نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی احسانی ¹
• محمد فیاض ²
• حمزه علی شیرمردی ³
• سید علی حسینی ⁴
• کاظم ساعدی ⁵
• محمدرضا شوشتری ⁶
• جمال حسنی ⁵

¹ نویسنده مسئول، استادیار پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

² استادیار پژوهشی، بخش مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

³ کارشناس ارشد پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران

⁴ مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، گلستان، گرگان، ایران

⁵ مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، کردستان، سنندج، ایران

⁶ مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، کرمانشاه، ایران

چکیده

بررسی‌های انجام شده جهت شناخت رفتار چرایی دام در فصل چرا در مراتع نیمه‌استپی کشور(ارتفاعات صحنه، قروه، سارال، کرسنک و سرعلی‌آباد) در سالهای 1386تا 1389 انجام شد. در این بررسی طول مسافت طی شده در روز، سرعت حرکت دام، زمان صرف‌شده برای استراحت و زمان صرف شده برای حرکت اندازه‌گیری شد. اندازه‌گیری‌های صورت گرفته با استفاده از دستگاه موقیعت‌یاب جغرافیایی(Gps) صورت گرفت. بدین منظور هنگام ورود دام به مرتع دستگاه موقیعت‌یاب به پشت یک گوسفند بسته و فعال گردید. در پایان چرای دام اطلاعات ذخیره شده در دستگاه با استفاده از مد تراک در محیط ILWIS استخراج شد. مسیر حرکت دام مسیر انتخاب شده توسط چوپان بود. اندازه‌گیری‌ها هر ماه در طول فصل چرا (گلدهی تا بذردهی) تکرار گردید. نتایج نشان داد که طی ماه اول فصل چرا همزمان با دوره گلدهی گیاهان و در زمانی که پوشش گیاهی بیشتر است، مسافت پیموده شده دام بیشتر از ماه‌های دیگر فصل چرا است و علت آن را می‌توان تنوع طلبی دام در انتخاب گیاهان خوشخوراک و مورد علاقه دانست و کمترین طول مسافت طی شده مربوط به ماه‌های مرداد و شهریور است، که علوفه موجود در مرتع خشک شده و کاهش می‌یابد، بنابراین در موقع کمبود شدید کالری دام ترجیح می‌دهد انرژی زیادی را صرف جستجوی غذا نکند چون انرژی که در این حالت صرف جستجوی غذا می‌شود، خیلی بیشتر از مواد غذایی که بدست می‌آورد. نتایج رفتار چرایی دام نشان داد، بیشترین و کمترین زمان صرف شده برای چرا به ترتیب مربوط به ماه‌های شهریور و اردیبهشت بوده است. در اردیبهشت ماه بعلت وجود گونه‌های یکساله و خوشخوراک مدت زمان چرا نسبت به اواخر فصل چرا و ماه شهریور که علوفه موجود در مرتع خشک شده و کاهش می‌یابد، کمتر بوده است. همچنین بیشترین مسافت پیموده شده توسط دام در شیب‌های صفر تا 8 درصد و کمترین آن در شیب بیش از 50 درصد بود.

کلیدواژه‌ها

• رفتار چرایی
• طول مسافت طی شده
• سرعت حرکت
• زمان استراحت و چرا
• شیب مرتع

عنوان مقاله [English]

Investigation of sheep grazing behavior and comparing it in the different slopes at the rangelands Case Study (Karsanak , Sarali Abad , Saral, Gavan ban and Qorveh)

نویسندگان [English]

• ali ehsani ¹
• Mohammad fayaz ²
• Hamze Ali Shirmardi ³
• seyd ali hoseini ⁴
• Kazem saedi ⁵
• Mohammadreza shooshtari ⁶
• jamal hasani ⁵