نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 مربی پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم
2 استادیار پژوهشی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
چکیده
با توجه به نقش مؤثر اکوسیستمهای مرتعی در تأمین علوفه مورد نیاز دامها و در نتیجه اهمیت آن در تولید فرآورده‌های دامی و سیر قهقرایی حاکم بر این عرصه‌ها در بسیاری از نقاط کشور، مقوله اصلاح و احیای مراتع از جایگاه مهمی برخوردار می‌باشد. بدین منظور باید ضمن مطالعه شرایط محیطی (شامل اقلیم، خاک و . . .)، گیاهان سازگار در هر ناحیه آب و هوایی را تعیین نموده و با توجه به آستانه بردباری این گیاهان در برابر شرایطی چون خشکی، گرما، سرما، شوری و . . . ، از آنها برای احیای مراتع مخروبه یا در حال تخریب استفاده نمود. مطالعه حاضر با هدف بررسی و معرفی چند گونه گراس سازگار با مراتع مناطق نیمه‌استپی به منظور افزایش تولید علوفه در مراتع کم‌بازده، در منطقه وشنوه با ارتفاع 2000 متر از سطح دریا و بارندگی سالانه 290 میلیمتر اجرا شد. بدین‌منظور، پس از آمادهسازی عرصه کاشت، بذرهای 12 گونه گراس مرتعی در قالب طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سالهای 1377 تا 1379 به اجرا درآمد. طی این سالها سه مرحله کشت انجام‌شد که کشت اول و دوم در سالهای 77 و 78 به علت عدم بارندگی کافی و پراکنش نامناسب آن ناموفق بود. کشت سوم در سال 1379 و یادداشتبرداریها به مدت سه سال انجام‌شد. پس از سه سـال، گـونه‌هـای Festuca rubra، Festuca ovina، Elymus junceus وAgropyron trichophorum حذف شده و گونههایAgropyron cristatum ، Agropyron desertorum، Stipa barbata بیـن 25 تا 35 درصـد و گونههای Bromus tomentellus، Hordeum bulbosum ، Secale montanum و Psatyrostachys fragilis بین 55 تا 80 درصد مستقر شدند. گونههای Psatyrostachys fragilis و Secale montanum در سال اول، سایر گونهها (بجز Stipa barbata) در سال دوم وStipa barbata در سال سوم وارد مرحله زایشی شدند. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد، گونههای تحت بررسی از نظر درصد زندهمانی در سال سوم پس از کاشت با یکدیگر در سطح احتمال 1% اختلاف معنیداری دارند. همچنین مقایسه میانگین درصد زندهمانی گراسهای مختلف نشان داد، گونههای Psatyrostachys fragilis و Hordeum bulbosum بهترتیب بیشترین درصد زندهمانی را در بین گونههای مستقر شده داشته‌اند، بنابراین استقرار و سازگاری بهتری نسبت به شرایط اقلیمی و خاک منطقه در مقایسه با سایر گراسهای تحت آزمایش داشتند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Adaptation and establishment studies of some grass species in sub-steppic ranges of Kahak in Ghom Province
نویسندگان [English]
- Mahdi Adnani 1
- Abbas Pourmeidani 1
- Mahdi Farahpour 2
چکیده [English]
This research plan was accomplished for introducing suitable plant species in semi-steppic regions of Qom province for increasing of the forage production in destroyed rangelands. The study area was in Veshnaveh with altitude of 2000 m above sea level and the annual rate of precipitation about 290 mm. The seeds of range species were cultivated in complete randomized block design. Three times of cultivation were done during 1377-80 that the first and second cultivations were unsuccessful due to insufficient quantity and distribution of precipitation. The third cultivation was done in 1379 and data recorded for 3 years. Of twelve cultivated species only four species of Festuca rubra, Festuca ovina, Elymus junceus,and Agropyron trichophorum did not germinated. 25 to 35 percent of Agropyron cristatum, Agropyron desertorum, Stipa barbata and 55 to 85 percent of Bromus tomentellus, Hordeum bulbosum, Secale montanum and Psatyrostachys fragilis were established. Psatyrostachys fragilis and Secale montanum reached to seed stage at first year and other species excluding Stipa barbata reached to flowering stage in the second year. Stipa barbata flowered in the third year. The percentage of flowering was different in all of the species. Analysis of variance of data showed survival of species had a significant difference in third year after inplanting (p=0.01).The means comparison of survival in grasses indicated that Psatyrostachys fragilis and Hordeum bulbosum had the most survival percentage so these species had the best adaptation into climatic and edaphic conditions of the area under study.
کلیدواژه‌ها [English]
- Adaptation
- rangeland grasses
- semi-steppic of Qom
)