نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمید رضا عظیم زاده ¹
• محمد رضا اختصاصی ²
• حسینقلی رفاهی ³
• حسن روحی پور ⁴
• منوچهر گرجی ⁵
• حمدحسن امتحانی ⁶

¹ فارغ التحصیل دکتری دانشکده علوم مهندسی آب و خاک دانشگاه تهران و عضو هیأت علمی دانشگاه یزد،

² دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد

³ استاد دانشکده مهندسی آب و خاک دانشگاه تهران

⁴ دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

⁵ استادیار دانشکده مهندسی آب و خاک دانشگاه تهران

⁶ استادیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد

چکیده

از آنجا که کاهش طول مسیری که باد می­تواند آزادانه طی نماید یکی از مهمترین روشهای کنترل فرسایش بادی است، لازم می­باشد تا تغییرات میزان فرسایش با طول زمین در مسیر حرکت باد و حداکثر ظرفیت انتقال باد به طور کمی بررسی شود. معمولاً با افزایش طول مزرعه (اراضی)، مقدار مواد منتقله نیز فزونی می­یابد تا میزان آن به حد اشباع ظرفیت انتقال برسد. از آن به بعد باد با محدودیت انتقال مواجه می­شود. طولی که لازم است تا باد به حداکثر ظرفیت انتقال برسد، تابعی از سرعت باد و ویژگیهای سطح خاک است. دشت یزد- اردکان به­عنوان نمونه­ای از دشت­های ایران مرکزی، مناسب برای مطالعات فرسایش بادی است؛  بنابراین بخشی از اراضی آیش کشاورزی آن انتخاب و ایستگاه اندازه­گیری فرسایش بادی با استفاده از تله­های رسوب‌گیر BSNE در آن احداث شد.از اردیبهشت ماه 1385 به مدت یکسال، 12 رخداد فرسایش بادی (طوفان) در ایستگاه ثبت و نمونه­های رسوب رخدادها در آزمایشگاه تجزیه و با استفاده از نرم­افزارهای رایانه­ای تحلیل شد. به منظور تعیین حداکثر ظرفیت انتقال از دو روش برازش منحنی رشد و روش انتخاب حداکثر اندازه­گیری شده، استفاده شد. تجزیه واریانس و مقایسه جفت شده نتایج دو روش، اختلاف معنی‌داری­ را  بین دو روش نشان نداد.  
 

کلیدواژه‌ها

• فرسایش بادی
• تله‌های رسوب‌گیر
• یزد
• حداکثر ظرفیت انتقال

عنوان مقاله [English]

Aeolian horizontal distribution and maximum transport capacity of wind erosion events (Case study; Fallow lands of Yazd-Ardakan)

نویسندگان [English]

• Hamid reza Azimzadeh ¹
• Mohammad reza Ekhtesasi ²
• Hossein qoli Refahi ³
• Hassan Rohipour ⁴
• Manuchehr Gorji ⁵
• Mohammad hasan Emtehani ⁶

چکیده [English]

Reducing the length of field along the wind path can be a major factor in providing protection against wind erosion. Therefore, the study of sediment transported by wind versus the field length and maximum transport capacity is necessary. As the wind passes over eroding soil surface, the quantity of sediment transported by wind increases until the wind stream becomes saturated. In the other word the mass transported is limited by the emission rate of materials from the soil surface to the air flow, known as transport limiting. The field length required for the wind to reach its maximum capacity depends on the wind velocity and the components of the soil surface. The field data were collected from 1.9ha fallow lands of Yazd-Ardakan plain. Big Spring No Eight (BSNE) samplers were set up to collect samples of horizontal sediment discharge passing through a point. Twelve events data were collected and analyzed started from May 2006 to may 2007. Two methods were adopted to determine the maximum transport capacity; 1) Fitting the mathematic equation of and 2) Direct measurement of transport capacity. Variance analysis and t-test paired data results showd that, there was no significant difference between the results of these two methods.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Wind erosion
• dust sampler
• maximum transport capacity
• Yazd