نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• میرطاهر قائمی ¹
• مرتضی اکبر زاده ²
• شهرام عابدی ³

¹ مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌غربی

² استادیار، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

³ کارشناس پ‍ژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌غربی

چکیده

مطالعه تأثیر قرق در تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط چرا و عدم چرای دام در عرصه‌های مرتعی، در پروژه‌های احیاء و اصلاح مراتع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این بررسی در منطقه نیمه­استپی بیله‌وار خوی، از سال 1376 تا 1384 انجام شد. هرساله پوشش گیاهی در داخل پلاتهای ثابت در طول ترانسکت، اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که در قرق بیله‌وار خوی، در طی 9 سال بررسی، کل پوشش تاجی در داخل قرق افزایش یافت و بیشترین افزایش در گندمیان دائمی (بیش از 5/3 برابر) و پهن‌برگان علفی دائمی (بیش از 5/2 برابر) مشاهده شد. در بیرون قرق پوشش کل تقریباً ثابت ماند و تغییرات در پوشش فرمهای رویشی به­مراتب کمتر بود. در داخل قرق گونه‌های مرغوب ظاهر شده و حدود 19 درصد ترکیب پوشش را به خود اختصاص دادند. به­طوری­که سهم گونه‌های زیاد شونده در ترکیب به بیش از دو برابر افزایش و گونه‌های نامرغوب به نصف کاهش یافت. در حالی­که در بیرون قرق گونه‌های مرغوب نایاب و سهم پوشش گونه‌های کلاس زیاد شونده 28% افزایش یافت. متوسط پوشش یکساله‌ها در دوره بررسی در داخل قرق بیشتر از بیرون و متوسط پوشش  فورب‌ها، در داخل و بیرون قرق بیشتر از یکساله‌های گندمی است. البته در قرق بیله­وار با 9 سال بررسی، همبستگی بین تغییرات بارندگی و پوشش تاجی در بیشتر گونه‌ها معنی­دار بود.

کلیدواژه‌ها

• قرق
• پوشش تاجی
• تغییرات گونه‌ها
• بیله‌وار خوی
• آذربایجان‌غربی

عنوان مقاله [English]

Study on the Vegetation Changes of Natural Rangelands in Semi- Steppe area of Bilehvar, Khoy, West AzerbaijanProvince

نویسندگان [English]

• Mirtaher Ghaemi ¹
• Mortezah Akbarzadeh ²
• Shahram Abedi ³

چکیده [English]

Study of exclosure effects on vegetation changes under grazing and no grazing conditions in rangelands is of particular importance in range improvement programs. The reseach was performed in Semi- Steppe area of Bilehvar, Khoy from 1998 to 2006 . The vegetation cover was measured every year inside fixed plots along the transacts. The results indicated the increase of total canopy cover inside the exclosure occurred during 9 years of the study, where the highest increase rates were observed with perennial cereals (>3.5 times), and with perennial broad-leaf forbs (>2.5 times). Outside the exclosure, the total canopy cover approximately remained unchanged and vegetative forms showed less changes. Inside the exclosure, favorable species appeared with a vegetation composition of about 19% . The proportion of increasers in the vegetation composition increased to more than double, however non-favorable species decreased to half. Outside the exclosure, desirable species were rare and the proportion of increasres increased to 28%. Average vegetation cover of annual plants inside the exclosure was higher than that of the outside, while average vegetation cover of the forbs compared to annual cereals were more predominant inside and outside the exclosure. During the study (9 years) in Bilehvar, a significant correlation was found between precipitation changes and canopy cover of the most species.

کلیدواژه‌ها [English]

• Exclosure
• Canopy Cover
• Species changes
• Bilehvar Khoy
• West Azerbaijan Province