نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عباس پورمیدانی ¹
• محمدرضا نائینی ²
• حسین باقری ¹
• قادر کریمی ³

¹ مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قم

² - مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قم

³ 3- استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف شوری بر خصوصیات مورفولوژیکی، رویشی و فیزیولوژیکی سه گونه مرتعی  Ag. elongatum، Agropyron desertorum و Hordeum fragilis در گلخانه‌ی مزرعه فدک قم انجام شد. طرح به‌صورت فاکتوریل شامل سه گونه مرتعی به‌عنوان فاکتور اول و پنج سطح شوری صفر (شاهد)، 50، 100، 150 و 200 میلی‌مولار کلرور سدیم به‌عنوان فاکتور دوم و با طرح پایه کاملاً تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. طول مدت اعمال تنش شوری 66 روز بود. در مدت اجرای آزمایش 27 متغیر مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که از نظر بیشتر صفات، گونه‌های تحت بررسی و سطوح مختلف شوری با یکدیگر اختلاف معنی‌داری داشتند. البته مقایسه میانگین صفات در 15 تیمار اثر متقابل گونه * شوری نشان داد که تیمارهای شاهد و شوری 50 میلی‌مولار در هر سه گونه تحت بررسی دارای بیشترین مقدار محتوای نسبی آب بوده و کمترین میزان آن در شوری 200 میلی­مولار و در دو گونه Agropyronمشاهده گردید. بنابراین کاهش محتوای نسبی آب در این گونه‌ها به­عنوان واکنش گیاه در برابر تنش شوری می‌‌باشد. بدین ترتیب، بیشترین میزان کلروفیل کل در تیمار شاهد و در دو گونه Agropyron  و کمترین میزان آن در شوری 200 میلی‌مولار و در هر سه گونه مشاهده شد. بنابراین با افزایش میزان تنش، مقدار کربوهیدرات محلول افزایش یافت. به­طوری­که بیشترین درصد پرولین در شوری 200 میلی‌مولار و در هر سه گونه مشاهده شد. از بررسی مجموع صفات، آستانه تحمل به شوری در Ag. elongatum و
Ag. desertorum را می­توان به­ترتیب شوری 150 و 100 میلی‌مولار و در Hordeum fragilis شوری 50 میلی­مولار در نظر گرفت. بنابراین در میان گونه‌ها Ag. elongatum را می‌توان گونه متحمل‌تر به شوری دانست. از این رو متغیرهای رشدی دارای همبستگی مثبت و معنی‌داری با یکدیگر بودند و همبستگی منفی و معنی‌داری با متغیرهای میزان هیدرات‌های کربن و درصد پرولین داشتند. مقدار کلروفیل کل با محتوی نسبی آب همبستگی مثبت و معنی‌دار و با کمبود آب نسبت به حالت اشباع، قندهای محلول و درصد پرولین همبستگی منفی و معنی‌داری نشان داد.

کلیدواژه‌ها

• Agropyron elongatum
• Ag. desertorum
• Hordeum fragilis
• شوری
• گلخانه

عنوان مقاله [English]

Investigation on salinity tolerance of three rangeland grasses in greenhouse condition

نویسندگان [English]

• Abass Pourmeidani ¹
• Mohammad Reza Naeini ²
• Hossein Bagheri ¹
• Ghader Karimi ³

چکیده [English]

The current research was conducted at Qom Fadak Greenhouse to study the effects of different salinity levels on physiologic and morphologic characteristics of three rangeland species (Hordeum fragilis, Agropyron desertorum and Agropyron elongatum). A factorial experimental design based on completely Randomized Design with three replications was applied as the main factor included three rangeland species and the second factor included five salinity levels (0, 50,100,150 and 200 mMol NaCl).  Salinity treatments were applied for 66 days and 27 variables were evaluated during the experiment. Results of analysis of variance showed significant differences among studied species and also different salinity levels. According to the results of means comparison test in 15 treatments (interaction effects of species and salinity), the highest RWC was observed in treatments of control (0 mM NaCl) and 50 mM NaCl in all three species and the lowest RWC was recorded at 200 mM NaCl in two Agropyron species. As a result, reduction in RWC was identified as plant response to salinity stress.  The highest content of total chlorophyll was observed in control treatment and in two Agropyron species while the lowest content was recorded at 200 mM NaCl in all three species. With increase in salinity level up to 200 mM NaCl, soluble carbohydrate content increased. The highest percentage of proline was observed at 200mMol NaCl and in all three species. According to the results, threshold of salinity tolerance for Ag. elongatum, Ag. desertorum and Hordeum fragilis were determined 150, 100 and 50 mM NaCl respectively, and Ag. elongatum was identified as the most salt tolerant species in this research. A significant positive correlation was observed among growth parameters while correlation between growth parameters and carbohydrate content and percentage of proline was significantly negative. Total chlorophyll content showed a significant positive correlation with RWC and a significant negative correlation with WSD, soluble carbohydrates content and percentage of proline.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Agropyron elongatum
• Ag. desertorum
• Hordeum fragilis
• Salinity
• Greenhouse