نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اکبر گندمکار قالهری ¹
• محمد خسروشاهی ²
• غلامرضا گودرزی ³
• حجت ا.. زاهدی پور ⁴
• اسماعیل عزیز آبادی ¹

¹ کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی استان مرکزی

² استادیار، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

³ مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

⁴ دانشیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

چکیده

بیابان مکانی است که در آن مشکلات محیطی، زندگی انسان را با مشکل روبرو می­سازد. در بوجود آمدن شرایط بیابانی عوامل مختلف اقلیمی، زمین شناسی، پوشش گیاهی، خاک­شناسی، هیدرولوژی و ژئومورفولوژی نقش خاص خود را ایفا نموده و بر یکدیگر نیز تأثیرگذار می­باشند. برای شناسایی مناطق بیابانی و محدوده آنها، نیاز به بررسی دقیق عوامل فوق­الذکر در هر منطقه و تأثیر متقابل آنها بر یکدیگر می­باشد. به­طوری­که در این تحقیق به بررسی محدوده بیابان­های استان با توجه به عامل پوشش گیاهی پرداخته شده است. با تعیین محدوده بیابان­ها و جمع­آوری اطلاعات کامل در آن مناطق می­توان جهت جلوگیری از گسترش بیابان­ها و استفاده بهینه از پتانسیل­های موجود در آن، برنامه­ریزی مناسب و دقیق ارائه و اجرا نمود. برای این کار محدوده تیپ­های گیاهی غالب تعیین و نقشه آن به صورت رقومی در محیط نرم­افزار Ilwis تهیه شد. سپس تیپ­های گیاهی غالب به گروه­های مختلف تقسیم شد و با استفاده از اطلاعات موجود و با توجه به ویژگی­های عمومی هریک از گروه­ها و تیپ‌ها و گونه­های گیاهی و مناطق رویشی محدوده اراضی بیابان تفکیک گردید و بر این اساس نقشه مناطق بیابانی استان از جنبه پوشش گیاهی تهیه شد. بنابراین کل عرصه تیپ­های گیاهی بیابانی استان 276074 هکتار می­باشد و در محدوده مورد مطالعه 21 تیپ گیاهی شاخص مناطق بیابانی مورد شناسایی قرار گرفته که ضمن مشخص کردن هر تیپ گیاهی نسبت به ارزیابی و تعیین و ظرفیت مراتع نیز اقدام گردید؛ در نتیجه وسیعترین تیپ گیاهی بیابانی تیپHultemia persica- Scariola  orientalisبا 8/77833 هکتار می­باشد که در محدوده شهرستان­های ساوه، اراک، دلیجان و خمین پراکنده است و کوچکترین تیپ گیاهی Nitraria می‌باشد که با 5/299 هکتار وسعت در حاشیه کفه نمکی کویرمیقان واقع شده است.
 

کلیدواژه‌ها

• قلمرو
• بیابان
• GIS
• استان مرکزی
• پوشش گیاهی

عنوان مقاله [English]

Determination of desert area of Markazi province from the vegetation point of view

نویسندگان [English]

• Akbar Gandomkar Ghalhary ¹
• Mohammad Khosroshahi ²
• Gholam reza Godarzi ³
• Hojat ... ZAhedi pur ⁴
• Esmaeil Azez abadi ¹

چکیده [English]

 Desert is a location in which life of plant and animal is hardly possible. In desert formation, different parameters including: climate, geology, vegetation, pedology, hydrology and geomorphology are special and their interaction to each other plays an important role. For desert area vegetation and their boundaries, detailed investigation on such parameters and their interaction to each other is necessary. In this research, desert area of Markazi province was studied from the view point of vegetation. With determination of desert area boundary and gathering detailed data on such an area, the combating desertification and proper use and planning of desert area is possible. For this reason, first of all, the dominant vegetation types were determined and digitized using GIS with Ilwis academic program software. Then the dominant vegetation types were divided to different groups. The map of desert area and their boundaries were determined with taking into consideration the existing data and information and vegetation types characteristics. The result shows that the total desert vegetation types are 276074 ha with 21 special desert vegetation types and their potential capacity were determined. The result also show that the widest desert vegetation types are Hultemia persica – Scariola orientalis with 77833.8 ha which are distributed in Saveh, Arak, Delijan and Khomain townships and smallest desert vegetation type is Nitraria schoberri with 299.5 ha in marginal salty land of Mayghan playa. Finaly, vegetation map with boundaries of 21 desert vegetation types produced for this study area. ation types

کلیدواژه‌ها [English]

• boundary
• desert
• GIS
• Markazi Province
• veget