نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضوهیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر
2 مدیریت اکتشاف نفت،تهران
3 عضوهیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
چکیده
استان بوشهر با واقع شدن در بخش جنوبی ایالت زمین ساختی- رسوبی زاگرس، از نهشته های با سنگ شناسی رسوبی از نوع تبخیری و تخریبی تشکیل شده است. با توجه به اهمیت سازندهای چینه شناسی در بیابان زائی و شناسایی مناطق بیابانی، با استفاده از نقشه های زمین شناسی 1:250000 ، 1:100000 و 1:1000000 سازمان زمین شناسی کشور و شرکت ملی نفت ایران، و با مطالعه دقیق سنگ شناسی و چینه شناسی حوضه های آبخیز استان و نیز آبرفتهای کواترنر، سازندهای مؤثر در تشکیل بیابانهای استان شناسایی شد و محدوده مؤثر بیابانی در بخشهای آبرفتی بر روی دشتهای استان بوشهرتفکیک و رقومی گردید. پس از تعیین سازندهای زمین شناسی شور و تبخیری در محدوده استان که تحت عنوان بیابانهای اولیه معرفی شده اند، با ترسیم شبکه زهکشی حوضه های آبخیز رودخانه هایی که حاوی سازندهای تبخیری بوده و سپس تعیین مناطق پایین دست سازندهای تبخیری که از طریق جریانهای سطحی به گچ و نمک آلوده شده اند، بیابانهای ثانویه استان تعیین شد. از تلفیق دو لایه یاد شده گسترش بیابانهای استان بوشهر مشخص شد. نتایج حاصل نشان داد که 1166620 کیلومتر مربع، (47 درصد) از مساحت کل استان را بیابانهای زمین شناسی به خود اختصاص داده اند که 592041 کیلومتر مربع را بیابانهای اولیه و 574579 کیلومتر مربع را بیابانهای ثانویه تشکیل می دهند. مهمترین عوامل چینه شناختی مؤثر بر بیابانی شدن استان بوشهر، سازندهای هرمز،گچساران، میشان و آغاجاری شناسایی شدند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Investigation of the geological causes effective in desert formation and it's boundaries in Boushehr province
نویسندگان [English]
- Farhad Fakhri 1
- Seyid Moh... Jafari 2
- Mohammad Khosroshahi 3
چکیده [English]
Since geological formation is very important in the process of desert and desertification, in this article lithology, stratigraphy of the Boushehr province was studied with the help of 1:100000, 1:250000 scale maps of G.S.I and N.I.O.C using GIS methodology. Quaternary formations and most of the evaporatic formations in the province were recognized. Saline and evaporatic formations were introduce as “Primary deserts”. Then with the help through overlaying the drainage network on the basic map of Quaternary formations, the secondary deserts was then recognized this kind of desert possess the evaporative material such as gypsum and salt. Both of these processes (The primary and secondary deserts) have formed Boushehr province deserts. final Results showed that 47% of Boushehr province area is classified as desert including 592041 ha “Primary deserts” and 574579 ha as ‘secondary deserts”. It was concluded that most important geological formation effective in deserts formation in Boushehr province comes from Hormoz series, Gachsaran, Mishan and Aghajari formations.
کلیدواژه‌ها [English]
- geology
- desert
- formation
- Boushehr
- Iran
)