌باشد؛ به‌طوری‌که مراحل گلدهی و رسیدن بذرها در دامنه‌های جنوبی بهترتیب در اردیبهشت و تیرماه و در دامنه‌های شمالی در مهر و آبانماه حادث می‌گردند. نتایج این تحقیق می‌تواند مدیران مرتع را در تنظیم تقویم زمانی ورود و خروج دام به مرتع و همچنین فصل استفاده از علوفه در دامنه‌های مختلف را یاری نماید.
نجاتعلی سالار
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، ، صفحه 224-233
چکیده
تاغکاری یکی از پروژههای بزرگ بخش اجرا در امر تثبیت ماسههای روان است. موفقیت پروژه تاغکاری در مناطق مختلف با توجه به شرایط اقلیمی و خاکی متفاوت است؛ بطوری‌که رشد درختچههای تاغ در عرصههای کشت شده کاملاً اختلاف معنی‌دار با یکدیگر دارند. به منظور پی‌بردن به عامل محدود کننده رشد در وسعتی حدود 2 هکتار مقادیر ارتفاع، تاج پوشش، ...
بیشتر
تاغکاری یکی از پروژههای بزرگ بخش اجرا در امر تثبیت ماسههای روان است. موفقیت پروژه تاغکاری در مناطق مختلف با توجه به شرایط اقلیمی و خاکی متفاوت است؛ بطوری‌که رشد درختچههای تاغ در عرصههای کشت شده کاملاً اختلاف معنی‌دار با یکدیگر دارند. به منظور پی‌بردن به عامل محدود کننده رشد در وسعتی حدود 2 هکتار مقادیر ارتفاع، تاج پوشش، قطر یقه و انشعابهای درختچههای 5 ساله تاغ برای محاسبه شاخص رشد اندازهگیری شد و رابطه آن با پارامترهای شوری، اسیدیته، درصد رطوبت اشباع، وزن مخصوص ظاهری و بافت خاک (درصد سیلت ، رس و شن) به صورت اثرهای ساده و متقابل بررسی شد. نتایج حاصل نشان داد که شاخص رشد با درصد رطوبت اشباع(SP) در سطح 05/0 همبستگی منفی دارد. درصد رطوبت اشباع فاکتور تعیین کننده در رشد گیاه می‌باشد
تقی میرحاجی؛ عادل جلیلی؛ مرتضی اکبرزاده
دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1381، ، صفحه 729-742
