امیرحسین شعرباف اصفهانی؛ مهدی بصیری؛ محمد رضا کریم زاده؛ سیدمجتبی مدرس هاشمی
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، صفحه 137-149
چکیده
کشت پاییزه گونه‌های علوفه‌ای از خانواده بقولات در ارتفاعات زاگرس مرکزی به علت امکان جوانهزنی بعد از بارندگی پاییز و نابودی نهالهای جوان در اثر سرما موفقیتآمیز نمی‌باشد. برای کشت بهاره این گونهها نیز، استقرار بذرهای جوانه‌زده بعد از بارندگی ابتدای بهار با مشکل مواجه می‌گردد. بنابراین در پروژههای دولتی برای احیای دیمزارهای ...
بیشتر
کشت پاییزه گونه‌های علوفه‌ای از خانواده بقولات در ارتفاعات زاگرس مرکزی به علت امکان جوانهزنی بعد از بارندگی پاییز و نابودی نهالهای جوان در اثر سرما موفقیتآمیز نمی‌باشد. برای کشت بهاره این گونهها نیز، استقرار بذرهای جوانه‌زده بعد از بارندگی ابتدای بهار با مشکل مواجه می‌گردد. بنابراین در پروژههای دولتی برای احیای دیمزارهای کمبازده از بذرهای گونه‌های یونجه، اسپرس و ماشک با تولید مناسب و کیفیت خوب علوفه همراه با سازگاری بالا با خاک و محیط زیست نمی‌توان استفاده نمود. برای حل مشکل، این تحقیق جهت ارزیابی اثر تیمارهای بازدارنده جوانهزنی و مواد آبگریز در قالب پلت بذر، در ایستگاه تحقیقات شهید فزوه در مراحل آزمایشگاهی و گلخانه‌ای به اجرا درآمد. از کافئین، وانیلین و عصاره برگ اکالیپتوس بعنوان بازدارنده و از پلیاتیلنگلیکول و دیمانیتول بعنوان مواد آبگریز استفاده شد و همچنین پوشش‌دادن بذرها با بکارگیری دستگاه پلت بذر انجام گردید. در مرحله آزمایشگاهی بذرهای تیمار شده در دمای ثابت 25 درجه سانتیگراد داخل ژرمیناتور قرار گرفت و شاخصهای تأخیر، ضریب سرعت، درصد جوانهزنی و همچنین ضریب آلومتری اندازه‌گیری شد. دادههای حاصل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی تجزیه و تحلیل و مقایسه میانگین برای تعیین ضرائب معنی‌دار انجام شد. نتایج نشانداد که وانیلین بهترتیب سبب 18 و 14 روز تأخیر در جوانهزنی یونجه و ماشک بوده است. همچنین، بهترتیب وانیلین و عصاره برگ اگالیپتوس سبب 21 و 22 روز تأخیر در جوانهزنی بذر اسپرس دارای غلاف شده و بهترین مواد استفاده شده برای این هدف میباشد. کافئین درصد جوانهزنی تمام بذرها را کاهش داده و پلیاتیلنگلیکول و دیمانیتول فقط سبب 3 تا 5 روز تأخیر جوانهزنی بوده و برای اهداف کاربردی مفید نیست. پلت بذر نیز بدون مواد بازدارنده و آبگریز سبب 3 تا 7 روز تأخیر در جوانهزنی گونه‌های مختلف را نشان داد. پلت بذرها همراه تیمار وانیلین بهترتیب سبب 20 و 16 روز تأخیر در جوانهزنی یونجه و ماشک گردید. همچنین تیمارهای پوشش دادن بذرهای اسپرس دارای غلاف با وانیلین و برگ اکالیپتوس بهترتیب سبب 26 و22 روز تأخیر در جوانهزنی شد. به نظر میرسد در منطقه زاگرس مرکزی با کاهش سریع درجه حرارت در فصل پاییز یک تأخیر بیشتر از 15 روز در جوانهزنی این گونهها به طور عملی در کاهش یا توقف روند جوانهزنی اواسط پاییز مؤثر باشد. به منظور تحقیقات بیشتر کشت صحرایی توصیه می‌گردد
حسین ارزانی؛ خسرو میرآخورلو؛ سید زین‌العابدین حسینی
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، صفحه 150-160
چکیده
امروزه مراتع کشور، نیازمند مناسبترین و سریعترین روش تهیه اطلاعات و تلفیق آنها با یکدیگر برای برنامهریزی و مدیریت بهینه میباشد. دادههای رقومی ماهوارهای در سامانههای اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تلفیق آن با دادههای زمینی میتواند اطلاعات دقیق و بهتری را برای تصمیمگیریهای چند جانبه که عوامل مختلفی در آنها دخالت دارند، ...
بیشتر
امروزه مراتع کشور، نیازمند مناسبترین و سریعترین روش تهیه اطلاعات و تلفیق آنها با یکدیگر برای برنامهریزی و مدیریت بهینه میباشد. دادههای رقومی ماهوارهای در سامانههای اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تلفیق آن با دادههای زمینی میتواند اطلاعات دقیق و بهتری را برای تصمیمگیریهای چند جانبه که عوامل مختلفی در آنها دخالت دارند، فراهم نماید. در این طرح، شناسایی انواع کاربریها با استفاده از دادههای ماهواره لندست 7 به منظور مشخص کردن موقعیت دقیق مکانی و سطح آنها در قسمتی از حوزه آبخیز طالقان انجام شد. به این منظور از دادههای سنجنده +ETM ماهواره Landsat7 ، فریم شماره 035- 165 که در تاریخ 15 آوریل سال 2004 میلادی گرفته شده بود، مورد استفاده قرار گرفت. براساس مشاهده هیستوگرام دادهها، تجزیه و تحلیل آماری باندها و با توجه به اینکه باندهای 3 و 4 لندست دارای بیشترین بازتاب از سبزینه گیاهان میباشند، ترکیب باندی متداول 4 ، 3 و2 برای روش طبقهبندی نظارت شده در نظر گرفته شد. در بازدیدهای میدانی و برداشت اطلاعات صحرایی 86 پلات22500 مترمربعی مورد بررسی قرارگرفت. بعد از انجام مراحل پردازش، تفسیر، تجزیه و تحلیل دادههای ماهوارهای و تلفیق آن با اطلاعات مربوط به برداشتهای صحرایی، نقشه کاربری شامل 4 طبقه کاربری (کلاس) به نامهای مرتع (اراضی دارای پوشش گیاهی بیش از 5 درصد و غیر زراعی)، اراضی زراعی (زراعت سالانه و زراعت دائمی مثل باغها و غیره)، دیمزارهای رها شده و خاک لخت (اراضی صخره ای و فاقد پوشش گیاهی) استخراج گردید. براساس نتایج حاصل از ارزیابی صحت کلی نقشه (65/70 % ) و صحت طبقهبندی در طبقات مرتع، زراعت، خاک لخت و دیمزارهای رها شده بهترتیب 81%، 54%، 81% و 61% ارزیابی شد. در این تحقیق کارایی دادههای ماهوارهای لندست 7 برای تهیه نقشه کاربری اراضی جهت تسهیل در برنامهریزی مدیریت مراتع ازجمله طبقهبندی شایستگی مشخص گردید.
اسماعیل رهبر؛ مسعود مسعودی
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، صفحه 161-173
چکیده
روند تغییرات بارش، رواناب و دمای هوا در همدورة سیسالة (74- 1345) در آبخیز رودخانة کردان واقع در زیرحوضة قزوین بررسی شد. این آبخیز به مساحت 360 کیلومتر مربع در گوشة شمالشرقی زیرحوضة قزوین و در دامنة ارتفاعی1410 تا 4108 متر از سطح دریا قرار دارد. نتایج بررسی نشان داد که با وجود ثبات مجموع بارش سالانه، بارش ششماهة سرد سال افزایش و ششماهة ...
بیشتر
روند تغییرات بارش، رواناب و دمای هوا در همدورة سیسالة (74- 1345) در آبخیز رودخانة کردان واقع در زیرحوضة قزوین بررسی شد. این آبخیز به مساحت 360 کیلومتر مربع در گوشة شمالشرقی زیرحوضة قزوین و در دامنة ارتفاعی1410 تا 4108 متر از سطح دریا قرار دارد. نتایج بررسی نشان داد که با وجود ثبات مجموع بارش سالانه، بارش ششماهة سرد سال افزایش و ششماهة گرم سال کاهش معنی‌دار یافته و میانگین ماهانة دمای بیشتر ماههای سال افزایش داشته است. روند تغییرات میانگین لغزان نسبت رواناب به بارش(ضریب رواناب) به صورت سالانه، بهاره و پاییزه افزایشی، پرشیب و معنی‌دار است. مقایسة میانگینهای دهههای اول و سوم دورة سیساله نشان داد که ضریب رواناب سالانه، بهاره و پاییزه بهترتیب 9/58، 8/12 و 1/5 درصد افزایش یافته است. افزایش ضریب رواناب بهاره بیشتر ناشی از افزایش عمومی دمای هوا و افزایش بارش فصل سرد بوده، اما افزایش ضریب رواناب پاییزه، با توجه به تخلیة بارش فصول پیش از آن، میتواند به علت افزایش بارش همین فصل و همچنین رخداد ناهنجاریهایی در مدیریت منابع خاک، آب و پوشش گیاهی باشد. حجم آبی که به علل پیشگفته بیش از پیش از حوضة آبخیز رودخانة کردان تخلیه شده و هرز میرود به 4/9 میلیون متر مکعب در سال میرسد.
گل محمد گریوانی
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، صفحه 174-189
چکیده
بوم‌سازگان‌های مناطق خشک با سطحی معادل 7/44 میلیون کیلومترمربع، تقریباً 30 درصد خشکی‌های کره زمین را شامل می‌شوند که از این مقدار، حدود 39 درصد آن (معادل 4/17 میلیون کیلومترمربع) در شمار مناطق نیمهخشک قرار دارند. بیش از90 درصد مناطق نیمهخشک جهان در 27 کشور متمرکز شده است. تقریباً 20 درصد جمعیت جهان وابسته به این مناطق است. در کشور ...
بیشتر
بوم‌سازگان‌های مناطق خشک با سطحی معادل 7/44 میلیون کیلومترمربع، تقریباً 30 درصد خشکی‌های کره زمین را شامل می‌شوند که از این مقدار، حدود 39 درصد آن (معادل 4/17 میلیون کیلومترمربع) در شمار مناطق نیمهخشک قرار دارند. بیش از90 درصد مناطق نیمهخشک جهان در 27 کشور متمرکز شده است. تقریباً 20 درصد جمعیت جهان وابسته به این مناطق است. در کشور ما 86 درصد از کل سطح کشور، در شرایط خشک واقع شده و بهنحوی چشمگیر و همه جانبه تحتتأثیر فعالیت‌های گوناگون انسانی است. شرایط شکننده بوم‌شناختی در مناطق خشک و نیمهخشک بیابانی از یک سو و بهره‌برداری‌های بیرویه و انحصار‌طلبانه انسان از سویی دیگر، زمینهگسترش بیابان‌ها شده و آن را به معضلی حاد در سطح ملی بدل کرده است. راهحل منطقی برای مهار بیابان‌زایی، پیش‌بینی تغییرات حادث شده در محیط طبیعی با پایش مداوم و فراکافت (تجزیه و تحلیل) دادهها است. بر این اساس، در مطالعه حاضر سعی شده است با مقایسه وضع موجود بیابان‌زایی در حال حاضر با وضعیت منطقه درگذشته، تغییرات حاصله و دلایل آن مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد. براساس ستاده‌‌های بدستآمده، مشاهده میشود که 7/76 درصد از سطح استان در حال حاضر (1387) تحتتأثیر فرایند‌های مختلف بیابان‌زایی با شدت‌های متفاوت قرار دارد. تخریب پوشش گیاهی توأم با فرسایش آبی و بادی (فرایند نوع اول) با 7/44 درصد از وسعت منطقه پدیده غالب است. فرسایش آبی توأم با فرسایش بادی و تخریب پوشش گیاهی در وسعتی بالغ بر 3/24 درصد (فرایند نوع دوم) و نهایتا"و شوری ثانوی در وسعتی معادل 7/11 درصد در مرتبه سوم قرار دارد. از نظر طبقات بیابان‌زایی، طبقه بیابان‌زایی شدید با 6/36 درصد در ردیف اول و طبقات خیلی شدید، متوسط و جزئی بهترتیب با 4/14، 1/13، و 6/12 درصد در ردیف‌های بعدی قرار دارد.
حمیدرضا میرداودی؛ عباسعلی سندگل
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، صفحه 190-199
چکیده
در این بررسی، ارجحیت چرای دام بر روی گونه‌های مهم مورد استفاده دام در مراتع روستای انجدان طی مدت 2 سال (85-1384) مطالعه شد. برای تعیین ارزش رجحانی از روش زمانسنجی در طی ماههای چرای دام استفاده شد و فاکتورهای مؤثر در ارزش رجحانی شامل خصوصیات مرفولوژیکی، فنولوژیکی و شیمیایی(کربوهیدراتها، همیسلولز، پروتئین و ...) گونهها مورد بررسی ...
بیشتر
در این بررسی، ارجحیت چرای دام بر روی گونه‌های مهم مورد استفاده دام در مراتع روستای انجدان طی مدت 2 سال (85-1384) مطالعه شد. برای تعیین ارزش رجحانی از روش زمانسنجی در طی ماههای چرای دام استفاده شد و فاکتورهای مؤثر در ارزش رجحانی شامل خصوصیات مرفولوژیکی، فنولوژیکی و شیمیایی(کربوهیدراتها، همیسلولز، پروتئین و ...) گونهها مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه دادههای روش زمانسنجی و ویژگیهای ظاهری گیاهان و کیفیت علوفه نشان داد که گیاهان خوشخوراکی نظیر Br.tomentellus،As.glomerata ، Bu.cf.koelzii و گراسهای یکساله در اوایل فصل چرا به شدت مورد استفاده دامها قرار گرفته و در طول دوره چرای دام، گونه‌های Ar.aucheri, Br.tomentellus ، Bu. cf.koelzii و As.glomerata بهترتیب با 74، 43، 59 و 56 درصد میزان بهرهبرداری، مورد استفاده دامها قرارگرفتند. تجزیه و تحلیل دادههای حاصل از آزمایشهای کیفیت علوفه نشان داد که میزان همبستگی مثبت رطوبت، پروتئین و قندهای محلول بهترتیب برابر 74، 51 و 34 درصد بهرهبرداری، بیشتر از سایر متغیرها میباشد. بررسی معادله رگرسیون نیز نشان داد که میزان رطوبت، پروتئین و قند محلول هر یک به تنهایی بهترتیب 56، 21 و10 درصد در مدل مزبور سهم دارند.
حمید هویزه؛ امرعلی شاهمرادی
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، صفحه 200-208
چکیده
مطالعه گیاهان مرتعی به منظور شناخت چگونگی رفتار آنها در زیستبومها، اطلاعات پایهای را در مورد نحوه عمل پوشش گیاهی در دسترس قرار می‌دهد که راه را برای شناخت دقیقتر از زیستبومهای مرتعی هموار و امکان برنامهریزی را برای مدیریت صحیح مراتع فراهم میسازد. در این تحقیق آت‌اکولوژی گونه Cenchrus ciliarisدر استان خوزستان مورد بررسی قرار ...
بیشتر
مطالعه گیاهان مرتعی به منظور شناخت چگونگی رفتار آنها در زیستبومها، اطلاعات پایهای را در مورد نحوه عمل پوشش گیاهی در دسترس قرار می‌دهد که راه را برای شناخت دقیقتر از زیستبومهای مرتعی هموار و امکان برنامهریزی را برای مدیریت صحیح مراتع فراهم میسازد. در این تحقیق آت‌اکولوژی گونه Cenchrus ciliarisدر استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. نقشه پراکنش تهیه و خصوصیات رویشگاهی شامل پستی و بلندی، اقلیم، خاک، گونه‌های همراه و چگونگی حضور این گونه در پوشش گیاهی تعیین گردید. همچنین مراحل حیاتی و سیستم ریشه گونه یادشده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که دامنه اکولوژیکی این گونه در استان خوزستان با ارتفاع 60 تا 420 متری و در شیبهای رو به جنوب و شرق اراضی تپهای و مناطق کوهستانی میباشد. این گونه مرتعی در خاکهایی با بافت شنی لومی و سیلتی شنی همراه با واریزههای ریز و درشت و تخت سنگ استقرار داشته است. متوسط بارندگی سالانه در رویشگاههای گونه Cenchrus ciliarisاز233 تا 341میلیمتر و میانگین دما بین 3- درجه سانتیگراد در دیماه تا 51 درجه سانتیگراد در تیرماه میباشد. شروع رشد رویشی در اوایل پاییز زودتر از سایر گیاهان میباشد. این گونه یکی از گیاهان مرغوب مرتعی است که رشد و بقاء آن در شرایط بسیار سخت مناطق خشک امکان‌پذیر است.
اسماعیل رهبر؛ شهرام بانج شفیعی
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، صفحه 209-223
چکیده
آبگیری بسیار زیاد پلیمرهای آبدوست صنعتی انگیزة بررسی کارآیی آنها برای افزایش ذخیرة رطوبت خاک است. چون که این ویژگی از نیروهای اسمزی و الکترواستاتیک در ساختار شیمیایی پلیمرها ناشی میشود، دگرگون شدن قابلانتظار آبگیری پلیمر در اثر نوع و غلظت نمکهای خاک در مقایسه با همین واکنش در کودحیوانی مورد بررسی قرارگرفت. بر پایة ...
بیشتر
آبگیری بسیار زیاد پلیمرهای آبدوست صنعتی انگیزة بررسی کارآیی آنها برای افزایش ذخیرة رطوبت خاک است. چون که این ویژگی از نیروهای اسمزی و الکترواستاتیک در ساختار شیمیایی پلیمرها ناشی میشود، دگرگون شدن قابلانتظار آبگیری پلیمر در اثر نوع و غلظت نمکهای خاک در مقایسه با همین واکنش در کودحیوانی مورد بررسی قرارگرفت. بر پایة نتایج این بررسی، هرگرم پلیمر تجاری از نوع پلیاکریلآمید ساخت ایران در اولین نوبت آبگیری 4/184 گرم آبمقطر جذب میکند. آبگیری همین پلیمر با آبهای دارای 160، 1000 و2000 میلیگرم انواع نمک در لیتر بهترتیب تا 31، 79 و83 درصد کمتر از آبگیری با آبمقطر است. پس از 9 بار خشکیدن پلیمر اشباع از آبمقطر و آبگیری مجدد، سرانجام توانایی پلیمر برای آبگیری با آبمقطر22 درصد کاهش یافته و با آبهای نمکی پیشگفته بهترتیب تا 72، 81 و 88 درصد کمتر از نهمین نوبت آبگیری پلیمر با آبمقطر میشود. خشکیدن پلیمر اشباع از آبمقطر در ماههای گرم سال بهطور متوسط 6 روز و با آبهای نمکی حدود 3/2 روز بهطول میانجامد. اثر تخریبی کاتیون یک ظرفیتی سدیم روی آبگیری پلیمر کمتر از کاتیونهای دوظرفیتی کلسیم و منیزیم و اثر تخریبی منیزیم نیز کمتر از کلسیم است. اگرچه هر گرم کودحیوانی پوسیده تنها 3/2 گرم آبمقطر جذب میکند، اما آبگیری پیاپی آن با آب دارای 4000 میلیگرم نمک در لیتر(آب لبشور) تغییری محسوس نسبت به آبگیری با آبمقطر نداشته و خشکیدن آن در همان شرایط خشکیدن پلیمر، با آبمقطر 17 و با آب لبشور 18 روز بهطول میانجامد.
نجاتعلی سالار
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، صفحه 224-233
چکیده
تاغکاری یکی از پروژههای بزرگ بخش اجرا در امر تثبیت ماسههای روان است. موفقیت پروژه تاغکاری در مناطق مختلف با توجه به شرایط اقلیمی و خاکی متفاوت است؛ بطوری‌که رشد درختچههای تاغ در عرصههای کشت شده کاملاً اختلاف معنی‌دار با یکدیگر دارند. به منظور پی‌بردن به عامل محدود کننده رشد در وسعتی حدود 2 هکتار مقادیر ارتفاع، تاج پوشش، ...
بیشتر
تاغکاری یکی از پروژههای بزرگ بخش اجرا در امر تثبیت ماسههای روان است. موفقیت پروژه تاغکاری در مناطق مختلف با توجه به شرایط اقلیمی و خاکی متفاوت است؛ بطوری‌که رشد درختچههای تاغ در عرصههای کشت شده کاملاً اختلاف معنی‌دار با یکدیگر دارند. به منظور پی‌بردن به عامل محدود کننده رشد در وسعتی حدود 2 هکتار مقادیر ارتفاع، تاج پوشش، قطر یقه و انشعابهای درختچههای 5 ساله تاغ برای محاسبه شاخص رشد اندازه‌گیری شد و رابطه آن با پارامترهای شوری، اسیدیته، درصد رطوبت اشباع، وزن مخصوص ظاهری و بافت خاک (درصد سیلت ، رس و شن) به صورت اثرهای ساده و متقابل بررسی شد. نتایج حاصل نشان داد که شاخص رشد با درصد رطوبت اشباع(SP) در سطح 05/0 همبستگی منفی دارد. درصد رطوبت اشباع فاکتور تعیین کننده در رشد گیاه میباشد
محمد مهدی فتاحی
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، صفحه 234-253
چکیده
بخش عمده‌ای از مساحت استان قم دارای شرایط خشک و بیابانی است و گسترش بیرویه فعالیت‌های انسانی، بدون لحاظ مسائل زیستمحیطی، باعث تشدید پدیده بیابان‌زایی شده است. در این مقاله، روند بیابان‌زایی با تأکید بر تغییرات استفاده از اراضی و نیز تغییرات کمی و کیفی منابع آب، بررسی گردید. برای ارزیابی روند تغییرات استفاده از اراضی، از ...
بیشتر
بخش عمده‌ای از مساحت استان قم دارای شرایط خشک و بیابانی است و گسترش بیرویه فعالیت‌های انسانی، بدون لحاظ مسائل زیستمحیطی، باعث تشدید پدیده بیابان‌زایی شده است. در این مقاله، روند بیابان‌زایی با تأکید بر تغییرات استفاده از اراضی و نیز تغییرات کمی و کیفی منابع آب، بررسی گردید. برای ارزیابی روند تغییرات استفاده از اراضی، از دادههای ماهوارهای TM سال 1364 و + ETM سال 1381 شمسی و برای تخمین تغییرات کمی و کیفی منابع آب، از اطلاعات و دادههای هیدرومتری و هواشناسی استفاده گردید. مقایسه دو نقشه استفاده از اراضی سالهای 1364 و 1381 شمسی تهیه شده از دادههای ماهوارهای و به روش تفسیر بصری نشان داد که مساحت اراضی کشاورزی، مراتع، بیشه‌زارهای جنگلی، تپههای ماسه‌ای و دریاچه‌های نمکی بهترتیب 5/12، 6/4، 4/70، 2/24 و 8/15 درصد کاهش یافته است، در حالی‌که سایر طبقه‌ها مانند اراضی شور، اراضی شهری و اراضی روستایی بهترتیب 6/26، 78/12 و6/35 درصد افزایش یافته است. حجم آبهای خروجی از دو رودخانه‌ی اصلی استان قم ( قمرود و قره چای)، تا قبل از احداث سدهای 15 خرداد و ساوه (سال 1374)، 261 میلیون مترمکعب بوده است، در حالی‌که بعد از احداث سدهای یادشده، به 66 میلیون مترمکعب تقلیل یافته است. میزان افت سطح آب زیرزمینی در دشت قم تا قبل از احداث سد 15 خرداد به طور متوسط حدود 5/0 متر در سال بوده که بعد از احداث سد یادشده، به طور متوسط به 4/1 متر در سال افزایش یافت. به‌علاوه بیلان آب زیرزمینی نیز کاهش قابلتوجهی را نشان می‌دهد. در مجموع، به نظر می رسد فعالیت‌های انسانی و دستکاری او در طبیعت ( بهویژه احداث سدهای 15 خرداد و ساوه بر روی دو رودخانه قمرود و قرهچای) به‌عنوان دو عامل اصلی تغییر انواع استفاده از اراضی( با کاهش پوشش گیاهی، شور شدن بیشتر اراضی و ...) و افت کمی و کیفی منابع آب در استان قم بوده که میتواند تشدید بیابان‌زایی را به‌دنبال داشته باشد.
محمد ابوالقاسمی؛ امر علی شاهمرادی؛ ناصر باغستانی میبدی؛ صدیقه زارع کیا
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، صفحه 254-261
چکیده
با آگاهی از خصوصیات بومشناسی گیاهان و درک اهمیت و نقشی که آنها در حفاظت خاک و تأمین علوفه مورد نیاز دام در مراتع ایفاء میکنند میتوان راهکارهای مناسب را فراروی مدیریت حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی تجدیدشونده، بهویژه پوشش گیاهی، قرار داد. در این تحقیق، آت‌اکولوژی گونه شندوست Stipagrostis pennata (سبد)در استان یزد انجام شده است. ...
بیشتر
با آگاهی از خصوصیات بومشناسی گیاهان و درک اهمیت و نقشی که آنها در حفاظت خاک و تأمین علوفه مورد نیاز دام در مراتع ایفاء میکنند میتوان راهکارهای مناسب را فراروی مدیریت حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی تجدیدشونده، بهویژه پوشش گیاهی، قرار داد. در این تحقیق، آت‌اکولوژی گونه شندوست Stipagrostis pennata (سبد)در استان یزد انجام شده است. در ارتباط با گونه یاد شده فاکتورهایی نظیر انتشار جغرافیایی، ویژگیهای اقلیمی، توپوگرافی، خاک و فنولوژی مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور سه سایت مطالعاتی منصوریه (در منطقه طبس)، مسجد شکر (در مسیر جاده یزد به طبس) و بافق برای گیاه سبد انتخاب شد. نتایج نشان داد که گونه Stipagrostis pennata گیاهیست شندوست که دارای ساقهها و انشعابهای ایستا میباشد و در عرصه تپههای شنی فعال و روان و کم ارتفاع و نیز در چالهریگها و کوچهریگها با شیبهای مختلف رویش دارد. دامنه ارتفاعی رویشگاههای آن 700 تا 1600 متر از سطح دریا میباشد. بیشترین میزان بارندگی 110 میلیمتر در رویشگاه مسجد شکر و کمترین آن 5/55 میلیمتر در رویشگاه بافق میباشد. بافت خاک در رویشگاههای این گیاه شنی است و میزان اسیدیته خاک 28/8 تا 53/8 و هدایت الکتریکی آن از 48/0 تا 2/1 دسی‌زیمنس متغیر میباشد. این‌گونه از اوایل اسفند ماه رشد رویشی خود را آغاز میکند. ظهور ساقه گلدهنده در اواسط اردیبهشتماه، دوره ریزش بذر در اواخر خردادماه و دوره خواب آن در طول فصل تابستان و پاییز است. این گونه مرتعی به دلیل داشتن اندام هوایی قابل ملاحظه و ساقههای طویل، خاک رویشگاه خود را در برابر طوفانهای شن و فرسایش بادی حفاظت نموده و علوفه نسبتا" مناسبی را برای دامهای این مناطق تولید میکند. با توجه به نتایج بدستآمده، این گونه گیاهی مرغوب را میتوان با اطمینان کامل برای تثبیت شنهای روان و تولید علوفه مرتعی در مناطق حاشیه کویر معرفی نمود.
سید محمود انواری؛ هادی مهدیخانی؛ علیرضا شهریاری؛ غلامرضا نوری
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، صفحه 262-273
چکیده
شوری یکی از مشکلات در حال افزایش جهان است که سطح وسیعی از اراضی کشور ما را نیز در‌بر‌می‌گیرد. با توجه به افزایش سطح اراضی شور و کمبود اراضی مطلوب در کشور، شناسایی گیاهان مرتعی مقاوم به شوری اهمیت زیادی دارد. به منظور تعیین اثر سطوح مختلف شوری بر جوانهزنی گونه‌های اشنان (Seidlitzia rosmarinus)، سیاهتاغ (Haloxylon aphyllum)، سفیدتاغ (Haloxylon persicum)، ...
بیشتر
شوری یکی از مشکلات در حال افزایش جهان است که سطح وسیعی از اراضی کشور ما را نیز در‌بر‌می‌گیرد. با توجه به افزایش سطح اراضی شور و کمبود اراضی مطلوب در کشور، شناسایی گیاهان مرتعی مقاوم به شوری اهمیت زیادی دارد. به منظور تعیین اثر سطوح مختلف شوری بر جوانهزنی گونه‌های اشنان (Seidlitzia rosmarinus)، سیاهتاغ (Haloxylon aphyllum)، سفیدتاغ (Haloxylon persicum)، پرند (Pteropyrum aucheri)، سیاهشور (Sueda fruticosa)، قیچ ((Zygophyllum eurypterum و آتریپلکس (Atriplex lentiformis) آزمایشی در مرحله جوانهزنی به صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با شش سطح شامل غلظتهای 0، 100، 200، 300، 400 و 500 میلیمولار کلریدسدیم در سه تکرار انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که با افزایش میزان شوری، درصد و سرعت جوانهزنی کلیه گونهها کاهش پیدا کرد ولی روند کاهش درصد و سرعت جوانهزنی در گونه‌های مورد مطالعه متفاوت بود و اختلاف بسیار معنی‌داری در میان سطوح مختلف شوری مشاهده شد. در بین گونه‌های موردمطالعه سیاهتاغ و سیاهشور بهترتیب بیشترین و کمترین درصد جوانهزنی، اشنان و پرند بهترتیب بیشترین و کمترین سرعت جوانهزنی را دارا بودند. از توانایی جوانهزنی در غلظتهای مختلف شوری به عنوان معیاری برای مقاومت بذرها استفاده میشود که پاسخهای جوانهزنی بذرهای گونه‌های مورد مطالعه به شوری بسیار متنوع بود.
طاهره انصافی مقدم؛ عمار رفیعی امام
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، صفحه 274-292
چکیده
در این مطالعه منطقه حوضه دریاچه‌نمک با داشتن شرایط خاص اقلیمی از نظر بروز پدیده خشکسالی مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور بررسی تعیین فراوانی، شدت و مدت وقوع پدیده خشکسالی بر منطقه مورد بررسی از روش SPI و به منظور پهنه‌بندی گسترههای تحت تأثیر خشکسالی, از روش میان‌یابی معکوس فاصله (IDW ) استفاده شده است. در این مطالعه با استفاده از ...
بیشتر
در این مطالعه منطقه حوضه دریاچه‌نمک با داشتن شرایط خاص اقلیمی از نظر بروز پدیده خشکسالی مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور بررسی تعیین فراوانی، شدت و مدت وقوع پدیده خشکسالی بر منطقه مورد بررسی از روش SPI و به منظور پهنه‌بندی گسترههای تحت تأثیر خشکسالی, از روش میان‌یابی معکوس فاصله (IDW ) استفاده شده است. در این مطالعه با استفاده از آمارهای 44 ساله دادههای بارش (2000-1957) در 34 ایستگاه و با بکارگیری روش SPI، اقدام به محاسبه فراوانی، شدت و مدت خشکسالی در منطقه مورد بررسی شد و بعد با طبقهبندی میزان تداوم، شدت و مدت خشکسالی، تجزیه و تحلیل سالانه از خشکسالیها بهعملآمد و درنهایت به منظور تجزیه و تحلیل شدت تغییرات مکانی شاخص SPI در طول دوره درازمدت، در محیط برنامه نرم افزاری Arc view با استفاده از روش میان‌یابی معکوس فاصله (IDW ) اقدام به تهیه نقشههای پهنه‌بندی خشکسالی‌های اقلیمی از گستره مورد مطالعه شد. نتایج حاصل از ارزیابیها نشاندهنده تأثیر حساسیت خشکسالی‌های اقلیمی بر عرصه مورد مطالعه میباشد.
