نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد شرکت مهندسین مشاور آبخیزگسترشرق
2 استادیار دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد
چکیده
جلوگیری از حرکت رسوبات بادی در مناطق برداشت، یک کار بنیادی است و عملیات اجرایی باید بیشتر در منطقه برداشت متمرکز شود. به‌منظور منشأیابی رسوبات بادی منطقه فدیشه نیشابور از روش گام به گام ارائه شده توسط اختصاصی و همکاران استفاده شد. این کار طی دو مرحله انجام می‌گیرد. ابتدا جهت‌یابی مناطق برداشت و سپس مکان‌یابی. به‌منظورجهت‌یابی قطاع برداشت منطقه فدیشه، ابتدا اطلاعات مربوط به جهت طوفانهای گرد وخاک منطقه با تکمیل پرسشنامه از ساکنین محدوده اطراف ارگ بدست آمد. سپس تصاویرماهواره ای و عکسهای هوایی مربوط به دو دوره زمانی با یکدیگر مقایسه شد و با استفاده از تصویر ماهواره ای و بازدیدهای صحرایی مرفولوژی تپه های ماسه ای ارگ تعیین گردید. درنهایت، با مطالعه رژیم باد و رسم گلبادها، بادهای فرساینده ومؤثر در تشکیل تپه های ماسه ای شناسایی شد. پس از مشخص شدن قطاع برداشت(قطاع جنوب شرق و شرق)، فاز مکان‌یابی نقاط برداشت آغازگردید. دراین مرحله با مطالعه ژئومرفولوژی قطاع برداشت و نمونه برداری از رخساره‌های این قطاع اقدام به کانی‌شناسی و مطالعه مرفوسکوپی رسوبات تپه های ماسه ای و قطاع برداشت گردید و ارتباط ژنتیکی عناصر با یکدیگر بررسی شد. درنهایت، باتوجه به دیگر شواهد مثل جهت قرارگیری بارخانها(جنوب شرقی- شمال غربی)، شدیدبودن شاخص انرژی بادهای شرقی، وجود کانیهای سنگینی مثل هماتیت، کاموسیت، ادنیت و اسفالریت درمیان نمونه های قطاع برداشت و تپه‌های ماسه ای، قطر میانه متوسط(حدوداً 210میکرون) تپه های ماسه ای، متقارن بودن منحنی فراوانی ذرات رسوبی تپه های ماسه ای مشخص شد که منشأ رسوبات در فاصله نزدیکی نسبت به تپه های ماسه ای قرارداشته و بیشتر تاغزارهای مخروبه و در حال تخریب، مناطق بدون پوشش، اراضی بایرقطاع جنوب شرق موجود درجلگه‌های رسی، دشت سرهای پوشیده ریزدانه به‌همراه اراضی بدون پوشش حاشیه کال شور و بسترکال شورمی باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The source studying of eolian sediments in the Fadisheh-Neyshaboor region
نویسندگان [English]
- Hadi Memarian Khalilabad 1
- Ali akbar Safdari 1
- Mohammad reza Ekhtesasi 2
چکیده [English]
In wind erosion process, there are three areas: source area, transport area, and deposition area. The prevention of sediments movement in the source area is a fundamental task. In stabilizing source sediments of sand dunes, recognition of the taking regions is essential. In order to study the in order to study the source of eolian sediments in the Fadisheh region, a step-by-step method (Ekhtesasi-Ahmadi) was used. This study was done in two stages: direction finding and location finding. First, information about the direction of local winds was gathered by questionnaire. Then satellite image (ETM+, 2002) and field investigations, the erg morphological map was determined. By studying wind regime and wind rose drawing, the erosive winds were recognized. After recognition of source sector (southeast and east sector), the location finding phase was started. In this stage by geomorphologic studying of the source sector and sampling into facieses, the mineralogical and morphoscopical studies of sand dunes and source sector sediments were done. Finally, paying attention to other evidences as the direction of Barkhan dunes (Southeast-Northwest), high intensity of energy for East winds, the existence of heavy minerals as Hematit, Chamosite, Edenite and Sphalerite in sand dune and source area soil samples, average median of sand dunes sediment samples (~210micron), symmetrical shape of sand dunes sediments frequency graph, was found that the source of eolian sediments are in the middle distance relative to sand dunes and are as follows: damaged Haloxylon forests, non vegetative area, unutilized lands in the southeast sector of the clay plains, Microlithic pediments and non vegetative lands in the margins of Kal-e-Shoor and Kal-e-Shoor River bed.
کلیدواژه‌ها [English]
- Direction finding
- Erg
- location finding
- sand dunes
- Source finding
- taking sector
- Wind erosion
)