نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اصغر فرج‌الهی ¹
• محمدعلی زارع چاهوکی ²
• حسین آذرنیوند ²
• رضا یاری ³
• بهرام قلی‌نژاد ⁴

¹ کارشناس ارشد بیابان‌زدایی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

² دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ کارشناسی ارشد مرتع‌داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

⁴ استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان

چکیده

در این تحقیق رابطه بین پراکنش اجتماعات گیاهی منطقه حفاظت­شده بیجار با عوامل محیطی بررسی شده است. البته اجتماعات گیاهی به روش نمود ظاهری تعیین شدند. سطح مناسب پلات نمونه­برداری با توجه به نوع و پراکنش اجتماعات گیاهی به روش سطح حداقل و تعداد پلات بعد از نمونه­برداری اولیه با توجه به تغییرات پوشش گیاهی به روش آماری تعیین شد. در هر اجتماع گیاهی، نمونه­برداری در طول 4 ترانسکت 300 متری انجام شد و در طول هر ترانسکت، 15 پلات 1 مترمربعی به فاصله 20 متر از هم قرار داده شد. در هر پلات نوع و تعداد گونه­های گیاهی موجود و درصد آنها تعیین شد. در هر اجتماع 6 پروفیل خاک در توزیع یکسانی در داخل واحد نمونه­برداری حفر شد که با توجه به مرز تفکیک افق­ها در منطقه و نوع گیاهان موجود از دو عمق 0-20 و 20 - 100 سانتی­متری، نمونه خاک برداشت شد. از خصوصیات فیزیوگرافی، ارتفاع، شیب و جهت در نظر گرفته شد و از خصوصیات خاک رس، سیلت، شن، آهک، اسیدیته، هدایت­الکتریکی، ماده آلی و سنگریزه اندازه­گیری شد. بعد از جمع­آوری داده­ها، به­منظور تعیین عوامل تأثیرگذار بر پراکنش پوشش گیاهی، از روش تجزیه مؤلفه­های اصلی (PCA) با استفاده از نرم­افزارPC-ORD  استفاده شد. نتایج نشان داد که بین عوامل مورد بررسی و پراکنش پوشش گیاهی رابطه وجود دارد و مهمترین خصوصیات محیطی مؤثر بر پراکنش اجتماعات گیاهی منطقه، درصد رس، سیلت، شن، سنگریزه، آهک، ارتفاع و شیب است.
 

کلیدواژه‌ها

• عوامل محیطی
• تجزیه مؤلفه‌های اصلی
• اجتماع گیاهی
• مراتع بیجار

عنوان مقاله [English]

The effects of environmental factors on distribution of plant communities in rangelands of Bijar protected region

نویسندگان [English]

• Asghar Farajollahi ¹
• Mohammad ali Zare Chahouki ²
• Hosein Azarnivand ²
• Reza Yari ³
• BahraM Gholinejad ⁴

چکیده [English]

In this study, the relationship between environmental factors and distribution of plant communities in rangelands of Bijar protected region was investigated. Vegetation types were determined by using physiononmy method. Plot size was determined with minimal area method and after primary sampling the number of plots was determined by statistical method. In each vegetation type, sampling was done along four transects of 300 m length. 15 plots of 1m² were established along each transect at 20 meter intervals. The type and the amount of existing species and the percentage of vegetation cover were determined in each plot. In each community, 6 profiles were dug within sampling unit. Soil samples were taken from 0-20 and 20-100 cm according to the boundary of separated horizons and type of existing plant species in study area. physiographic features including altitude, slope and aspect were measured and among soil properties, clay, silt, sand, lime, pH, EC, organic mater and gravel were measured. After collecting data, the Principal Component Analysis (PCA) was used to determine relationship between vegetation cover and environmental factors by PC-ORD software. The results indicated that there were relationships between measured factors and distribution of vegetation. Texture, gravel, lime, altitude and slope had the most influence on distribution of plant communities.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• environmental factors
• Principal component analysis
• Plant community
• Rangelands of Bijar