نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سعید چوپانی ¹
• محمد خسرو شاهی ²
• محمد غلامپور ¹
• خسرو میرآخورلو ²

¹ عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان

² عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

هر چند واژه بیابان برای اغلب دست‌اندرکاران، واژه آشنایی به نظر می‌رسد، اما محققان علوم محیطی از جنبه تخصصی خود تعاریف و ویژگیهای متفاوتی برای آن بر شمرده‌اند. در این مقاله قلمرو بیابانهای استان هرمزگان از جنبه زمین شناسی مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به ویژگیهای زمین شناسی که در ایجاد و توسعه آنها موثر بوده‌اند، محدوده آنها نیز تعیین شده است. برای این کار ابتدا با استفاده از نقشه‌های زمین شناسی 1:250000 ، 100.000 : 1 و 1.000.000: 1 سازمان زمین شناسی کشور و شرکت ملی نفت ایران، سازندهای زمین شناختی شور و تبخیری در محدوده استان شناسایی و در محیط GIS رقومی شده‌اند و تحت عنوان بیابانهای اولیه معرفی شده‌اند. با ترسیم شبکه زهکشی حوضه‌های آبخیز رودخانه‌هایی که حاوی سازندهای تبخیری بوده و سپس تعیین مناطق پایین دست سازندهای تبخیری که از طریق جریانهای سطحی به گچ و نمک آلوده شده‌اند، بیابانهای ثانویه استان تعیین گردیده است. از تلفیق دو لایه مذکور گسترش بیابانهای استان هرمزگان مشخص شده است. نتایج حاصل نشان داد که  8/36571 کیلومتر مربع، (1/53 درصد) از مساحت کل استان را بیابانهای زمین شناختی به خود اختصاص داده‌اند که 3/17293 کیلومتر مربع را بیابانهای اولیه و 5/19278 کیلومتر مربع را بیابانهای ثانویه تشکیل می دهند.
 

کلیدواژه‌ها

• بیابان
• بیابان اولیه و ثانویه
• سازند تبخیری
• کواترنر
• هرمزگان

عنوان مقاله [English]

Determination of desert areas of Hormozgan province from geological aspect

نویسندگان [English]

• Saeid Choopani ¹
• Mohammad khosroshahi ²
• Mohammad Gholampoor ¹
• khosro Mirakhorlo ²

چکیده [English]

The country of Iran is situated in an arid and semi-arid zone, with an average precipitation of about 250 mm per year. Hormozgan province in southern Iran, is one of the most arid parts of  Iran  with an  average annual rainfall  of  only  170mm. The study area is located in the Zagros and Makran geological zones.. In the study area the oldest formations are of  Palaeozoic age. Another characteristic of the Zagros zone are diapirs. Diapirs rise up from the deepest part of sedimentary rocks, and after cutting through the upper layers, they may appear at the surface, which seriously affect groundwater quality and land use. Desertification; in Iran has occurred from Neosene and Quaternary. Geological formation have important effect on salinisation and desertification. Thus, the geographical investigation of desert area is very important. This investigation is based on GIS method Applications, geological map (1:250000) and supported by, fieldwork. At the first, prepared and digitizing of geological maps by Ilwis program and was carefully checked and corrected where possible. The next step prepared evaporation formation and Quaternary maps and its overlying. Prepared cross map of Quaternary and Hydrographic network and determination of primary and secondary deserts area. The final step was prepared a cross map of primary and secondary desert area map and checked by fieldwork. To comparison between units of desert area map, can be result, more than 78 percent of study area is situated in the deserts area.

کلیدواژه‌ها [English]

• Hormozgan province
• Evapo formation
• Quaternary formation
• primary desert
• secondary desert