نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• الهام فخیمی ابرقویی ¹
• منصور مصداقی ²
• قاسمعلی دیانتی تیلکی ³

¹ کارشناسی ارشد مرتع‌داری، دانشگاه تربیت مدرس

² گروه مرتع‌داری، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³ ، گروه مرتع‌داری، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

امروزه بهره­برداریهای بی­رویه از مراتع سبب گردیده که این منابع با ارزش از لحاظ کیفی و کمی در معرض خطر قرار گیرند. بنابراین بررسی تأثیر چرا بر فاکتورهای پوشش گیاهی لازم و ضروریست. در این تحقیق اثر سه سطح مختلف چرایی (شدید، متوسط و سبک) در راستای گرادیان چرایی بر درصد تاج پوشش، میزان تولید،  تراکم، درصد لاشبرگ، درصد سنگ و سنگریزه و خاک لخت مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام پژوهش از روش طبقه­بندی- سیستماتیک- تصادفی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی استفاده شد. به­طوری­که در هر پلات²m2، درصد تاج پوشش کل، درصد تاج پوشش فرم­های رویشی مختلف، وزن خشک گونه­های مورد استفاده دام، تعداد پایه­های هر گیاه، درصد لاشبرگ و سنگ و سنگریزه یادداشت شد. جهت طبقه­بندی محل­های نمونه­گیری بر حسب گونه­های شاخص از آنالیز TWINSPAN استفاده شد و به­منظور بررسی اثر کلی تیمارهای شدت چرایی بر فاکتورهای پوشش گیاهی و رابطه تغییرات فاکتورهای پوشش با فاصله از آبشخور به­ترتیب از روش آماری تجزیه واریانس یک­طرفه و آنالیز همبستگی پیرسون استفاده شد. بدین ترتیب، با استفاده از آنالیز  TWINSPAN3 گروه سایت چرایی در این منطقه تشخیص داده شد. نتایج حاصل از بررسی نشان داد که درصد تاج پوشش گیاهان خوشخوراک و میزان تولید از سطح چرای سبک به شدید به طور معنی­داری کاهش می­یابد (05/p< ). بنابراین چرای شدید از لحاظ درصد پوشش تاجی کل، درصد لاشبرگ، درصد سنگ و سنگریزه تفاوت معنی­داری با سطوح چرای متوسط و سبک دارد (05/p< ). به هر حال، سه سطح چرایی از لحاظ درصد تاج پوشش گونه­های غیرخوشخوراک و تراکم دارای اختلاف معنی­دار نیستند (05/p> ).
 

کلیدواژه‌ها

• پوشش گیاهی
• گرادیان چرا
• آنالیز TWINSPAN
• ندوشن
• یزد

عنوان مقاله [English]

The variation of vegetation factors along the grazing gradient in Steppic Rangelands of Nodushan, Yazd Province, Iran

نویسندگان [English]

• Elham Fakhimi abarghoie ¹
• Mansur Mesdaghi ²
• ghasem ali Dianati tilaki ³

چکیده [English]

The large scale degradation of rangelands in Iran can be largely attributed to overgrazing. So investigation on the effects of grazing on vegetation parameters is vital to control the rangeland ecosystems degradation. The object of this study is to investigate the effect of heavy, moderate, and light grazing intensity on production, canopy cover, litter, stone, grovel and bare soil in steppe zone of central Iran (Nodushan summer rangelands). For this research, stratified systematic-random sampling was use in a completely randomized block design. On each plot of 2m2, canopy cover percentages and density of plant species, dry matter of palatable species, litter, stone, grovel, and bare soils were estimated. Classification of the sampling site was based on TWINSPAN (Two Ways Indicator Species Analysis). In order to study the effects of grazing intensities on vegetation parameters and their relationships with the distance of watering points, ANOVA and Pearson’s correlation were employed. By using of TWINSPAN, the samples were classified in to, 3 groups. Results were shown that canopy cover percentage of palatable plants and production at different grazing pressure were significant (P<0.05). Litter percentage, stone, grovel, and bare soil percentages of heavy grazing was significantly different with moderate and light intensities of grazing (P<0.05). Canopy cover percentage of unpalatable plants and density of plants were not significant at three different grazing pressure (P>0.05).
 

کلیدواژه‌ها [English]

• vegetation parameters
• Canopy Cover
• grazing pressure
• TWINSPAN