نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حجت اله خدری غریب وند ¹
• قاسمعلی دیانتی تیلکی ²
• منصور مصداقی ³
• منوچهر سرداری ⁴

¹ کارشناس ارشد مرتع‌داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس

² استادیار، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس

³ استاد، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گرگان

⁴ مدیرکل منابع طبیعی استان چهار محال و بختیاری

چکیده

گیاه کافوری یکی از گونه­‌های نادر در استان چهار محال و بختیاری می‌باشد که در محدوده­ای به وسعت 3500 هکتار در منطقه دوتو-تنگ صیاد پراکنش دارد. در این تحقیق مناطق انتشار گونه در استان، پوشش­گیاهی و گونه­های همراه آن در موقعیت‌­های مختلف، فنولوژی گیاه در منطقه و ارتباط گیاه با عوامل محیطی مورد­ تجزیه و تحلیل قرار گرفت. گونه Camphorosma monspeliaca در کل چشم­انداز رویشگاه انتشار دارد. ولی واقعیت انتشار و بهترین الگوی پراکنش گونه که به صورت غالب یا گونه همراه می باشد، توده‌­‌های گیاهی را تشکیل می­دهد؛ به­نحوی­که دامنه‌­های شمالی، جنوبی و توپوگرافی مسطح می­باشد. این گونه در دامنه‌­های مختلف با گونه­های متفاوتی همراه است. به­طوری­که از پایین­ترین تا بالاترین شیب در رویشگاه حضور دارد. نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین عامل‌های گیاهی این گونه در جهات مختلف، متفاوت است. درجهت دامنه رو به جنوب از تراکم و درصد پوشش بیشتری بر‌خوردار است. به­نحوی­که پروتئین و هضم­­پذیری زیاد آن را از نظر کیفیت علوفه‌­ای، گونه‌­ای مطلوب توجیه می­‌کند. این گونه در خاک‌های غیرشور (Ec کمتر از 2 دسی­زیمنس بر متر)، قلیایی (pHبین5/8-5/7)، با بافت رسی، لومی رسی، لومی و با مقدارآهک30% - 20% و با مقدار گچ و ماده آلی کم، رشد و پراکنش دارد. عناصر کربن، نیتروژن، کلسیم و منیزیم در خاک تحت رویش این گیاه نسبت به عناصر دیگر مقدار بیشتری دارند، دلیل آن نیاز بیشتر و سهولت دسترسی به این عناصر می­باشد سدیم در مقایسه با پتاسیم و فسفر با واحد یکسان (ppm) در توده­‌های مورد مطالعه مقدار بیشتری دارد، از دلایل آن می‌­توان به توانایی جذب سطحی سدیم در گیاهان با مسیر فتوسنتزی C4 از خانواده Chenopodiacea دانست. به طور کلی مطالعه این گونه به دلیل ارزشهای چند منظوره، از جنبه­های مختلف ضروریست.
 

کلیدواژه‌ها

• گونهCamphorosma monspeliaca
• ویژگی‌های اکولوژیک
• سدیم
• منطقه دوتو- تنگ صیاد
• چهار محال وبختیاری

عنوان مقاله [English]

Ecological Characteristics of Camphorosma monspeliaca in Doto-Tangsayad Habitat, Chaharmahal va Bakhtiari Province (Iran)

نویسندگان [English]

• Hojat... Khedri Gharibvand ¹
• Ghasemali Dianati Tilaki ²
• Mansur Mesdaghi ³
• Manuchehr Sardari ⁴

چکیده [English]

Camphorosma  monspeliaca is one of  the rare species in Chaharmahal va Bakhtiari  Province with a distribution of  3500 ha in Doto-Tangsayad. In the current study, distribution of Camphorosma monspeliaca in the province, vegetation and companion species, phenology and relationship between plant and environmental factors were studied to investigate some ecological characteristics. Although Camphorosma monspeliaca has a large distribution in the studied area, the best distribution pattern was seen in southern and northern aspects as dominant or companion species. Camphorosma monspeliaca is companion with other species in different aspects. According to the results, average of plant parameters differed in different aspects as the most canopy cover and density of Camphorosma monspeliaca were recorded in southern aspect.In view of forage quality, protein content and digestibility of the mentioned species are high.  Camphorosma monspeliaca can be established in none saline soils (Ec < 2dsm^-1) and alkali soils (7.5<pH<8.5) with a soil texture of clay, clay loam, loam and calcareous soils (20-30%) having a low content of organic matter and gypsum.Among studied elements C, N, Ca and Mg were much higher in the soil under Camphorosma monspeliaca vegetation due to the need of range species and easy access to these elements. In comparison to K and P, Na was higher in Camphorosma monspeliaca because of high sodium adsorption ability in plants of Chenopodiacea with a C4 photosynthetic pathway.In general, study of the mentioned species is essential to consider its multiple uses.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Camphorosma monspeliaca
• ecological characteristics
• Na
• Doto-Tangsayad
• Chaharmahal va Bakhtiari province