نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اصغر کهندل ¹
• حسین ارزانی ²
• مرتضی حسینی توسل ³

¹ استادیار جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران

² استاد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

³ دانشجوی دکترای علوم مرتع، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

چکیده

شدت­های مختلف چرای دام باعث تغییر خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک و همچنین ترکیب گیاهی مراتع  می­گردد. بر همین اساس با استفاده از مؤلفه­های چندمتغیره میزان تأثیر شدت­های چرای دام بر خصوصیات خاک و پوشش گیاهی، در جنوب شرقی شهر هشتگرد مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل مؤلفه‌های اصلی1(PCA)  یک روش آماری برای تعریف متغیرهای جدید بر حسب ترکیب خطی از متغیرهای اولیه است. جهت بررسی اثر شدت­های چرای دام، سه قطعه 5 هکتاری در منطقه مورد مطالعه تحت تیمارهای بدون چرا، چرای سبک و چرای سنگین و مداوم تعیین گردید. سپس پوشش گیاهی، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تأثیرگذار و مهم ازجمله رطوبت، وزن مخصوص، خلل و فرج، نفوذپذیری، مقاومت مکانیکی، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، pH، EC، بافت خاک و مواد آلی در سه تیمار چرایی به مدت دو سال (1383 و 1384) مورد بررسی قرار گرفت. به­نحوی­که میزان تغییرپذیری هر یک از عامل­های مورد مطالعه متفاوت بود. بدین ترتیب از میان آنها رطوبت، اسیدیته، هدایت‌الکتریکی، نفوذپذیری، ترکیب گیاهی گندمیان، مقاومت مکانیکی و پتاسیم به­عنوان عامل تغییرپذیر تعیین گردیدند. نتایج نشان داد که شدت چرا باعث افزایش گیاهان پهن­برگ علفی و کاهش گندمیان و بوته­ایها گردیده است. به­طوری­که نفوذپذیری با افزایش شدت چرا کاهش یافت، به­نحوی­که نفوذپذیری و ترکیب گیاهی گندمیان با شدت چرا رابطه معکوس و مقاومت مکانیکی، اسیدیته، هدایت الکتریکی و پتاسیم با افزایش چرا بیشترین رابطه را داشتند.

کلیدواژه‌ها

• چرای دام
• خاک
• پوشش گیاهی
• مؤلفه‌های چندمتغیره

عنوان مقاله [English]

Effect of grazing intensity on soil and vegetation characteristics using Principal components Analysis

نویسندگان [English]

• Asghar Kohandel ¹
• Hossein Arzani ²
• Morteza Hosseini Tavassol ³

چکیده [English]

Different grazing intensities change the chemical and physical properties of soil and plant composition of rangelands. Accordingly, effect of livestock grazing intensities on soil and vegetation characteristics were investigated in the southeastern of Hashtgerd using Principal Component Analysis. Principal Component Analysis is a statistical method for defining new variables based on a linear combination of original variables. Three 5-ha areas were selected in the study area under treatments of no, moderate, high and continuous grazing intensities. Afterward, vegetation and important physical and chemical soil characteristics including moisture, specific gravity, soil porosity, infiltration, mechanical resistance, nitrogen, phosphor, potassium, pH, EC, soil texture and organic matter were measured in three grazing treatments for two years (2004 and 2005). According to the results, increase of grazing intensity increased forbs while grasses and shrubs decreased. Among soil properities, soil porosity and Mechanical resistance decreasid and pH, EC and K had the highest relationship with grazing intensity.    
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Livestock Grazing intensity
• soil
• Vegetation cover
• Principal component analysis