نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جلال عبداللهی ¹
• حسین ارزانی ²
• ناصر باغستانی ¹
• فخرالسادات میرعسکرشاهی ³

¹ عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد

² عضو هیأت علمی دانشکده منابع طبیعی, دانشگاه تهران

³ کارشناس ارشد مرتعداری

چکیده

بررسی تغییرات پوشش گیاهی و شناخت نحوه تبعیت این تغییرات از شرایط رطوبتی و بارندگی حاکم بر مرتع از مهمترین عواملی است که درتعیین سیستم برنامه ریزی صحیح جهت بهره برداری و مدیریت هر مرتع وحفظ پوشش گیاهی آن مؤثر است. دراین راستا در پایگاه مطالعاتی واقع در حواشی کویرچاه افضل اردکان، دربارة تیپ گیاهی اشنان (Seidlitzia rosmarinus) تحقیقاتی صورت گرفت. این گیاه نسبت به شوری بردبار بوده و در مناطقی با سطح آب زیرزمینی بالا به خوبی رشد می‌نماید. در تحقیق حاضر واکنش این گیاه نسبت به نوسانهای بارندگی و تغییرات سطح ایستابی آب زیرزمینی سنجیده شد. با توجه به پنج سال آمار برداشت شده از درصد پوشش تاجی، تراکم و تولید گیاه اشنان که با روش ترانسکت - پلات و نیز نمونه برداری مضاعف صورت گرفت و نتایجی مبنی بر عدم پیروی تغییرات تراکم و پوشش تاجی از نوسانهای بارندگی سالیانه حاصل شد. اما بررسیها نشان داد که درصد پوشش تاجی و تراکم گیاه اشنان با دارا بودن یک سیر نزولی در طی پنج سال از روند افت سطح ایستابی آب زیرزمینی تبعیت نموده و وابستگی زیادی به آن نشان می دهند. با برقراری رابطه رگرسیون، معادلات خطی مابین تراکم و درصد پوشش تاجی با عمق سطح ایستابی آب زیرزمینی، ضرایب همبستگی به ترتیب 99 و 94 درصد حاصل شد. همچنین تحلیلهای آماری گویای عدم ارتباط تغییرات تولید گیاه با سطح ایستابی آب زیرزمینی و پیروی این تغییرات از نوسانهای بارندگی سالیانه دراین منطقه می‌باشد. به این ترتیب معادله تولید بر پایه بارندگی با ضریب همبستگی93 درصد بدست آمد. درنهایت مهمترین عامل در تغییر وضعیت این مرتع کاهش تدریجی سطح ایستابی آب زیرزمینی و تأثیر منفی آن بر تراکم و پوشش تاجی و به طورکلی وضعیت مرتع چاه افضل اردکان شناخته شد که می بایست دراین زمینه راهکارهای مناسبی ارائه گردد.
 

کلیدواژه‌ها

• گیاه اشنان
• بارندگی
• سطح ایستابی آب زیرزمینی
• تولید
• درصد پوشش تاجی وتراکم

عنوان مقاله [English]

Rainfall and ground water table changes influencing the seidlitzia rosmarinous growth and development at the Chah-Afzal Ardakan

نویسندگان [English]

• Jalal Abdollahi ¹
• Hosein Arzani ²
• Naser Baghestani ¹
• Fakhr.... MirAskarshahi ³

چکیده [English]

An optimal planning system for managing the range and maintaining it’s vegetation is highly influenced by the humidity and rainfall of the range. In this research, the reactions of the seidlitzia rosmarinous species to the fluctuation of precipitation and under ground water were studied at Chah-Afzal in Ardakan-Yazd. Regarding the amount of collecting data after five years, by applying Minitab software, using linear regression, an equation between the amount of the production and precipitation was obtained with a high correlation coefficient (r=0.93). The results showed that the variation of the plant production was due to the fluctuation of the annual precipitation. Moreover, result of another analysis was demonstrated a lack of agreement between the cover and density of the se.rosmarinous species with the amount of precipitation. In addition, the results state that the downward trend in the percentage of canopy cover and the density of the se.rosmarinous species in the region are highly influenced (r=0.94 and r=0.99 respectively) by the discharge of ground water table. Thus, the gradual decrease of this source in the coming years might bring out negative effects on the cover, density and finally on the condition of the range in Chah-Afzal. Also, Interaction between the effect of ground water table changes on the amount of forage production was not significant.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• rainfall
• Ground water table
• seidlitzia rosmarinous
• Canopy Cover
• Production
• Density