نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عباس میری ¹
• احمد پهلوانروی ²
• علیرضا مقدم نیا ³

¹ مربی گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه زابل

² - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه زابل

³ استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه زابل

چکیده

وقوع خشکسالی در منطقه سیستان از سال 1378 شرایط مساعدی را جهت شکل­گیری طوفانهای گردوخاک مهیا نموده است. از آنجا که طوفانهای گردوخاک خسارتهای زیادی را به منابع زیستی وارد می­نماید بررسی این رخداد امری ضروری بنظر می­رسید. به منظور بررسی طوفانهای گرد و خاک، داده­های بادسنجی از ایستگاه سینوپتیک زابل دریافت گردید. برای رسم گلباد از نرم­افزار WRPLOT و نرم­افزار کمکی باد صبا استفاده شد. همچنین جهت تعیین تغییرات طوفانهای گردوخاک علاوه بر داده­های سرعت باد و دید افقی از کدهای هواشناسی شماره 30 تا 35 استفاده گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل این داده­ها نشان داد که جهت باد غالب منطقه شمال تا شمال­غربی است. همچنین فراوانی طوفانهای گردوخاک پس از وقوع خشکسالی­ها افزایش چشمگیری داشته؛ بطوری­که تعداد روزهای همراه با طوفان گردوخاک از میانگین 10 روز در سال در طی سالهای 1377 – 1369 به میانگین 54 روز در سال در طی سالهای1383-1378 رسیده است. در طی سالهای 1383-1378، نزدیک به 324 روز طوفان گردوخاک شدید تا متوسط در منطقه مورد مطالعه رخ داده است. فراوانی روزهای با دیدهای افقی کمتر از 1 کیلومتر در سال 1380 نسبت به دیگر سالهای مورد بررسی حداکثر می­باشد. این پدیده در ماههای خرداد، تیر، مرداد و شهریور نسبت به ماههای دیگر سال بیشتر است. دامنه تغییرات مدت زمان وقوع طوفانهای گردوخاک بین 3 تا 110 ساعت در سال بوده و فراوانی طوفانهای با مدت زمان بیشتر از 3 ساعت حدود 50 درصد می­باشد. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که پس از وقوع خشکسالی اخیر شاخص غبارناکی در منطقه مورد مطالعه 5 برابر افرایش داشته است.
 

کلیدواژه‌ها

• خشکسالی
• طوفان گردوخاک
• سیستان
• فرسایش بادی

عنوان مقاله [English]

The Study of Occurrence of Dust Storms after Taking place Alternative Droughts in Sistan Region

نویسندگان [English]

• Abass Miri ¹
• Ahmad Pahlevanroy ²
• Alireza Moghaddamnia ³

چکیده [English]

Occurrence of prolonged drought was commenced in Sistan region from 1999 caused by wetland dryness in Hamoun Lake and wind erosion. Severe wind erosion and dust storm cause huge damages to various aspects of the people's life in the study region and thus understanding of the impacts of soil erosion and dust storms on human's lifefor making better decision is vital. The meteorological data of Sistan region and WRPLOT software were used to study wind erosion and draw wind rose in the study area. In addition, meteorological code numbers of 30 and 35 and the data of wind speed and direction as well as visibility were used to analyze dust storms datasets. The results show that prevailing wind has north to north west directions. It is found that droughts have increased the frequency of dust storms with mean dusty days, from 10 to 54 days in 1980 and 1999, respectively after drought occurrence. As above- mentioned, over period (1980-1999), there have been 324 dust storm days. The furthest horizontal visibility, between 1-5 km, took place in 2001, particularly in July, August, and September. It is found out that number of dust storm days which are recorded in summer season (June, July, August and September) is more than others. The length of dust storms in the region was between 3 to 110 hours. The frequency of dust storms occurred in more than 3 hours was fairly high. It can be concluded that wind erosion in the Sistan region has significantly increased after drought.     
 

کلیدواژه‌ها [English]

• drought
• dust storms
• Sistan region
• Wind erosion