نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد ابوالقاسمی ¹
• امر علی شاهمرادی ²
• ناصر باغستانی میبدی ³
• صدیقه زارع کیا ⁴

¹ کارشناس ارشد پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

² استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

³ دانشیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

⁴ کارشناس ارشد پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

با آگاهی از خصوصیات بوم­شناسی گیاهان و درک اهمیت و نقشی که آنها در حفاظت خاک و تأمین علوفه مورد نیاز دام در مراتع ایفاء می­کنند می­توان راهکارهای مناسب را فراروی مدیریت حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی تجدیدشونده، به­ویژه پوشش گیاهی، قرار داد. در این تحقیق، آت‌اکولوژی گونه شن­دوست Stipagrostis pennata (سبد)در استان یزد انجام شده است. در ارتباط با گونه یاد شده فاکتورهایی نظیر انتشار جغرافیایی، ویژگیهای اقلیمی، توپوگرافی، خاک و فنولوژی مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور سه سایت مطالعاتی منصوریه (در منطقه طبس)، مسجد شکر (در مسیر جاده یزد به طبس) و بافق برای گیاه سبد انتخاب شد. نتایج نشان داد که گونه Stipagrostis pennata گیاهیست شن­دوست که دارای ساقه­ها و انشعابهای ایستا می­باشد و در عرصه تپه­های شنی فعال و روان و کم ارتفاع و نیز در چاله­ریگها و کوچه­ریگها با شیب­های مختلف رویش دارد. دامنه ارتفاعی رویشگاه­های آن 700 تا 1600 متر از سطح دریا می­باشد. بیشترین میزان بارندگی 110 میلی­متر در رویشگاه مسجد شکر و کمترین آن 5/55 میلی­متر در رویشگاه بافق می‌باشد. بافت خاک در رویشگاه­های این گیاه شنی است و میزان اسیدیته خاک 28/8 تا 53/8 و هدایت الکتریکی آن از 48/0 تا 2/1 دسی‌زیمنس متغیر می­باشد. این‌گونه از اوایل اسفند ماه رشد رویشی خود را آغاز می‌کند. ظهور ساقه گل­دهنده در اواسط اردیبهشت­ماه، دوره ریزش بذر در اواخر خردادماه و دوره خواب آن در طول فصل تابستان و پاییز است. این گونه مرتعی به دلیل داشتن اندام هوایی قابل ملاحظه و ساقه­های طویل، خاک رویشگاه خود را در برابر طوفانهای شن و فرسایش بادی حفاظت نموده و علوفه نسبتا" مناسبی را برای دامهای این مناطق تولید می­کند. با توجه به نتایج بدست­آمده، این گونه گیاهی مرغوب را می‌توان با اطمینان کامل برای تثبیت شنهای روان و تولید علوفه مرتعی در مناطق حاشیه کویر معرفی نمود.
 

کلیدواژه‌ها

• آت‌اکولوژی
• Stipagrostis pennata
• فنولوژی
• استان یزد

عنوان مقاله [English]

Autecology of Stipagrostis pennata in Yazd Province

نویسندگان [English]

• Mohammad Abolghasemiy ¹
• Amrali Shahmoradi ²
• Naser Baghestani ³
• Sadegheh Zarekia ⁴

چکیده [English]

Recognition of the  autecology of plants  and understanding their importance in soil protection, as well as forage production for livestock, is a proper strategy for management, conservation, and development of renewable natural resources, specially vegetation. This investigation was carried out on autecology of Stipagrostis pennata in Yazd province. For this plant, ecological characteristics such as geographic distribution, climatic properties, topography, and soil were studied. Also phenology and root system of the plant were examined. For this purpose , three study sites of Mansoorieh (in Tabas area), Masjed-e-shokr (beside Yazd-Tabas high way), and Bafgh were determined. The results showed that Stipagrostis pennata is a psammophyte plant with standing stems and branches. This plant grows in low-height sand dunes and sandy hills. Elevation range for areas in which  this plant grows is 700-1600 meters above sea level. Measure of soil acidity (pH) is 8.25-8.53 and electrical conductivity (EC) is 0.48 to 1.2 ds. This species starts its vegetative growth at the end of February and flowers in early May. Its seeds ripen in mid June. During summer and autumn, the plant is in dormancy stage. Due to high aerial organs, Stipagrostis pennata  has a good resistance against sandy storms and winds. So it is highly recommended for mobile sand dune stabilization and control of soil erosion in desert areas.  It also produces a fairly good amount of forage for livestock and wildlife.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Autecology
• Stipagrostis pennata
• phenology
• Yazd province