نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• قاسم اسدیان ¹
• مرتضی اکبرزاده ²
• محمدرضا صادقی منش ³

¹ مربی پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

² استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

³ کارشناس ارشد مرتع‌داری، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

چکیده

مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط چرا و عدم چرای دام در رویشگاههای مرتعی، با توجه به نقش آن در برنامه‌ریزیهای احیای مراتع از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. برای امکان تفکیک اثر مدیریت از اثرهای فاکتورهای اقلیمی، تأثیر قرق در اصلاح مراتع گیان در استان همدان طی چهار سال مورد بررسی قرار گرفت. یادداشت­برداری در پلاتهای ثابت از سال 1375 تا سال 1379 به مدت 4 سال در داخل و خارج قرق انجام شد. بررسی تغییرات پوشش تاجی در محدوده قرق و بیرون آن در سالهای بررسی نشان داد که در سال 1378 نسبت به سال 1375 در داخل قرق، جمع پوشش تاجی گونه‌های دائمی حدود 80 درصد افزایش یافته ‌است و همچنین در طول این مدت در بیرون قرق نیز جمع پوشش تاجی گونه‌های چند ساله زیاد شد که از نظر آماری معنی‌دار بودند. بدین ترتیب مقایسه پوشش تاجی گونه‌های چندساله داخل و بیرون قرق در سال آخر بررسی نیز نشان داد که پوشش تاجی این گونه‌ها در بیرون قرق زیادتر از داخل قرق بودند و این بدلیل افزایش زیاد گونه‌های بوته‌ای خاردار و کاهش گندمیان در بیرون قرق بود. بنابراین در طول بررسی گونه‌های کلاسI  و II در داخل قرق افزایش و گونه‌های کلاس III کاهش یافتند، در حالی که در بیرون قرق عکس آن اتفاق افتاد و همچنین تولید در داخل قرق افزایش و در بیرون آن کاهش یافت.
 

کلیدواژه‌ها

• قرق
• پوشش تاجی
• تولید
• اصلاح و احیاء مرتع
• همدان

عنوان مقاله [English]

The effects of the Exclosure on the improvement of the range lands in Hamedan province

نویسندگان [English]

• Ghasem Asadian ¹
• Morteza Akbarzadeh ²
• Mohammad reza Sadeghimanesh ³

چکیده [English]

Study of vegetation changes of grazed and ungrazed rangelands is most important in range management programs. Vegetation changes were studied for four years (1996-99) inside and outside of the exclosure in Gian rangelands of Hamadan province. Measurements were made in permanent plots that have been established in study areas since 1996. Forage production was measured in randomized plots each year. Data were compared whit T test analysis. Results showed that there were significant differences in total cover of perennials during study period inside exclosure and the cover increased about 80 percent. The cover of all plant forms, such as shrubs, grasses and forbs increased significantly inside the exclosure in this period. The cover of perennials increased about 16 percent outside of exclosure during this period too, but there were significant differences in shrubs and grasses and no difference in forbs. Decreasers and increasers increased and invaders decreased inside, but outside of exclosure there was an opposite trend. Frequency of good quality plants increased inside and decreased outside. Range condition increased from poor to fair inside and decreased to very poor outside of exclosure. A positive and negative trend was observed inside and outside the exclosure area. In second year of study, rainfall was greater and In final year annual precipitation was more than first year but seasonal rainfall that is effective in growth, was less than the first year. Relationship between species canopy cover and annual and seasonal rainfall evaluated, however the correlation coefficient between rainfall and some species was significant. Overall, in comparison inside and outside, exclosure improved vegetation condition, forage production and range condition, under this climatic condition. Because of good precipitation condition of these years, it is necessary to continue the study to cover a series of drier years.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Exclosure
• Canopy Cover
• forage production
• range improvement
• Hamadan