نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• تقی میرحاجی ¹
• عباسعلی سندگل ²
• محمدحسن قاسمی ³
• سهیلا نوری ⁴

¹ کارشناس ارشد پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

² استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

³ کارشناس ارشد پژوهشی، بخش‌ تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

⁴ مربی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل

چکیده

فنولوژی چهار گونه مرتعی Stipa bromoides, Elymus transhyrcanus, Elytrigia libanotica,وStipa capillata   در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد و در 70 کیلومتری شرق تهران به‌مدت پنج­سال از سال 82 تا 86 مورد بررسی قرار گرفت. از هر گونه تعداد 20 پایه انتخاب و در فصل رویش هر هفته یکبار و در فصل غیرفعال هر 15 روز یکبار، از چهار مرحله فنولوژی مهم شامل: شروع رویش و رشد رویشی، گلدهی، شیری‌شدن و بلوغ بذر و رشد مجدد پائیزه یادداشت‌برداری انجام گرفت. داده‌های مربوط به فنولوژی در پنج سال جمع­آوری و با استفاده از آمار اقلیمی(دما و بارندگی) تفسیر و برای هر مرحله، حرارت تجمعی لازم یا مجموع درجه روزهای رشد (Growth Degree Days) محاسبه شد. هدف از بررسی، شناخت و معرفی پدیده‌های مهم فنولوژی جهت استفاده در مدیریت چرای دام و مدیریت مزرعه براساس تاریخ وقوع مراحل فنولوژی و مجموع درجه حرارت روزهای رشد می‌باشد. نتایج نشان ‌داد که زمان شروع و خاتمه رویش در سالهای مختلف متفاوت بوده و این تغییرات تابع درجه حرارت می‌باشد. به‌طوری‌که کلیه گونه‌های مورد مطالعه در سالهای خنک دارای دوره فنولوژی طولانی‌تر از سالهای گرم و خشک بودند. اما حرارتهای تجمعی مورد نیاز کلیه مراحل فنولوژی گونه‌ها در سالهای مختلف تقریبا" یکسان محاسبه شده و دارای اندکی تفاوت هستند. مثلا" گونه Elytrigia libanotica در سالهای 82، 83، 84، 85 و 86 به‌ترتیب برابر 3/833، 8/830، 0/834، 0/832 و 3/846 درجه روز رشد (GDD) برای مرحله رشد علفی و 1/1342، 8/1342، 0/1355، 8/1344 و 3/1346 درجه روز رشد (GDD) برای مرحله گلدهی، نیاز داشت. به‌عبارت دیگر، گیاه فوق مجموع درجه روزهای رشد فوق را نیاز دارد تا بتواند وارد مرحله شیری­شدن بذر شود. شروع رویش با توجه به نوع گونه و شرایط جوی در سالهای مختلف بررسی متفاوت بوده و معمولا" از نیمه دوم اسفند تا اوایل فروردین متغیر بود. رشد فعال آنها تا اوایل مرداد ادامه داشت، از آن پس رشد آنها متوقف شد و در پائیز در ترسالی، گونه‌ها رشد مجدد پائیزه داشتند.

کلیدواژه‌ها

• فنولوژی
• حرارت تجمعی
• رشد رویشی
• گلدهی
• بلوغ بذر
• ایستگاه همند

عنوان مقاله [English]

Application of Growth Degree-Days in determining phenological stages of four grass species in Homand Absard Research Station

نویسندگان [English]

• Taghi Mir haji ¹
• Abbas ali Sanadgol ²
• Mohammad hasan Ghasemi ³
• Soheila Nori ⁴

چکیده [English]

Phenology of four range species including Elymus transhircanus, Elytrigia libanotica Stipa bromoides and Stipa capillata were studied in Homand Absard Research Station, 70 km far from east Tehran, for five years (2003-2007). 20 plants were selected for each species and four important phenological stages including early and vegetative growth, flowering, seed milk stage, seed maturity and autumn regrowth were recorded. Data recording was done once each week and once 15 days in growing and inactive seasons respectively. Phenological data were recorded during five years and interpreted using climatic data (temperature and precipitation) to calculate Growth Degree Days in each stage. The purpose of this study was to identify and introduce important phenological stages with a view to livestock grazing and farm management based upon phenology and Growth Degree Days. The results showed that onset and end of growth varied in different years and these changes occurred based upon temperature.  Phenological period of all studied species in cool years was longer than that of warm years. But required Growth Degree Days for all mentioned species were almost similar. For example, Elytrigia libanotica required 833.3, 830.8, 834, 832 and 846.3 GDD for vegetative stage in 2003, 2004, 2005, 2006 and 2007 respectively. For flowering stage, 1342.1, 1342.8, 1355, 1344.8 and 1346.3 GDD were calculated from 2003 to 2007.  In other words, Elytrigia libanotica species needs the mentioned GDD so that it can start seed milk stage.   Start of growth varied in different years according to plant type and climatic condition and it was usually from mid to early March. Active growth continued to early July and then stopped. All studied species had an autumn regrowth in wet season. 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• phenology
• GDD
• Vegetative growth
• flowering
• Seed Maturity
• Homand Absard Research Station