نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیده خدیجه مهدوی ¹
• مهشید سوری ²
• احمد چوپانیان ³

¹ استادیار، گروه منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور، ایران

² استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه ارومیه، ایران

³ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، گروه منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نور، ایران

چکیده

عامل اصلی پدیده تغییر اقلیم که آثار زیانباری برای بشر دارد، افزایش غلظت گاز دی‌اکسیدکربن در جو است. کاهش میزان این گاز را از طریق مهار توسعه صنعتی و استفاده از شیوه های مصنوعی، به دلیل عدم توجیه اقتصادی، مناسب نیست. بنابراین بهره‌گیری از توان ذخیره کربن در بافت‌های گیاهی و خاک، در دهه‌های اخیر مورد توجه جدی قرار گرفته است. با توجه به وجود مناطق اقلیمی مختلف در کشور، توجه به سهم و میزان ترسیب کربن هریک از این مناطق، قابل تأمل است. بدین منظور، قابلیت ترسیب کربن خاک مراتع کوهستانی استان کرمانشاه در سه طبقه ارتفاعی و در چهار جهت جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفت. سپس نمونه برداری از خاک در دو عمق 30-0 و 60-30 سانتیمتری خاک رویشگاه‌های  Astragalusgossypinus(گون سفید) وAstragalusparrowianus (گون زرد) انجام شد. میزان کربن آلی، وزن مخصوص ظاهری، هدایت الکتریکی، اسیدیته و درصد رطوبت اشباع و بافت خاک پروفیل‌ها در هر دو عمق خاک اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نیز نشان داد که پارامترهای بافت، وزن مخصوص ظاهری و اسیدیته به ترتیب از مهمترین عوامل مؤثر بر کربن آلی خاک بودند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده‌ها در قالب طرح فاکتوریل با پایه کاملاً تصادفی، اختلاف معنی‌داری در سطح معنی‌داری 1درصد در بین دو گونه مذکور و همچنین در بین طبقات ارتفاعی و جهت های جغرافیایی مورد بررسی بر روی میزان ترسیب کربن خاک مشاهده گردید. نتایج مقایسه میانگین‌ها بر اساس آزمون SNK هم بیانگر این مطلب است که بیشترین مقدار ترسیب کربن در طبقه ارتفاعی سوم و در جهت جغرافیایی شمالی مشاهده گردید. همچنین با توجه به نتایج به دست آمده می‌توان بیان کرد که گونه گون زرد قابلیت ترسیب کربن خاک بیشتری نسبت به گونه گون سفید دارد.
 

کلیدواژه‌ها

• ترسیب کربن
• گون
• خاک
• مراتع کوهستانی
• استان کرمانشاه

عنوان مقاله [English]

Effects of physiographic factors on soil Carbon sequestration potential of two types of Astragalus (Case study: Mountain Rangelands of Kermanshah Province)

نویسندگان [English]

• Seyedeh khadijeh Mahdavi ¹
• Mahshid Souri ²
• Ahmad Choupanian ³

چکیده [English]

Increased concentration of carbon dioxide in the atmosphere is the main cause of climate change, having harmful effects for human beings. Reducing the amount of this gas by inhibiting industrial development and the use of artificial methods is not suitable due to the lack of economic justification. Therefore, taking advantage of carbon storage potential in plant tissue and soil has attracted much attention in recent decades. According to the different climatic zones in the country, studying the carbon sequestration in each of these areas should be taken into consideration. Therefore, the potential of soil carbon sequestration in the mountain rangelands of Kermanshah Province was studied in three height classes and four aspects. Then, soil samples were taken from two depths of 0-30 cm and 30-60 cm in the habitats of Astragalus gossypinus and Astragalu sparrowianus. Soil organic carbon, bulk density, electrical conductivity, pH, moisture content and soil texture were measured in both soil depths. Stepwise regression results showed that soil parameters including texture, bulk density and pH, were the most important factors, affecting soil organic carbon. Based on the results of data analysis in a completely randomized factorial design, significant differences were observed for soil carbon sequestration among height classes and aspects at 1% level of significance. According to the results of mean comparisons based on SNK test, the highest amount of carbon sequestration was observed in the third height class and north aspect. Our results clearly showed that Astragalus parrowianus had a higher potential in soil carbon sequestration as compared to Astragalus gossypinus.

کلیدواژه‌ها [English]

• Carbon sequestration
• Astragalus
• soil
• mountain rangelands
• Kermanshah