نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• طاهره انصافی مقدم

عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.

چکیده

تحقیق حاضر، تلاشی است برای ارزیابی کارآیی برخی از شاخصهای متداول اقلیمی در اقلیمهای نمونه و معرف حوضه دریاچه نمک . این شاخصها که در حال حاضر در سیستم های فعال  جهانی مورد استفاده قرار می گیرند  عبارتند از : شاخص درصد نرمال، شاخص دهک، شاخصSPI ، شاخصZSI  . این شاخصها طی یک دوره آماری 44 ساله بر روی 34  ایستگاه هواشناسی حوضه دریاچه نمک مورد بررسی و  مقایسه  قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد شاخص دهک ها(DI) و شاخصSPI مقارن با سال وقوع کمینه بارندگی، رخداد خشکسالی شدید و بسیار شدید را در تمام ایستگاههای تحت مطالعه نشان داده و کارآیی بیشتری نسبت به سایر شاخصها از جنبه نمایش خشکسالی بسیار شدید دارند. شاخص (PNI) در24 ایستگاه تحت مطالعه با رخداد خشکسالی بسیار شدید در طی سالهای وقوع کمینه بارندگی انطباق داشته و در 10 ایستگاه مقارن با  سال وقوع کمینه بارندگی ، با خشکسالی شدید و بسیار شدید تطابق نداشته است. فراوانیهای مقادیر مختلف  شاخص((SPI و (ZSI)   رفتار و عملکرد مناسب و مشابهی نشان دادند. بر این اساس در انتخاب مناسب ترین شاخص جهت تحلیل وضعیت خشکسالی در طی سالهای یک دوره طولانی مدت، شاخص SPI و شاخص دهکها در جایگاه نخست ، شاخص ZSI  در جایگاه دوم ، شاخص درصد نرمال در جایگاه سوم قرار می گیرد.

کلیدواژه‌ها

• حوضه دریاچه نمک
• روشهای آماری
• شاخصهای خشکسالی
• شاخصهای متداول اقلیمی

عنوان مقاله [English]

An Investigation and assessment of climatological indices and determination of suitable index for climatological droughts in the Salt Lake Basin of Iran

نویسنده [English]

• Tahereh Ensafimoghadam

چکیده [English]

Of  the many Climatic events that influence earth’s environmental fabric‚ drought is perhaps the one that is most linked with desertification(WMO‚1997).This Investigation is an effort for assessment of acceptability about many of Climatic current Drought Indices in reagent and sample stations of Salt Lake Basin of Iran. These drought indices which are used in world active systems, are Percent of normal precipitation Index PNI, Deciles of precipitation Index DPI, Standardized precipitation Index SPI, and Z Score Index ZSI.The above mentioned indices were calculated first by average of monthly precipitation data for a 44 years period from 1957 to 2000 relate to 34 synoptic and climatological stations in their common time scales. Based on obtained results from one hypotheses, DPI and SPI indices in the contemporary with minimum occurrence, showed, extremely drought in the studied stations. These acceptability of indices in more than of other indices and according of this investigation,DPI index sit on the first place, SPI sit on the second place, ZSI index sit on the third place,  and finally PNI Index, sit on the forth  place. In next stage the Standardized Precipitation Index SPI, based on precipitation values from 34 monitoring stations around the Salt Lake Basin of Iran, is computed monthly and was performanced for climatic interpret  and characteristic include assess  drought relative frequency, intensity, expand and duration and calculated return  period of the most intense drought and according to the point stations data, drew intense map. This investigation indicate the most intense drought  in Salt Lake Basin of Iran belong to Hamadan(Nozheh) and the longest drought duration in Avaj ‚Dooshantappeh‚  and Kashan Stations with the highest relative frequency digit of drought (38/6%) and the lowest relative frequency digit of drought (18/1%) belong to Golpayegan. The most of severe year has  occurred in 1973 and  1967 in 44 years period.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• drought
• regional droughts
• drought indices
• Salt Lake Basin of Iran
• drought analysis