قاسمعلی دیانتی تیلکی؛ منیژه توان؛ سید علی حسینی؛ منصور مصداقی
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 180-190
چکیده
تعیین کیفیت علوفه یکی از مهمترین عواملی است که برای مدیریت صحیح مراتع لازم است. بهکاربردن کودهای ازته و فسفره باعث افزایش کیفیت علوفه مراتع میشود. در این تحقیق کیفیت علوفه Eruca sativa در طی 3 سال (83، 84 و 85) در 2 منطقه سرتخت و شیبدار شمالی مراتع مراوهتپه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 0، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار کود ازته و 0 و 25 کیلوگرم در ...
بیشتر
تعیین کیفیت علوفه یکی از مهمترین عواملی است که برای مدیریت صحیح مراتع لازم است. بهکاربردن کودهای ازته و فسفره باعث افزایش کیفیت علوفه مراتع میشود. در این تحقیق کیفیت علوفه Eruca sativa در طی 3 سال (83، 84 و 85) در 2 منطقه سرتخت و شیبدار شمالی مراتع مراوهتپه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 0، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار کود ازته و 0 و 25 کیلوگرم در هکتار کود فسفره بهکار رفت. شاخصهای تعیین کیفیت علوفه شامل انرژی خام، پروتئین خام، ازت خام، الیاف خام و ADF(Asid Detergent Fiber) یا دیواره سلولی بدون همیسلولز است. نتایج نشان داد که به طور متوسط در طی 3 سال آزمایش، کود ازته، میزان شاخصهای ازت خام، پروتئین خام و انرژی خام را افزایش و میزان الیاف خام و ADF را کاهش داد. کود فسفره تأثیر بسیار جزئی روی این شاخصها داشت. به طور کلی در هر سال کود ازته با میزان 100 کیلوگرم در هکتار باعث افزایش کیفیت علوفه شد. بنابراین در مقایسه 3 سال در سال 1385 به دلیل شرایط مطلوب خاکی و آب و هوایی میزان کیفیت علوفه افزایش یافت. بهطوریکه میزان کیفیت علوفه در هر دو مرتع سرتخت و شیبدار شمالی یکسان بود و اثر متقابل بین تیمارها فقط در مرتع شیبدار شمالی دیده شد.
حسین ارزانی؛ جواد ترکان؛ علی نیکخواه؛ حسین آذرنیوند؛ مهدی قربانی
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 191-204
چکیده
واحد دامی بهمنظور بیان انواع و سنین مختلف دام و مقایسه و تبدیل آنها در یک شکل واحد مورد توجه است. این مفهوم ثابت نیست و معمولاً براساس وزن زنده و وزن متابولیکی دام غالب در هر منطقه تعیین میشود. در ایران گوسفند دام غالب بوده و بهعنوان واحد دامی در نظر گرفته میشود. تنوع شرایط آب و هوایی، سبب ایجاد 27 نژاد یا توده گوسفندی با اندازه ...
بیشتر
واحد دامی بهمنظور بیان انواع و سنین مختلف دام و مقایسه و تبدیل آنها در یک شکل واحد مورد توجه است. این مفهوم ثابت نیست و معمولاً براساس وزن زنده و وزن متابولیکی دام غالب در هر منطقه تعیین میشود. در ایران گوسفند دام غالب بوده و بهعنوان واحد دامی در نظر گرفته میشود. تنوع شرایط آب و هوایی، سبب ایجاد 27 نژاد یا توده گوسفندی با اندازه جثه مختلف در کشور گردیده است. از این رو نمیتوان یک وزن مساوی برای همه آنها در نظر گرفت، بلکه برای هر نژاد گوسفندی با توجه به منطقه پراکنش آن، اندازه واحد دامی باید بطور جداگانه مشخص گردد. بهمنظور تعیین اندازه واحد دامی و برآورد نیاز روزانه گوسفند نژاد ماکویی در مراتع استان آذربایجانغربی، در بین گلههای موجود در مناطق زیستنژاد ماکویی، دو گله که دارای دام غالب از نژاد مورد نظر بودند، انتخاب شدند. از میان گلههای منتخب در ردههای مختلف سنی (بره سهماهه، بره ششماهه، قوچ و میش سهساله، قوچ و میش چهارساله) و از هر مقطع سنی؛ حداقل 5 رأس دام به صورت تصادفی انتخاب و برای توزین بعدی علامتگذاری شدند. عمل توزین در دو مرحله، در مراتع ییلاقی و مراتع قشلاقی انجام شد. پس از تعیین میانگین وزن دامها، میانگین وزن میش بالغ زنده غیرآبستن و خشک (میش های سه و چهار ساله) بهعنوان وزن واحد دامی موردتوجه قرار گرفت. نیاز روزانه دام در حالت نگهداری براساس وزن واحد دامی با استفاده از جدولهای(1985) NRC و معادله پیشنهادی (1984) MAFFمحاسبه گردید. با مد نظر قرار دادن نیاز غذایی واحد دامی به انرژی متابولیسمی و متوسط مقدار انرژی متابولیسمی موجود در یک کیلوگرم علوفه خشک مراتع مورد چرای دام، مقدار علوفه لازم برای تأمین نیاز روزانه دام محاسبه گردید. براساس نتایج بدستآمده اندازه واحد دامی نژاد ماکویی، میش بالغ زنده غیرآبستن و خشک با میانگین وزن 75/2 ± 36/45 کیلوگرم گزارش میشود که نزدیک به متوسط وزن واحد دامی برای کل کشور است. نیاز روزانه یک واحد دامی نژاد ماکویی در حالت نگهداری و در شرایط چرا در مراتع مورد مطالعه، 50/9 مگاژول برآورد میشود. بنابراین مقدار علوفه لازم برای تأمین نیاز روزانه یک واحد دامی نژاد ماکویی 77/1 کیلوگرم محاسبه شد.
محمدرضا جمالیزاده تاجآبادی؛ علیرضا مقدم نیا؛ جمشید پیری؛ محمدرضا اختصاصی
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 205-220
چکیده
طوفانهای گرد و خاک یکی از انواع رایج حوادث و فرایندهای اقلیمی در مناطق خشک، نیمهخشک و بیابانی دنیا هستند. این طوفانها هر ساله خسارتهای مالی زیادی را بر منابع انسانی وارد میسازند. پیشبینی زمان وقوع این پدیده میتواند برای اتخاذ تدابیر پیشگیرانه در مقابل خسارتهای بهداشتی، ترابری، نظامی و غیره مؤثر واقع شود. شبکههای ...
بیشتر
طوفانهای گرد و خاک یکی از انواع رایج حوادث و فرایندهای اقلیمی در مناطق خشک، نیمهخشک و بیابانی دنیا هستند. این طوفانها هر ساله خسارتهای مالی زیادی را بر منابع انسانی وارد میسازند. پیشبینی زمان وقوع این پدیده میتواند برای اتخاذ تدابیر پیشگیرانه در مقابل خسارتهای بهداشتی، ترابری، نظامی و غیره مؤثر واقع شود. شبکههای عصبی مصنوعی روشی است که میتواند برای پیشبینی روندهای غیرخطی و فرایندهایی که درک کاملی از نحوهی وقوع آنها وجود ندارد، مورد استفاده قرار گیرد. در مقالهی حاضر سعی شده است تا با استفاده از این روش به پیشبینی وقوع طوفان گرد و خاک و نیز میزان دید حداقل روزانه در شهر زابل با استفاده از دادههای هواشناسی پرداخته شود. نتایج بدستآمده در پیشبینی کوتاهمدت وقوع طوفانها موفقیت بیشتری نشان میدهند (96/0=d)، اگرچه با بیشترشدن زمان پیشبینی، از دقت نتایج کاسته میشود (95/0=d). در حالی که در پیشبینی میزان دید موفقیت کمتری بهدستآمد (88/0=d). بنابراین به نظر میرسد با شناخت بهتر فرایند این طوفانها بتوان پیشبینیهای دقیقتری را با استفاده از این شبکهها انجام داد.
جابر شریفی؛ امرعلی شاهمرادی؛ علی اکبر ایمانی
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 221-233
چکیده
بررسی برخی از خصوصیات اکولوژیکی گون (Astragalus brachyodontus) با اهداف شناخت و دستیابی به اطلاعات کاربردی و نهایتاً استفاده از آن در برنامههای اصلاح و توسعه مراتع انجام شد، روش بررسی بدین طریق بود که ابتدا به کمک نقشه پوشش گیاهی و بازدید میدانی اقدام به تهیه نقشه رویشگاه این گونه گردید، سپس در مناطق موردمطالعه براساس وسعت و شرایط پوشش گیاهی ...
بیشتر
بررسی برخی از خصوصیات اکولوژیکی گون (Astragalus brachyodontus) با اهداف شناخت و دستیابی به اطلاعات کاربردی و نهایتاً استفاده از آن در برنامههای اصلاح و توسعه مراتع انجام شد، روش بررسی بدین طریق بود که ابتدا به کمک نقشه پوشش گیاهی و بازدید میدانی اقدام به تهیه نقشه رویشگاه این گونه گردید، سپس در مناطق موردمطالعه براساس وسعت و شرایط پوشش گیاهی تعداد 6 سایت انتخاب شد، در هر یک از سایتها با روش سیستماتیک تصادفی با پلاتگذاری در امتداد ترانسکت، فاکتورهای مربوط به پوشش تاجی، تراکم، درصد فراوانی و میزان تولید علوفه اندازهگیری گردید. همچنین خصوصیات کیفی از نظر سیستم ریشه، فنولوژی، بذر، زادآوری، ارزش رجحانی و ترکیب شیمیایی گیاه نیز موردمطالعه قرارگرفت. رویشگاههای این گونه از ارتفاع 1100 تا 2200 متری از سطح دریای آزاد در اراضی دامنهای با شیب 5 تا 30 درصد در تمامی جهات جغرافیایی بطور پراکنده مشاهده میشود ولی گستردگی آن در جهات جنوبی و جنوبشرقی بیشتر است، بهطوریکه متوسط بارندگی سالانه آن 385 میلیمتر و در متوسط دما در فصل رویش 17 درجه سانتیگراد است؛ عموماً بر روی خاکهای با بافت متوسط شنیلومی تا لومیرسی بدون محدودیت شوری و باpH خنثی بیشتر دیده میشود. میانگین درصد پوشش این گونه در ترکیب پوشش گیاهی کل بین 5 تا 15 درصد و عمق نفوذ ریشه از 30 تا 80 سانتیمتر باتوجه به شرایط خاک متغیر است. شروع رویش نیز بسته به شرایط منطقه متغیر بوده و در مراتع میانبند (ارتفاع 1500 متر) از اواسط فروردین شروع شده تا اواخر اردیبهشتماه به رشد علفی خود ادامه میدهد، اواسط خرداد، اواسط تیر و اوائل مردادماه بهترتیب زمان گلدهی، رسیدن و ریزش بذر میباشد، تولید بذر این گونه زیاد بوده و تجدید حیات آن در مناطق قرقشده بسیار خوب میباشد، ولی در مراتع آزاد بعلت چرای شدید دام زادآوری چندانی ندارد. ارزش رجحانی این گونه براساس آزمایش زمانسنجی چرا، جزو گونههای کلاس I محسوب میشود. با توجه به بالابودن قابلیت هضم و پروتئین خام در مرحله گلدهی، بنابراین بهترین زمان برداشت از این گیاه مرحله گلدهی میباشد. از آفات مهم آن یک نوع زنبور کوچک از تیرهEurytomidae ، است که با تغذیه مغز بذر موجب پوکی بذر میشود.
جمال ایمانی؛ علی طویلی؛ عیسی بندک؛ محمد خسروی
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 234-242
چکیده
طرحهای پخش سیلاب با اهداف مختلفی اجرا میشوند که یکی از آنها افزایش پوشش گیاهیست. پخش سیلاب باعث افزایش رطوبت خاک و در نتیجه افزایش علوفه تولیدی میشود. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرهای پخش سیلاب در تغییرات کمی پوشش گیاهی میباشد. این بررسی در آبخوان میهم قروه انجام شد. با توجه به اینکه در هر بار بارندگی منجر به ایجاد سیلاب، ...
بیشتر
طرحهای پخش سیلاب با اهداف مختلفی اجرا میشوند که یکی از آنها افزایش پوشش گیاهیست. پخش سیلاب باعث افزایش رطوبت خاک و در نتیجه افزایش علوفه تولیدی میشود. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرهای پخش سیلاب در تغییرات کمی پوشش گیاهی میباشد. این بررسی در آبخوان میهم قروه انجام شد. با توجه به اینکه در هر بار بارندگی منجر به ایجاد سیلاب، 6 عرصه آبگیری شده و در 2 عرصه مجاور آبگیری صورت نمیگیرد، بنابراین 6 عرصه بهعنوان منطقه پخش سیلاب و 2 عرصه بهعنوان منطقه شاهد در نظر گرفته شد. نمونهبرداریها در داخل 8 قطعه یادشده انجام شد. بدین منظور 5 ترانسکت 100 متری در هر قطعه و بر روی هر ترانسکت 10 پلات 1 مترمربعی با توجه به پراکنش پوشش گیاهی مستقر گردید. درصد تاج پوشش گیاهی و تراکم در داخل پلاتها ثبت شد. همچنین با استفاده از روش قطع و توزین رشد سال جاری گیاهان بهعنوان تولید گیاهی اندازهگیری شد. پس از جمعآوری دادهها، تجزیه آماری با استفاده از آزمون t جفت نشده انجام شد. نتایج نشاندهنده وجود تفاوت معنیدار بین پوشش دو عرصه در سطح 10 درصد و تولید در سطح 5 درصد میباشد. ولی بین تراکم عرصه پخش و عرصه عدم پخش تفاوت معنیداری به لحاظ آماری وجود ندارد. نتایج بدستآمده نشانگر افزایش درصد پوشش تاجی از 91/41 به 18/62 درصد در مجموع قطعات پخش سیلاب در سال مورد مطالعه است. بهطوریکه میزان تولید نیز از 17/467 کیلوگرم در هکتار در عرصه عدم پخش به 17/632 کیلوگرم در هکتار در عرصه پخش سیلاب افزایش یافت. تراکم نیز از 18/1 پایه در متر مربع در عرصه عدم پخش سیلاب به 59/1 پایه در متر مربع در عرصه پخش سیلاب افزایش یافته است. بعضی از گونههای گیاهی که از نظر خوشخوراکی کلاس سه میباشند در عرصه عدم پخش سیلاب نسبت به عرصه پخش افزایش یافتهاند.
مریم حیدریان آقاخانی؛ علی اصغر نقیپور برج؛ حسین توکلی
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 243-255
چکیده
با توجه به اهمیت و لزوم شناخت خصوصیات خاک بهویژه خصوصیات شیمیایی آن در اداره صحیح اکوسیستمهای مرتعی، این مطالعه به منظور بررسی اثر شدت چرای دام بر خصوصیات شیمیایی خاک و پوشش گیاهی در سه منطقه مرجع، کلید و بحرانی در مراتع سیساب بجنورد انجام شد. بدین منظور نمونهبرداری و جمعآوری اطلاعات پوشش گیاهی و خاک از هر سه منطقه انجام ...
بیشتر
با توجه به اهمیت و لزوم شناخت خصوصیات خاک بهویژه خصوصیات شیمیایی آن در اداره صحیح اکوسیستمهای مرتعی، این مطالعه به منظور بررسی اثر شدت چرای دام بر خصوصیات شیمیایی خاک و پوشش گیاهی در سه منطقه مرجع، کلید و بحرانی در مراتع سیساب بجنورد انجام شد. بدین منظور نمونهبرداری و جمعآوری اطلاعات پوشش گیاهی و خاک از هر سه منطقه انجام شد. اطلاعات پوشش گیاهی در پلاتهای یک متر مربعی به تعداد 30 نمونه از هر منطقه به صورت تصادفی- سیستماتیک جمعآوری شد. نمونههای خاک از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتیمتر (با توجه به مرز تفکیک افقها) و به تعداد 5 نمونه مرکب (هر نمونه مخلوطی از 6 نمونه) از هر عمق در هر منطقه جمعآوری شد. فاکتورهای درصدکربن آلی، ماده آلی خاک، نیتروژن کل، فسفر قابل جذب، اسیدیته (pH) و هدایت الکتریکی (EC) اندازهگیری شدند. نتایج حکایت از آن داشت که با افزایش شدت چرا از میزان کربن، نیتروژن، ماده آلی، فسفر و هدایت الکتریکی خاک کاسته میشود ولی مقدار اسیدیته افزایش مییابد. نتایج حاصل از بررسی پوشش گیاهی نشان داد که پهنبرگان علفی دارای بیشترین درصد پوشش گیاهی در منطقه مرجع میباشند و با افزایش شدت چرا درصد پوشش گیاهان بوتهای افزایش مییابد. همچنین گیاهان کلاس I بیشترین درصد پوشش را در منطقه مرجع به خود اختصاص دادند. بطوریکه در منطقه بحرانی گیاهان کلاس III از بیشترین درصد پوشش گیاهی برخوردار بودند. به طور کلی میتوان نتیجهگیری نمود که چرای شدید دام باعث کاهش پوشش گیاهی و تغییر ترکیب گونهای میگردد، همچنین با ایجاد تغییرات منفی در عناصر غذایی خاک، پایداری اکوسیستم مرتعی را به خطر میاندازد.
میترا شیرازی؛ غلامرضا زهتابیان؛ حمیدرضا متین فر
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 256-275
چکیده
امروزه علاقهمندی زیادی به بررسی محتوای کیفی دادههای ماهوارهای برای مطالعات مختلف علوم زمین وجود دارد. شاخصها یکی از روشهای بارزسازی در استخراج اطلاعات مفید در تصاویر ماهوارهایست. در این تحقیق سعی شده است تا اثر شاخصهای مختلف ازجمله شاخصهایMIRV2 GREENNESS, TVI, VNIR, MND, MSAVI, GEMI, TSAVI, SAVI, PD322 ,BI, INT1, INT2, PVI, SI1, SI2, SI3, GEMI, و WDVI در بارزسازی ...
بیشتر
امروزه علاقهمندی زیادی به بررسی محتوای کیفی دادههای ماهوارهای برای مطالعات مختلف علوم زمین وجود دارد. شاخصها یکی از روشهای بارزسازی در استخراج اطلاعات مفید در تصاویر ماهوارهایست. در این تحقیق سعی شده است تا اثر شاخصهای مختلف ازجمله شاخصهایMIRV2 GREENNESS, TVI, VNIR, MND, MSAVI, GEMI, TSAVI, SAVI, PD322 ,BI, INT1, INT2, PVI, SI1, SI2, SI3, GEMI, و WDVI در بارزسازی پوشش سطح زمین در منطقهای در شمالغربی استان تهران در نزدیکی هشتگرد بررسی شود. پوشش اراضی غالب منطقه را پوشش گیاهی متراکم (بیشتر شامل اراضی کشاورزی و پوششهای متراکم درختچهای اطراف آبراههها در خردادماه) و اراضی لخت تشکیل میدهد. نتایج نشان میدهد که شاخصهای NIR, RA, IPVI, DVI, TSAVI و IR1در بارزسازی پوششهای گیاهی مناطق خشک و شاخصهایSI3, INT1, PVI, TVI, BI, SI2 وSI1 در بارزسازی سطح شوری مناسب میباشند. بررسی همبستگی شاخصهای مختلف با یکدیگر نشان داد که شاخصهای گیاهی بغیر از شاخص DVI با یکدیگر دارای همبستگی بیش از 8/0 و همبستگی شاخص DVI با سایر شاخصهای گیاهی حدود 4/0 میباشد. در ضمن تمامی شاخصهای شوری دارای همبستگی بیش از 9/0 با یکدیگر میباشند. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در منطقه مطالعاتی با استفاده از تصاویر سنجنده LISS-III، از شاخصهای پوشش گیاهی که توانایی در بارزسازی پوشش گیاهی دارند میتوان برای مطالعات مربوط به پوشش گیاهی و تهیه نقشه پوشش گیاهی استفاده نمود. همچنین از شاخصهای شوری که دارای توانایی در بارزسازی سطح شور میباشند میتوان برای مطالعات مربوط به شوری و تهیه نقشههای شوری استفاده نمود. در ضمن میتوان از شاخصهای پوشش گیاهی که دارای همبستگی بالایی با یکدیگر میباشند بجای یکدیگر و از شاخصهای شوری که دارای همبستگی بالایی با یکدیگر میباشند بجای یکدیگر استفاده نمود.
محمد کافی؛ غلامرضا زمانی؛ محسن پویان
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 276-291
چکیده
این مطالعه جهت امکانسنجی استفاده از چهارگونه هالوفیت یکساله به نامهای،Kochia scoparia ،Atriplex arcuata، Suaeda dimorphestegia و Salsola crassa بهعنوان گیاه علوفهای در شرایط آبیاری با آب شور در طی سالهای 1382، 1383 و 1384 انجام شد. آزمایشها در مزرعه در قالب طرح کرتهای خرد شده با سه تکرار انجام شد که در آن سه تیمار شوری، آب و آبیاری ( 5/1، 5/9 و 0/26 دسیزیمنس بر متر) ...
بیشتر
این مطالعه جهت امکانسنجی استفاده از چهارگونه هالوفیت یکساله به نامهای،Kochia scoparia ،Atriplex arcuata، Suaeda dimorphestegia و Salsola crassa بهعنوان گیاه علوفهای در شرایط آبیاری با آب شور در طی سالهای 1382، 1383 و 1384 انجام شد. آزمایشها در مزرعه در قالب طرح کرتهای خرد شده با سه تکرار انجام شد که در آن سه تیمار شوری، آب و آبیاری ( 5/1، 5/9 و 0/26 دسیزیمنس بر متر) بهعنوان کرتهای اصلی و چهار گونه بهعنوان کرتهای فرعی انتخاب شدند. اختلاف معنیداری بین هالوفیتها در محیط بوته، نشت املاح محلول به سطح برگ، عملکرد علوفه و ارتفاع مشاهده شد. بهطوریکه تولید ماده خشک Suaeda (11850 کیلوگرم در هکتار) نیز حداقل بیش از دو برابر بالاترین عملکرد گونههای دیگر بود. در حالیکه پس از Suaeda گونههای Kochia و Salsola و Atriplex بهترتیب 4725، 5136 و 3616 کیلوگرم در هکتار عملکرد ماده خشک داشتند. نسبت وزن برگ به اندامهای هوایی این گیاهان در زمان برداشت از 39% در Atriplex تا 56% در Salsola متغیر بود. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که رفتارهای جوانهزنی و سبز شدن، نیازهای اکولوژیکی و زراعی گونههای مورد مطالعه نیاز به بررسی گستردهتر دارد. ولی تولید ماده خشک رضایتبخش در شوری بیش از دو سوم آب دریا نشانگر استعداد مناسب این گونهها برای تولید با استفاده از منابع آب و خاک شور غیرقابل بهرهبرداری در گیاهان زراعی متداول است.
اسفندیار جهانتاب؛ عادل سپهری؛ بهاره حنفی؛ سیده زهره میردیلمی
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 292-300
چکیده
مطالعات اختلاف تنوع پوشش گیاهی مراتع تحت شرایط قرق و چرا در بهبود وضعیت مدیریتی رویشگاههای مرتعی از اهمیت ویژهای برخوردار است. بههمینمنظور در این مطالعه بررسی تأثیر قرق در تغییرات تنوع پوشش گیاهی مرتع تحت شرایط چرا و حفاظت از چرا در منطقه دیشموک (کوههای دلافروز) در استان کهگیلویه و بویراحمد مورد توجه قرار گرفت. بطوریکه ...
بیشتر
مطالعات اختلاف تنوع پوشش گیاهی مراتع تحت شرایط قرق و چرا در بهبود وضعیت مدیریتی رویشگاههای مرتعی از اهمیت ویژهای برخوردار است. بههمینمنظور در این مطالعه بررسی تأثیر قرق در تغییرات تنوع پوشش گیاهی مرتع تحت شرایط چرا و حفاظت از چرا در منطقه دیشموک (کوههای دلافروز) در استان کهگیلویه و بویراحمد مورد توجه قرار گرفت. بطوریکه نمونهبرداری در دو منطقه قرق و چرا به طور تصادفی سیستماتیک با استقرار 6 ترانسکت انجام گردید. 220 پلات 2*2 متر مربعی (هر 10 متر یک پلات) در امتداد آن در هر یک از مناطق برداشت شد. درصد پوشش تاجی گیاهی به تفکیک گونه و کل برآورد گردید. میزان تنوع، غنا و یکنواختی در مناطق قرقشده و خارج از قرق با استفاده از شاخصهای تنوع شانون- وینر، سیمپسون، برگر پارکر و مک اینتاش محاسبه گردید. نتایج بدستآمده از تجزیه و تحلیل دادههای فراوانی گونهها در دو عرصه، نشان داد که عرصه قرق در تمامی شاخصهای عددی از نظر غنا، یکنواختی و تنوع گونهای بیشتر از عرصه تحتچرا بود. همچنین نتایج آزمون آماری معنیدار بودن تفاوت در دو عرصه را براساس شاخص شانون نشان داد.
رضا باقری؛ محمد رضا چائیچی؛ محسن محسنی ساروی
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 301-316
چکیده
بهمنظور تعیین اثر شدت چرای دام بر رطوبت خاک و پوشش گیاهی در منطقه خبر استان کرمان طی دو سال این تحقیق انجام شد. رویشگاههای مرتعی تحت سه سطح شدت چرایی ( بدون چرا، متوسط و شدید) با شرایط اکولوژیک همگن، از پارک ملی خبر و مجاور آن انتخاب شدند. پس از بلوکبندی مکان نمونهگیری هر سایت اقدام به بررسی رطوبت ماهانه خاک در طول دوره چرای ...
بیشتر
بهمنظور تعیین اثر شدت چرای دام بر رطوبت خاک و پوشش گیاهی در منطقه خبر استان کرمان طی دو سال این تحقیق انجام شد. رویشگاههای مرتعی تحت سه سطح شدت چرایی ( بدون چرا، متوسط و شدید) با شرایط اکولوژیک همگن، از پارک ملی خبر و مجاور آن انتخاب شدند. پس از بلوکبندی مکان نمونهگیری هر سایت اقدام به بررسی رطوبت ماهانه خاک در طول دوره چرای دام در دو عمق 15-0 و30-15 سانتیمتری خاک (با 5 تکرار از هر سایت) گردید و پوشش تاجی گونههای گیاهی (با 3 تکرار ترانسکت در هر سایت چرایی) به روش خطی – تماسی طی سه دوره قبل، اواسط و بعد از چرا در مدت 2 سال، اجرا شد. پس از تجزیه واریانس چند طرفه دادههای مربوط به رطوبت خاک در محیط نرمافزاری SPSS، از آزمون چند دامنه دانکن برای مقایسه میانگینها استفاده شد. طبق یافتهها، چرای شدید نسبت به قرق باعث کاهش درصد پوشش تاجی همه فرمهای رویشی بهویژه گرامینههای پایا و بوتهها در انتهای دوره چرای دام شد. کاهش رطوبت خاک در سایت چرای شدید نسبت به سایت چرای متوسط و بدون چرا، بهترتیب با روند نزولی 87/16 و 07/25 درصد مشاهده شد و اثر منفی خشکسالی بر کاهش رطوبت خاک در این سایت چرایی بیش از دو سایت دیگر بود. طبق نتایج، سایت قرق و چرای متوسط به دلیل زیاد بودن پوشش درمنه و سایر گونههای همراه بهویژه گرامینههای پایا در وضعیت ثابت و سایت چرای شدید بهدلیل غالبیت نسبتاً تکبعدی درمنه و پوشش تاجی کم سایر گونههای همراه گرامینه بعلاوه ظهور گونههای مهاجم Marrobium vulgaris وPeganum harmala در مرحله انتقال به وضعیت نامناسبتر، از شناسنامه مدل حال و انتقال درمنهزارهای ایران، قرار دارند. بنابراین اگر دام مازاد تعدیل نشود در آیندهای نه چندان دور شاهد غالب بودن گونههای ناخواسته در مراتع خواهیم شد
مجید زابلی؛ اکبر فخیره؛ احمد قنبری؛ حمید رضا مرادی؛ علیرضا راشکی
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 317-330
چکیده
رویش گونههای گیاهی در یک منطقه تحتتأثیر فاکتورهای محیطی و زیستی آن منطقه میباشد. بهطوریکه برای تعیین رویشگاه بالقوه گونههای گیاهی انجام مطالعاتی در زمینه نیازهای اکولوژیکی گونهها و خصوصیات محیطی منطقه مورد مطالعه ضروریست. در این تحقیق رویشگاه بالقوه دو گونه زرد تاغ (Haloxylon pesicum) و سیاه تاغ (Haloxylon aphyllum) در منطقه سیستان ...
بیشتر
رویش گونههای گیاهی در یک منطقه تحتتأثیر فاکتورهای محیطی و زیستی آن منطقه میباشد. بهطوریکه برای تعیین رویشگاه بالقوه گونههای گیاهی انجام مطالعاتی در زمینه نیازهای اکولوژیکی گونهها و خصوصیات محیطی منطقه مورد مطالعه ضروریست. در این تحقیق رویشگاه بالقوه دو گونه زرد تاغ (Haloxylon pesicum) و سیاه تاغ (Haloxylon aphyllum) در منطقه سیستان با استفاده از تکنیک سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) تعیین شد. بدین منظور اقدام به بررسی مشخصات رویشگاههای جنس یادشده و نمونهبرداری از خاک برای تعیین نیازهای اکولوژیک گونهها شد. همچنین نقشههای موضوعی منطقه تهیه و کار رقومیکردن اطلاعات مربوط به خصوصیات اکولوژیکی برآمده از مطالعه رویشگاهها، در لایههای مختلف انجام شد. در نهایت با تلفیق لایههای اطلاعاتی مختلف برای هر کدام از گونهها، مشخص گردید که 18/3% از سطح منطقه مورد مطالعه برای رویش گونه زرد تاغ و 53/3% از سطح منطقه برای رویش گونه سیاه تاغ مناسب است. ارزیابی دقت مدل برابر 3/93% بهدستآمد.
روجا صفائیان؛ حسین آذرنیوند
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 331-339
چکیده
گیاه جاشیر Prangos ferulacea (L.) Lindlبهعنوان یکی از بهترین گیاهان مرتعی ایران، گونه غالب جاشیرزاران ایران را بهخود اختصاص داده است. برداشتهای رقابتی، عدم توجه به شرایط رویشی و رویشگاهی این گیاه، اختلال در امر زادآوری و نیز تخریب زیستگاه آنرا موجب شده است. از آنجاییکه تکثیر این گیاه در زیستگاه طبیعی از طریق بذر صورت میگیرد، با ...
بیشتر
گیاه جاشیر Prangos ferulacea (L.) Lindlبهعنوان یکی از بهترین گیاهان مرتعی ایران، گونه غالب جاشیرزاران ایران را بهخود اختصاص داده است. برداشتهای رقابتی، عدم توجه به شرایط رویشی و رویشگاهی این گیاه، اختلال در امر زادآوری و نیز تخریب زیستگاه آنرا موجب شده است. از آنجاییکه تکثیر این گیاه در زیستگاه طبیعی از طریق بذر صورت میگیرد، با توجه به خواب عمیق بذر در خانواده چتریان، بررسی روشهای مختلف شکست خواب بذر در این گیاه، برای حفاظت از این گونه، ضروری میباشد. در این تحقیق بهمنظور تعیین روشهای مناسب شکست خواب بذر تأثیر فاکتورهای تاریکی، روشنایی، سرمادهی، شستشو و دما، بر شکستن خواب بذرهای جمعآوری شده جاشیر استان فارس مورد مطالعه قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار و 3 تکرار انجام شد. نتایج بدستآمده نشان داد که روشنایی، سرمادهی و دمای10 درجه سانتیگراد در مقایسه با سایر تیمارها در شکست خواب بذر گیاه جاشیر دارای تأثیرگذاری معنیداریست. این امر در عین حال میتواند از جنبه کمخطر و ارزانتر بودن و همچنین احتمال آسیب رسانی کمتر به جنین در مقایسه با کاربرد مواد شیمیایی و بهخصوص اسید حائز اهمیت باشد و کاربرد آنرا مناسبتر نماید.