نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 مربی پژوهشی مرکز تحقیقات استان تهران(تهران ،خ. طالقانی، بین بهار و شریعتی
2 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
چکیده
بررسی درباره چگونگی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و مطالعه نحوه ارتباط آن با سایر اجزای زنده و غیر زنده در رویشگاه مربوطه، به عنوان آت اکولوژی آن گونه در نظر گرفته می شود. این نوع مطالعات، اطلاعات پایه ای برای مدیریت اکوسیستم های مرتعی بوجود می آورد. در این تحقیق آت اکولوژی Ferula ovina با نام فارسی کما مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا نقشه رویشگاه تهیه و سپس ویژگیهای رویشگاهی شامل پستی و بلندی، اقلیم، خاک، گونه‌های همراه، چگونگی حضور گونه مورد مطالعه در پوشش گیاهی، سیستم ریشه، فنولوژی، ارزش رجحانی و آفات گیاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد این گونه گیاهی در دامنه ارتفاعی 2000 تا 3200 متر از سطح دریا رویش دارد و به لحاظ درصد شیب و جهت شیب تقریبا" محدودیتی ندارد. بارندگی در رویشگاه های این گونه بیش از 400 میلی‌متر و میانگین دمای سالانه 8 درجه سانتی‌گراد می باشد. مطالعات سنگ شناسی نشان داد لایه های رویشگاه های کما شامل سنگهایی از انواع توف، آهک، شیل، کنگلومرا، ماسه سنگ، سیلت سنگ و رس سنگ است. در خاکهای با بافت لومی تا لومی شنی می روید. هدایت الکتریکی خاک رویشگاه کمتر از یک دسی زیمنس بر متر و اسیدیته آن در حدود 7 تا 5/7 می باشد. گیاه Ferula ovina دربیشتر رویشگاه های خود بصورت گونه غالب ظاهر شده است. بطور متوسط، پوشش تاجی 35/12 درصد، تراکم 16750 پایه در هکتار و فراوانی 62/81 درصد تعیین گردید. ریشه این گیاه از نوع ریشه راست است و دارای انشعابهای محدود می باشد. مراحل رویش گیاه از نیمه اول اردیبهشت شروع و تا نیمه مرداد ماه ادامه دارد. رشد رویشی گیاه از هفته دوم اردیبهشت آغاز می شود. زمان ظهور گلها نیمه دوم خرداد ماه و زمان بذردهی گیاه اوایل تیرماه است. رسیدن بذرها از اوایل تیر ماه شروع شده وتا اواسط مرداد ریزش می کنند. این گونه فقط از طریق بذر تکثیر می یابد. در حالت سبز بودن، گوسفند و بز مقدار کمی از زمان چرا را به تغذیه از این گیاه اختصاص می دهند. ولی این گیاه به‌عنوان علوفه زمستانه برای دامداران مناطق کوهستانی اهمیت داشته و پس از درو و انبار شدن در پائیز و زمستان به تغذیه دام می‌رسد. مهمترین آفت گیاه، لارو پروانه ای از جنس Malocosma است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Autecology of Ferula ovina Boiss. in Tehran Province
نویسندگان [English]
- Farhad Azhir 1
- Amrali Shahmoradi 2
چکیده [English]
Accessibility to a major portion of information about vegetation cover function of rangeland ecosystem is provided by the way of autecological study of range plant species. Autecological study of a range plant named Ferula ovina was accomplished in Tehran province. Topographic, edaphic, and climatic characteristics of the species's habitat were determined. The canopy cover, density, frequency, and preference value of the plant were measured. Names of other species which are accompanied with Ferula ovina in its major ecosystem were listed. The results showed that habitat elevation for this species is 2000 to 3200 meters above sea level. Topographic aspect is not a major limitation for its growth. At its habitats, average annual precipitation is about 400 mm. Mean annual temperature is 8 centigrade. Its major ecosystem includes geological layers of tuff, limestone, shale, conglomerate, sandstone, siltstone and clay stone. This plant prefers loamy and/or sandy-loamy soils. Electrical conductivity of soil at different parts of the habitat indicates less than 1.0 ds/m. A range of 7.0 – 7.5 was observed for soil pH. In rangelands in which vegetation is dominated by this species, its percent canopy cover, frequency, and density are 12.35% , 81.62%, and 16750 plants per hectare, respectively. Its root system includes a main root and a few distributed roots. Vegetation growth of this plant starts in early May. Its flowering stage is in 5th to 20th of June, and seed ripening stage is in the fourth week of June. The plant propagates only by seeds. When plant is green, it is not grazed by livestock such as sheep and goat. However, it is harvested and stored as livestock fodder in fall and winter. The main insect seen on the plant is a butterfly named Malocosma sp.
کلیدواژه‌ها [English]
- Ferula ovina
- Autecology
- phenology
- Preference value
- Tehran province
)