نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین ارزانی ¹
• جواد ترکان ²
• علی نیکخواه ³
• حسین آذرنیوند ⁴
• مهدی قربانی ²

¹ استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

² دانشجوی دکترای مرتع‌داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ استاد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران

⁴ دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

واحد دامی به­منظور بیان انواع و سنین مختلف دام و مقایسه و تبدیل آنها در یک شکل واحد مورد توجه است. این مفهوم ثابت نیست و معمولاً براساس وزن زنده و وزن متابولیکی دام غالب در هر منطقه تعیین می­شود. در ایران گوسفند دام غالب بوده و به­عنوان واحد دامی در نظر گرفته می­شود. تنوع شرایط آب و هوایی، سبب ایجاد 27 نژاد یا توده گوسفندی با اندازه جثه مختلف در کشور گردیده است. از این رو نمی­توان یک وزن مساوی برای همه آنها در نظر گرفت، بلکه برای هر نژاد گوسفندی با توجه به منطقه پراکنش آن، اندازه واحد دامی باید بطور جداگانه مشخص گردد. به­منظور تعیین اندازه واحد دامی و برآورد نیاز روزانه گوسفند نژاد ماکویی در مراتع استان آذربایجان­غربی،‌ در بین گله­های موجود در مناطق زیست­نژاد ماکویی، دو گله که دارای دام غالب از نژاد مورد نظر بودند، انتخاب شدند. از میان گله­های منتخب در رده­های مختلف سنی (بره سه­ماهه، بره شش‌ماهه، قوچ و میش سه­ساله، قوچ و میش چهارساله) و از هر مقطع سنی؛ حداقل 5 رأس دام به صورت تصادفی انتخاب و برای توزین بعدی علامت­گذاری شدند. عمل توزین در دو مرحله، در مراتع ییلاقی و ‌مراتع قشلاقی انجام شد. پس از تعیین میانگین وزن دامها، میانگین وزن میش بالغ زنده غیرآبستن و خشک (‌میش های سه و چهار ساله) به­عنوان وزن واحد دامی موردتوجه قرار گرفت. نیاز روزانه دام در حالت نگهداری براساس وزن واحد دامی با استفاده از جدولهای(1985) NRC و معادله پیشنهادی (1984)  MAFFمحاسبه گردید. با مد نظر قرار دادن نیاز غذایی واحد دامی به انرژی متابولیسمی و متوسط مقدار انرژی متابولیسمی موجود در یک کیلوگرم علوفه خشک مراتع مورد چرای دام، مقدار علوفه لازم برای تأمین نیاز روزانه دام محاسبه گردید. براساس نتایج بدست‌آمده اندازه واحد دامی نژاد ماکویی، میش بالغ زنده غیرآبستن و خشک با میانگین وزن 75/2 ± 36/45 کیلوگرم گزارش می­شود که نزدیک به متوسط وزن واحد دامی برای کل کشور است. نیاز روزانه یک واحد دامی نژاد ماکویی در حالت نگهداری و در شرایط چرا در مراتع مورد مطالعه، 50/9 مگاژول برآورد می­شود. بنابراین مقدار علوفه لازم برای تأمین نیاز روزانه یک واحد دامی نژاد ماکویی 77/1 کیلوگرم محاسبه شد.

کلیدواژه‌ها

• مرتع
• واحد دامی
• ‌ نیاز روزانه
• ‌ انرژی متابولیسمی
• نژاد ماکویی

عنوان مقاله [English]

Determination of animal unit and animal daily requriment of Makoii sheep breed in West Azarbayjan rangelands

نویسندگان [English]

• Hossein Arzani ¹
• Javad Torkan ²
• Ali Nikkhah ³
• Hossein Azarnivand ⁴
• Mahdi Ghorbani ²

چکیده [English]

Concepts of animal equivalent has been developed to express different kind and classes of grazing animal in common form. This concept is not fixed and usually determine on the basis of live weight and metabolic weight. More than 27 sheep breeds with different body size have been adapted and grazing on rangelands in different climatic zones of Iran. So it is not correct to use the same animal unit weight for all. Therefore it is necessary to determine animal unit for each breed. In this study, two herds of West Azarbayjan Makoii breed were selected, 3 and 4 years old ewes, 3 and 4 years old rams and 3 and 6 months lambs were weighted in two stages in each herd. For determination of dry matter requirement forage quality was taken into consideration. Daily requirement of animal for maintenance condition was calculated using NRC (1985) tables and MAFF (1984) equation. On the basis of results; animal unit was obtained 45.36 ± 2.75 kg which is near to animal unit weight calculated for whole country based on weight of all breeds. Daily requirement of animal was obtained 9.50 Mj metabolisable energy equal to 1.77 kg dry matter of available forage

کلیدواژه‌ها [English]

• rangeland
• animal units
• daily requirement
• Metabolisable energy
• Makoii breed