نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی اصغر نقی‌پور برج ¹
• قاسمعلی دیانتی تیلکی ²
• حسین توکلی ³
• مریم حیدریان آقاخانی ⁴

¹ دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مرتع‌داری، دانشکده منابع‌طبیعی دانشگاه تربیت‌ مدرس و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان

² استادیار گروه مرتع‌داری، دانشکده منابع‌طبیعی دانشگاه تربیت‌مدرس

³ استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

⁴ دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مرتع‌داری، دانشکده منابع‌طبیعی دانشگاه تربیت‌مدرس

چکیده

تغییر اقلیم و افزایش گرمای جهانی یکی از مهمترین چالش­ها در توسعه پایدار محسوب می­گردد که ناشی از افزایش غلظت گازهای گلخانه­ای در اتمسفر می­باشد. دی­اکسیدکربن عمده­ترین جزء گازهای گلخانه­ای محسوب می­گردد. به منظور کاهش دی­اکسید­کربن اتمسفری و ایجاد تعادل در محتوای گازهای گلخانه­ای، کربن اتمسفر می­بایست جذب و در فرم­های آلی ترسیب گردد. مراتع، حدود نیمی از خشکی­های جهان را تشکیل می­دهند و حاوی بیش از یک سوم ذخایر کربن زیست­کره خاکی می‌باشند. در نتیجه، این اراضی قابلیت زیادی جهت ترسیب کربن دارا می­باشند. در این مطالعه اثر شدت چرا بر مقدار و توزیع ترسیب کربن خاک و زیتوده گیاهی در مراتع نیمه­خشک سیساب بجنورد واقع در استان خراسان شمالی مورد ارزیابی قرار گرفت. بعد از بازدید صحرایی، سه منطقه نمادین شدت چرایی (مرجع، کلید و بحرانی) مشخص گردید. مقادیر کربن در زیتوده هوایی، زیرزمینی، لاشبرگ و خاک (عمق 15-0 و30-15 سانتی­متری) این سه منطقه محاسبه شد. نتایج نشان داد که میانگین کل ترسیب کربن در منطقه مرجع، کلید و بحرانی به­ترتیب 71/38، 17/28 و 43/24 تن در هکتار بود. نتایج توزیع کربن نیز نشان داد که بیش از 97 درصد از کل ترسیب کربن را کربن آلی خاک تشکیل می­داد و همچنین ذخیره کربن در زیتوده زیرزمینی، بیش از زیتوده هوایی بود. به‌طور کلی­ می­توان چنین نتیجه­گیری کرد که افزایش شدت چرا منجر به کاهش درصد پوشش گیاهی، میزان زیتوده گیاهی و در نهایت کاهش میزان ترسیب کربن در خاک و زیتوده گیاهی شده است و خاک مهمترین مخزن کربن آلی در مراتع می­باشد.

کلیدواژه‌ها

• ترسیب کربن
• خاک
• زیتوده گیاهی
• شدت چرا
• مراتع سیساب بجنورد

عنوان مقاله [English]

Grazing intensity impact on soil carbon sequestration and plant biomass in semi arid rangelands (Case study: Sisab rangelands of Bojnord)

نویسندگان [English]

• Aliasghar Naghipour Borj ¹
• Ghasemali Dianati Tilak ²
• Hosein Tavakoli ³
• Maryam Haidarian Aghakhani ⁴

چکیده [English]

Climate change and increase of global warming is one of the most important challenges in sustainable development, which is due to increase of concentration of greenhouse gasses in atmosphere. CO2 is the main part of greenhouse gasses. In order to mitigate atmospheric CO2 and create balance in greenhouse gasses, atmospheric carbon must be absorbed and sequestrated in different forms. Rangelands ecosystems have approximately half of the worldٰs land area and they store over third of trrestrial biospher carbon. In order to evaluate the effect of grazing intensity on content and distribution of soil carbon sequestration and plant biomass, a study was carried out at Sisab semiarid rangelands of North Khorasn province. After survey, three sampling area has been specified (reference, key and critical). The content of above ground and under ground biomass carbon, litter carbon and soil organic carbon (in two depths 0-15, 15-30 cm) was determined in three area. The result showed that the total carbon sequestration in reference area was 39.79 ton/ha, in key area was 28.97 ton/ha and in critical area was 24.43 ton/ha. The results of carbon distribution showed that the soil organic carbon content was >97% of total carbon sequestration, In addition the carbon content in underground biomass was higher than above ground biomass. It was concluded that the grazing intensity cause to decrease of vegetation cover, content of plant biomass and decrease of carbon sequestration in soil and vegetation biomass, and soil is the most impotant sink for organic carbon storage in this rangelands.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Carbon sequestration
• soil
• plant biomass
• grazing intensity
• Sisab rangelands of Bojnord