نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• کاظم دشتکیان ¹
• مجتبی پاک پرور ²
• محمد هادی راد ³

¹ مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

² - مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

³ مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

چکیده

به­دلیل تغییرکاربری اراضی ازجمله افزایش سطح زیرکشت، در چند دهة اخیر حفر چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق در منطقه مروست به­شدت افزایش یافته و عمده‌ترین منبع تأمین آب در حال حاضر بر خلاف گذشته که قنوات و رودخانه بوده همین چاه‌ها هستند. هدف از انجام این مطالعه بررسی تغییرات کاربری اراضی در رابطه با شوری خاک با بکارگیری تصاویر ماهواره‌ای و توانایی سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی و بررسی تغییرات شوری خاک در هر یک از واحدهای اراضی بوده است. با استفاده از اطلاعات ماهواره‌ای سال‌های 1363 و 1381 و روش پیشنهادی ارائه شده برای تهیه نقشه شوری خاک، اقدام به تهیه نقشه کاربری اراضی و شوری خاک برای هر دو تاریخ گردید و میزان تغییر کاربری اراضی و شوری خاک سطحی در طی این دوره بررسی گردید. محدوده مورد مطالعه منطقه‌ای به وسعت 88980 هکتار از اراضی مروست در استان یزد بود. نتایج حکایت از آن دارد که سطح کویر مرطوب، اراضی بیابانی و اراضی مرتعی به­ترتیب 8/6، 9/2 و 5/1 درصد کاهش و سطح اراضی کشاورزی و نواحی مسکونی به­ترتیب 8/77 و 153 درصد افزایش یافته است. همچنین در طی این دوره شوری خاک سطحی در اراضی کویری بشدت افزایش، در اراضی کشاورزی و مرتعی افزایش و در اراضی بیابانی کاهش و در بقیه نواحی تغییری نداشته است. براساس نتایج و بررسی‌های بعمل­آمده، در طی 18 سال منابع آب زیرزمینی و آبهای شور کویری دستخوش تغییرات شدید شده، به­طوری­که متوسط شوری خاک سطحی افزایش یافته و اکوسیستم منطقه تغییر کرده که این تغییر اغلب منفی بوده است

کلیدواژه‌ها

• کاربری اراضی
• شوری خاک
• تصاویر ماهواره‌ای
• مروست

عنوان مقاله [English]

Study of land use changes on soil surface salinity in Marvast of Yazd

نویسندگان [English]

• Kazem Dashtakian ¹
• Mojtaba Pak parvar ²
• Mohammad hadi Rad ³

چکیده [English]

Due to the land use changes like increased acreage for agriculture, digging deep and semi-deep wells has increased rapidly in recent decades in Marvast area as these wells are the main source of water supply at the present time unlike the past which rivers and aqueducts had this role. The main purpose of this study was to monitor land use changes on soil salinity using satellite images and GIS. Our other purpose was to investigate soil salinity changes in each land unit. With using satellite information from 1984 and 2002 years and proposed method for mapping soil salinity, land use and soil salinity maps were produced and then land use and soil salinity changes were studied. The study area had a total land area of 88980 hectares in Marvast, Yazd province. Results showed that land area of playas, deserts and rangelands respectively decreased to 7.8, 2.9 and 1.5 percent versus increase of agriculture and urban land area to 77.8 and 153 percent respectively. Also during this period, sever increase, increase and decrease of soil salinity was respectively recorded for playa, agricultural and rangelands, and deserts while no changes was detected for other regions. According to results, under ground water resources and saline waters of playas have undergone serious changes as with increase in average soil surface salinity, the ecosystem has shown negative changes.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• land use
• Soil salinity
• satellite images
• Marvast