نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جهانبخش پای‌رنج ¹
• عطا... ابراهیمی ²
• ابوالفضل رنجبر ²
• محمد حسن زاده ³

¹ کارشناسی ارشد مرتع‌داری، دانشگاه شهرکرد

² استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه شهرکرد

³ کارشناس ارشد پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

ارزیابی تولید علوفه یکی از مسائل مهم در تعیین ظرفیت چرای مراتع محسوب می­شود. شکی نیست که تمامی علوفه تولید شده در مراتع به طور یکسان قابل دسترس نمی­باشد و عوامل مختلفی میزان در دسترس بودن علوفه را تحت تأثیر قرار داده و آن را محدود می­نمایند. در این تحقیق، عوامل تأثیرگذار بر دسترسی به علوفه مورد بررسی قرار گرفت. پس از بررسی منابع متعدد، فاکتورهایی مانند فاصله از منابع آبی، تراکم گیاهان بوته­ای و درختچه­ای، شیب و کاربری اراضی از عمده­ترین عوامل کاهش‌دهنده دسترسی به منابع علوفه­ای تشخیص داده شد. تولید با استفاده از روش قطع و توزین و تراکم با استفاده از روش فاصله­ای اندازه­گیری گردید. به منظور بالابردن دقت داده­های حاصل از 18 شاخص گیاهی و نسبت باندی مختلف استفاده شد تا بهترین شاخص تعیین گردد. در ابتدا تولید به­عنوان متغیر مستقل (X) و شاخصهای گیاهی به­عنوان متغیر وابسته (Y) وارد نرم‌افزار آماری  SPSSگردیدند. سپس نقشه تولید براساس برازش بهترین مدل رگرسیونی ایجاد گردید. آنگاه با تعدیل همه عوامل محدودکننده در تولید براساس جدولهای مربوطه، نقشه تولید قابل دسترس ایجاد گردید. نتایج آماری نشان داد که تولید با در نظرگرفتن شیب، تراکم گیاهان بوته­ای و درختچه­ای و همچنین تولید با در نظرگرفتن کلیه عوامل محدود کننده قابلیت دسترسی، با تولید در حالت معمولی تفاوت معنی­داری (0.05p<) را داشته­اند، اما فاصله از منابع آبی‏ و دیگر کاربری‏ اراضی‏ تفاوت‏ معنی‏­داری‏ را با روش معمول اندازه­گیری تولید (حالتی که هیچ یک از عوامل مؤثر در نظر گرفته نشود) نشان ندادند.    

کلیدواژه‌ها

• تولید علوفه
• ظرفیت چرا
• شاخصهای گیاهی
• کرسنک

عنوان مقاله [English]

Evaluation of forage production accessibility with considering effective factors using RS and GIS

نویسندگان [English]

• Jahan bakhsh Pairanj ¹
• Ata... Ebrahimi ²
• Abalfazl Ranjbar ²
• Mohammad Hasan zadeh ³

چکیده [English]

Evaluation of forage production is an important issue in determining grazing capacity of rangelands. There is no doubt that all forage production in rangelands is not evenly accessible and different factors affect the accessibility of forage. In this research, factors affecting forage availability were studied. After a wide literature review, factors of distance from water supplies, density of shrubs, slope and land uses were identified as the main factors preventing forage accessibility. Forage production and shrub density were respectively measured using clip and weighing method in quadrates and distance method. Forage production measurements in representative area were extrapolated to the whole area using IRS satellite images. In this research, 18 vegetation indices were examined as forage production data (independent factor) were regressed against vegetation indices values (dependent factor) using SPSS. Map of forage production was created based on the best fit regression. Then, with adjusting all limiting factors, the map of accessible forage production was created based on the tables. The maps were illustrated and available forage was calculated after implementing adjustment of each factor. Statistical results showed significant differences (p≤0.05) between forage production with considering slope and shrub density and forage production based on all limiting factors of forage accessibility. While distance from water supplies and other land uses had no significant effect on forage production

کلیدواژه‌ها [English]

• forage production
• Grazing capacity
• vegetation indices
• Karsanak