نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم رضاشاطری ¹
• عادل سپهری ²

¹ کارشناس ارشد مرتع‌داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

² دانشیار، گروه مرتع‌داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

پژوهش حاضر، با بررسی و اندازه­گیری عامل­های دینامیکی طول لکه­های گیاهی و فضا­های بین لکه­ای در دو منطقه قرق شده و خارج از قرق، تأثیر چرای دام را بر تغییر دینامیک یا پویایی لکه­ای در مراتع اینچه­برون واقع در شمال دشت گرگان مورد مطالعه قرار داده است. جهت تحقق این هدف، پس از انتخاب یک نقطه تصادفی به­عنوان نقطه مبدأ در خارج از قرق، 11 ترانسکت 50 متری در یک جهت تصادفی و به صورت متوالی قرار داده شدند. به­طوری­که در راستای هر ترانسکت طول لکه‌های گیاهی و طول فضای عاری از پوشش یادداشت شد. نمونه­گیری در منطقه قرق به صورتی مشابه و با استقرار 6 ترانسکت 50 متری انجام شد. نتایج حکایت از آن داشت که از لحاظ طول لکه­ی گیاهی، طول فضای عاری از پوشش و نسبت طول لکه­ی گیاهی به طول فضای عاری از پوشش، در دو منطقه مورد مطالعه تفاوت معنی­داری وجود دارد و علت این امر ناشی از چرای مفرط دام در خارج از قرق است. بنابراین با توجه به اینکه، فشار­های محیطی تأثیر خود را با تغییر اندازه، شکل و فراوانی لکه‌های گیاهی نمایان می­سازند؛ به نظر می­رسد بررسی تغییرات دینامیکی گیاهان از طریق مطالعه تغییرات طول لکه­های گیاهی و فضا­های بین لکه­ای دارای دقت بالایی بوده و با صرف زمان و هزینه نسبتاً کمی قابل انجام است و علاوه بر آن، می­تواند به­خوبی نماینده تغییرات دینامیکی و پویایی گیاهان در پاسخ به فشار­های محیطی و روند بیابان­زایی باشد.
 

کلیدواژه‌ها

• اکوسیستم مناطق نیمه‌خشک
• پویایی گیاهی
• قرق
• چرای مفرط دام
• مراتع اینچه‌برون

عنوان مقاله [English]

The effect of grazing on vegetation dynamics patches

نویسندگان [English]

• Maryam Rezashateri ¹
• Aadel Sepehri ²

چکیده [English]

This research was carried out to study the effect of livestock grazing on dynamics of vegetation patches in rangelands of Incheh Boroun, North Gorgan plain. To achieve this goal, the dynamic parameters including the length of vegetation patches and bare area distances between consecutive vegetation patches inside and outside the enclosure were measured. First of all, a random point was selected outside the exclosure as starting point and then 11 transects with 50 meters length were placed in a randomized sequential order. The length of vegetation patches and free vegetation spaces were recorded along each transect. Sampling inside the exclosure was done similarly through setting up six 50-meter transect Results showed significant differences in length of vegetation patches, inter patches and ratio of vegetation patches length to inter patches length in both studied regions. Overgrazing outside the exclosure was considered for this result.  Since environmental stresses reveal their impacts through changing the shape, frequency and size of vegetation patches, it seems that studying the length of vegetation patches and inter patches has high accuracy and can be done with relatively less time and costs.  In addition, it could well represent dynamic changes of plants in response to environmental stresses and desertification process.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• semi-arid ecosystems
• Vegetation Dynamics
• Exclosure
• overgrazing
• rangelands of Incheh Boroun