نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمیدرضا مرادی ¹
• محمد رضا فاضل پور ²
• سید حمید رضا صادقی ¹
• سید زین العابدین حسینی ³

¹ استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس، گروه مهندسی آبخیزداری

² دانش آموخته گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس

³ مربی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد

چکیده

بیابان­زایی یکی از عوامل تهدید کننده حیات بشری است که موجب تخریب منابع طبیعی می شود. بنابراین شناخت پدیده بیابان­زایی و عوامل مؤثر بر تشدید آن برای کشور ما دارای اهمیت حیاتی می‌باشد. در این تحقیق از اطلاعات تصاویر ماهواره­ای و عکس­های هوایی برای بررسی نقش تغییرکاربری اراضی بر پدیده  بیابان زایی محدوده شهر اردکان استفاده شد. به این منظور، برای سالهای 1334 و 1376 از عکسهای هوایی موجود و برای سال 1381 از تصاویر IRS استفاده گردید. پس از موزاییک کردن عکسهای هوایی، عملیات پردازش با نرم افزارILWIS  انجام گرفت. برای تهیه نقشه کاربری اراضی، از تصاویر به روش پردازش رقومی اقدام و در نهایت پنج نوع کاربری در منطقه شناسایی شد. در هر نوع کاربری 10 نمونه تعلیمی به طور موزون در منطقه انتخاب شد. در نهایت، مساحت هر کاربری و میزان تغییرات آنها در دوره زمانی مورد مطالعه محاسبه گردید. نتایج حاصل بیانگر کاهش وسعت مناطق بیابانی از سال 1334 تا سال 1376 به میزان 2000 هکتار و از سال 1376 تا سال 1381 به میزان 160 هکتار و افزایش مساحت کاربریهای دیگر می‌باشد. در طی دوره مورد مطالعه، تخریب اراضی به صورت تبدیل کاربریهای باغ و اراضی کشاورزی به اراضی مسکونی و صنعتی دیده می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها

• بیابان‌زایی
• کاربری اراضی
• سنجش از دور
• تصاویرIRS
• اردکان

عنوان مقاله [English]

The study of land use change on desertification using remote sensing in Ardakan area

نویسندگان [English]

• Hamid reza Moradi ¹
• Mohammad reza Fazel puor ²
• Hamid reza Sadeghi ¹
• Zeinalabedein Hoseini ³

چکیده [English]

More than one-third of land in the world is located in the areas with arid and semiarid climate and desertification has increased in these areas during recent decades. Around 80% of Iran is located in arid and semiarid areas. Sand dunes as an indicator of desert land cover an area about 32 million hectare. Among which 12-mil hectare has not been stabilized yet. Advancing moving sand dunes has resulted in much damage to agricultural products and urban areas. In this survey satellite images and aerial photos are used to evaluate the role of land use changes on desertification in 1955, 1997 and 2002. To do so, IRS image of 2002 and available aerials photos of 1955 and 1997 are used. Following making the aerial photos mosaic processing was done using ILWIS software and needed data completed by field surveying and the land use map was produced for two years. To produce the land use map using digital processing methods 10 sample set (training points) were selected uniformly in the area. After preprocessing including geometric corrections, image enhancement and band composition, image classification was done by maximum likelihood method and the land use map was produced. In this phase, obtained land use map was corresponded to the ground truth map which was achieved by field surveying and recording coordinate of points with GPS pixel to pixel and accuracy obtained from numerical classification estimated to be 45.3%. Then due to obtained low accuracy, the visual method used to produce the land use map so the accuracy of 78.5% achieved. Finally, the area of each land use and the rate of changes were calculated. The results indicate a decrease of 2000 ha in the area of the desert land from 1955 to 1997 and of 160 ha from 1997 to 2002 and an increase in the area of the other land uses. Results show no desertification in the study area, even though land degradation can obviously be identified in the area, which is resulted from the changes of gardens, and agricultural land uses to industrial and urban areas.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• desertification
• land use
• Remote Sensing
• IRS images
• Ardakan
• Iran