نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عباس احمدی ¹
• مریم پیروی ²

¹ استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک

² کارشناسی ارشد حشره شناسی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه تهران

چکیده

از آنجا که علف­خواران به صورت انتخابی به چرا می­پردازند، پیش­بینی مقدار مصرف و شدت تأثیر آنها بر پوشش گیاهی زیست­بوم­های مرتعی نیاز به درک تصمیمات علوفه­خواری دام دارد. بدین منظور یک قرق 1 هکتاری در مراتع استپی یکه­باغ استان قم ایجاد و در آن تولید و مصرف علوفه در ماههای مختلف فصل چرا به روش وزنی محاسبه گردید. در عین حال، میش‌های نژاد زندی با سنین 1‏،3 و 5 ساله از هر گله انتخاب و در طول ماههای فصل چرا، رفتار چرا و ارزش رجحانی گونه­ها برای دام از روش زمان­سنجی بررسی و ترکیب جیره و شاخص رجحان برای هر گونه گیاهی محاسبه و مقایسه گردید. دوره چرا، سرعت و مسافت طی شده و مدت زمان چرا و استراحت دام با استفاده از دستگاهGPS  مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حکایت از آن داشت که در طول فصل چرا، گونه بره­چر (Buffunia macrocarpa)  و گونه­های یکساله اعم از گراس و فورب، بیشترین شاخص رجحان و ترکیب جیره را برای دام داشته­اند. بین سنین مختلف دام به لحاظ انتخاب علوفه تفاوت معنی­داری وجود داشت که البته این تفاوت بارز و برجسته نبود. میان دو روش وزنی و زمان­سنجی نیز همبستگی معنی‌داری دیده نشد. با توجه به وضعیت فنولوژی و رطوبت خاک زمان مناسب آغاز چرا اواسط فروردین و زمان مساعد برای خروج دام و خاتمه چرا اواخر آبان تعیین شد. بیشترین زمان چرا در فروردین و کمترین آن در تیرماه حادث شد. تجربه دام، طعم، درصد پوشش و ترکیب گیاهی (گیاهان همراه)، عوامل اصلی در انتخاب گونه­های منطقه برای دام بودند. در یکه‌باغ با توجه به تنوع گونه­ای بالا و چرای گوسفند از انواع بوته­ها، گراسها و فورب­ها می­توان این نوع دام را جزء تعلیف­کنندگان حد واسط¹ به شمار آورد.
 

کلیدواژه‌ها

• ارزش رجحانی
• رفتار چرا
• نژاد زندی
• روش زمان‌سنجی
• دوره چرا
• یکه‌باغ

عنوان مقاله [English]

Effects of animal age and different months of grazing season on grazing behaviour and diet selection of Zandi ewes grazing in steppe rangelands (case study: Yekke bagh, Qom)

نویسندگان [English]

• Abbas Ahmadi ¹
• Maryam Peiravi ²

چکیده [English]

As animals graze selectively, prediction of their nutrient intake and intensity of the impact on rangelands vegetation needs an understanding of the animals’ foraging decisions. Therefore, a study area was selected in steppe rangelands in Qom province and one enclosure (1ha. area) was contracted in which forage plants production and intake were measured during grazing period. The feeding behaviour of 3 Zandi ewes (1, 3 and 5 years old) in free grazing system was evaluated considering the plant palatability and preference value based on close observation method in each month of grazing season. Then diet composition and preference index for each plant species were calculated and compared. Grazing cycle, distance and motivation speed and time spent for grazing / resting or walking were assessed using GPS equipment mounted on the back of the sheep. The results showed that during grazing season Buffunia macrocarpa and Annuals (grasses and forbs)  had the highest preference index and diet composition. Diet selection and time spent on forage plants varied slightly among three ewe ages (p<0.01). There was no correlation between two evaluation methods of preference (paired plots and close observation). Considering the plants phenology and soil moisture conditions, middle Farvardin (April) for entrance and late Aban (November) for exit of livestock were proposed. The highest percentage of grazing time occurred in Farvardin and the lowest one was in Tir(June). Because of low species diversity, in arid rangelands, livestock diet selection will be restricted. Animal experience, plant’s flavor, plant cover and composition were the most effective factors on sheep preference. Due to high diversity and grazing on shrubs, grasses and forbs, Zandi sheep could be classified as Intermediatefeeders, in Yekke bagh rangeland.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Preference value
• Grazing behaviour
• Zandi race
• close observation method
• grazing cycle
• Yekke Bagh