جواد معتمدی (ترکان)؛ اسماعیل شیدای کرکج؛ یاسر قاسمی آریان
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 فروردین 1402
چکیده
ارائه مدل‌‌های مدیریتی عرصه‌‌های طبیعی، به‌‌دلیل وسعت زیاد و عدم امکان دسترسی به تمام سطح، از اهمیت زیادی برخوردار است. در این راستا، مراتع کوهستانی امام کندی، به‌‌منظور ارائه مدل مکانی- اکولوژیکی، هدف پژوهش قرار گرفت. واحد‌‌های همگن اکولوژیک، با تلفیق لایه‌‌های طبقات ارتفاعی، شیب، جهت جغرافیایی ...
بیشتر
ارائه مدل‌‌های مدیریتی عرصه‌‌های طبیعی، به‌‌دلیل وسعت زیاد و عدم امکان دسترسی به تمام سطح، از اهمیت زیادی برخوردار است. در این راستا، مراتع کوهستانی امام کندی، به‌‌منظور ارائه مدل مکانی- اکولوژیکی، هدف پژوهش قرار گرفت. واحد‌‌های همگن اکولوژیک، با تلفیق لایه‌‌های طبقات ارتفاعی، شیب، جهت جغرافیایی و تیپ‌‌های گیاهی، تهیه شد. با توجه به خصوصیات اکولوژیکی و محیطی هر واحد همگن اکولوژیک و در نظر گرفتن ضوابط و معیارهای ارزیابی توان کاربری مرتع، نسبت به ارزیابی توان و تناسب استفاده از مراتع، اقدام گردید. با توجه به وضعیت و گرایش مرتع، روش مرتعداری و سیستم‌‌های چرایی، برای هر یک از کلاس‌‌های مرتعی، ارائه شد. بر اساس نتایج؛ 23 واحد همگن اکولوژیک، تشخیص داده شد که بخش‌‌های زیادی از آن به اراضی مرتعی با کلاس یک تا سه اختصاص دارد. بر این اساس؛ در 9/26 درصد (4/248 هکتار) از مراتع که دارای وضعیت خوب و توان کلاس یک می‌‌باشند، روش مرتعداری تعادلی در نظر گرفته شد. در 4/37 درصد (4/346 هکتار) که دارای وضعیت متوسط و توان کلاس دو می‌‌باشند، روش مرتعداری طبیعی توصیه گردید. عملیات اصلاح مرتع یا مرتعداری مصنوعی، برای 7/35 درصد (9/329 هکتار) اراضی که دارای وضعیت ضعیف و توان کلاس سه می‌‌باشند، پیشنهاد گردید. به‌‌منظور جلوگیری از فرسایش و افزایش تولید علوفه، برای دیمزارهای رها شده نیز روش مرتعداری مصنوعی توصیه شد. نتایج بیانگر آن است که کاربرد مدل مکانی- اکولوژیکی و به‌‌تبع آن شناسایی مناطق همگن اکولوژیک به‌‌عنوان واحد‌‌های مدیریتی و برنامه‌‌ریزی در سطح کلان، به‌‌عنوان روشی توانا و کم‌‌هزینه، علاوه بر ارزیابی توان مراتع، قادر است مدیریت مرتع را در پیشنهاد روش مرتعداری و سیستم‌‌های چرایی و مکان‌‌یابی عملیات اصلاح مرتع، کمک نماید.
