نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیدجعفر سیداخلاقی ¹
• ناصر انصاری ²
• سعید یوسف کلافی ³

¹ مربی پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

² مربی بازنشسته، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

³ مربی پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

اگرچه عوامل مؤثر بر تخریب منابع طبیعی کم و بیش شناسایی و معرفی شده­اند، اما این عوامل از منظر اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی، کمتر مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. بنابراین به نظر می­رسد که قبل از هر اقدامی باید تخریب منابع طبیعی متوقف شود و برنامه­ای برای قطع تخریب منابع طبیعی تنظیم در سطح «قطع تخریب منابع طبیعی» شود. در این پژوهش با استفاده از شیوه­های اسنادی پیمایشی و کار ستادی با استفاده از ابزارهای مشاهده، مصاحبه و تکمیل پرسشنامه در استان اردبیل نتایج بدست آمده مورد بحث و نتیجه­گیری قرار گرفته است. در سطح کل استان تعداد 10 منطقه نمونه با مساحتی معادل 122020 هکتار (حدود 10 درصد عرصه­های منابع طبیعی استان) متشکل از 68 سکونتگاه روستایی و عشایری و 273 خانوار نمونه تعیین و انتخاب گردید. نتایج نشان داد که در مجموع 19 عامل اصلی در قالب سه گروه عوامل مربوط به دام و دامداری، عوامل مربوط به قطع و برداشت و عوامل مربوط به تغییرکاربری و طرحها در تخریب منابع طبیعی استان مؤثر بوده­اند. از جمع­بندی نظرات بهره‌برداران و کارشناسان مشخص شد که گروه عوامل دام و دامداری 9/45 درصد، گروه قطع و برداشت 6/20 درصد و گروه تغییرکاربریها و طرحها 5/33 درصد در تخریب عرصه­های منابع طبیعی مؤثر بوده­اند. در این بررسی تعیین سهم عوامل تخریب به تفکیک نواحی رویشی، نتایج قابل اتکایی را برای برنامه­ریزان استانی منابع طبیعی ارائه داده است.
 

کلیدواژه‌ها

• اجتماعی- اقتصادی
• عوامل تخریب منابع طبیعی
• نواحی رویشی
• شاخص تخریب
• استان اردبیل

عنوان مقاله [English]

Investigation of socio-economic factors on natural resources degradation of Ardebil province from the viewpoint of utilizers and experts

نویسندگان [English]

• Seyed Jafar Seyed Akhlaghi ¹
• NaseR Ansari ²
• Saeid Yusof Kalafi ³

چکیده [English]

Although the factors affecting the degradation of natural resources have been more or less identified and introduced, little research has been done on these factors from the view point of socio economic and cultural features.   It seems that before any action, degradation of natural resources must be stopped through a cessation program for natural resources degradation. This research was based upon documental, field and desk research method through three types of study including documents surveying, collecting information and field study using observation, companionship and questionnaires in Ardebil province. Ten sampling regions with a surface area of 122020 ha including 68 rural and nomad settlements and 273 households were selected. Our results showed that totally 19 main factors in three groups of livestock (45.9 %), harvesting (20.6 %) and land use change (33.5 %) were effective in degradation of natural resources of Ardebil province. In this research, determination of the destructive factors on the basis of separate vegetation regions gave valid results for natural resoures provincial managers

کلیدواژه‌ها [English]

• : Socio-economic factors
• Natural resources degradation
• Degradation Index
• ARDEBIL PROVINCE