نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اسماعیل رهبر ¹
• مسعود مسعودی ²

¹ مربی پژوهشی مؤسسة تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور

² استادیار بخش مدیریت مناطق بیابانی دانشکدة کشاورزی دانشگاه شیراز

چکیده

روند تغییرات بارش، رواناب و دمای هوا در هم­دورة سی­سالة (74- 1345) در آبخیز رودخانة کردان واقع در زیرحوضة قزوین بررسی شد. این آبخیز به مساحت 360 کیلومتر مربع در گوشة شمال­شرقی زیرحوضة قزوین و در دامنة ارتفاعی1410 تا 4108 متر از سطح دریا قرار دارد. نتایج بررسی نشان داد که با وجود ثبات مجموع بارش سالانه، بارش شش­ماهة سرد سال افزایش و شش­ماهة گرم سال کاهش معنی­دار یافته و میانگین ماهانة دمای بیشتر ماه­های سال افزایش داشته است. روند تغییرات میانگین لغزان نسبت رواناب به بارش(ضریب رواناب) به صورت سالانه، بهاره و پاییزه افزایشی، پرشیب و معنی­دار است. مقایسة میانگین­های دهه­های اول و سوم دورة سی­ساله نشان داد که ضریب رواناب سالانه، بهاره و پاییزه به­ترتیب 9/58، 8/12 و 1/5 درصد افزایش یافته است. افزایش ضریب رواناب بهاره بیشتر ناشی از افزایش عمومی دمای هوا و افزایش بارش فصل سرد  بوده، اما افزایش ضریب رواناب پاییزه، با توجه به تخلیة بارش فصول پیش از آن، می­تواند به علت افزایش بارش همین فصل و هم­چنین رخداد ناهنجاریهایی در مدیریت منابع خاک، آب و پوشش گیاهی باشد. حجم آبی که به علل پیش­گفته بیش از پیش از حوضة آبخیز رودخانة کردان تخلیه شده و هرز می­رود به 4/9 میلیون متر مکعب در سال می­رسد.
 

کلیدواژه‌ها

• رواناب
• آبخیز رودخانة کردان
• حوضة دریاچة نمک
• بیابانی شدن

عنوان مقاله [English]

Trend of runoff changes in the watershed of Kordan River

نویسندگان [English]

• Esmaeil Rahbar ¹
• Masoud Masoudi ²

چکیده [English]

In the present paper, trends of rainfall, runoff and temperature in the Kordan sub-basin which is one of the sub-basins of Qazvin basin were investigated for period of 1966-95. This sub-basin with 360 km² area is located in the north eastern part of Qazvin basin with a different range of elevation from 1410m to 4108m. Results show although there is not any change in the trend of annual rainfall, but a significant increase and decrease in total amount of  precipitation in the second half of year  (cold months) and in the first half of year (warm months) and increase in the monthly temperature in most of months were observed. Also trend of moving average of ratio runoff/rainfall (coefficient of runoff) shows significantly a sharp increase annually and also for seasons of spring and autumn. A comparison for coefficient of runoff between first and third decade of period shows different amounts of increase annually and also for seasons of spring and autumn as 58.9%, 12.9% and 5.1% respectively. Increasing of coefficient of runoff in spring is related to general increase of temperature and also precipitation increase in winter season. Increasing of coefficient of runoff in autumn is related to precipitation increase in this season and also occurrence of mismanagement in plant, soil and water resources. Therefore the volume of runoff in this sub-basin which is evacuated and wasted more than before, reaches to 9.4 million  m³ per year.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• runoff
• watershed of Kordan River
• namak lake Basin
• desertification