نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مرتضی اکبرزاده ¹
• تقی میر حاجی ²

¹ - استادیار پژوهشی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.

² محقق مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط عدم چرای دام در رویشگاههای مرتعی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تصور بر این است که حفاظت مرتع از چرای دام موجب گرایش آن به طرف مرحله کلیماکس و بهبود وضعیت مرتع می‌گردد. قسمت بیشتر مراتع کشور ما در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارد. نوسان و تغییر سال به سال بارندگی از عوامل عمده‌ای است که پوشش گیاهی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در سالهای خشک که  بارندگی کاهش می‌یابد مراتع طبیعی صدمه دیده، از پوشش و تولید آن کاسته می‌شود. این بررسی با هدف تاثیر قرق و تغییرات بارندگی در تغییرات پوشش گیاهی، انجام شد. برداشت‌های مورد نیاز از مؤلفه‌های گیاهی در نه سال متوالی 83-1375 از پلات‌های ثابت داخل قرق رودشور بعمل آمد. از خصوصیات گیاه؛ پوشش تاجی، تراکم و زادآوری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل به شرح زیر است. در طول یک دوره 9 ساله که از سال دوم آن یک دوره خشک به‌مدت 5 سال بوقوع پیوست،‌ پوشش تاجی گونه‌های دائمی 40 درصد کاهش یافت که این کاهش در بین گونه‌ها، از 26 تا 95 درصد نوسان داشت. تنها پوشش گونه Poa sinaica که زودتر از بقیه گونه‌ها مراحل رویشی خودرا انجام داد،‌ تا سه برابر افزایش یافت. کاهش پوشش در گندمیان کمتر و در پهن‌برگان علفی بیشتر بود. در سالهای مرطوب‌تر زادآوری بیشتر بود و حدود 81 درصد زادآوری در گندمیان و آن هم در گونه  Stipa hohenackeriana مشاهده شد. در طول مدت 9 سال به‌خصوص در سالهای خشک، تراکم بیشتر گونه‌‌های موجود در قرق کاهش یافت.

کلیدواژه‌ها

• استپی
• پوشش تاجی
• تراکم
• ‌ بارندگی
• قرق
• منطقه رودشور

عنوان مقاله [English]

Vegetation changes under precipitation in Steppic rangelands of rudshur.

نویسندگان [English]

• Morteza Akbarzadeh ¹
• Taghgi Mirhaji ²

چکیده [English]

Study of vegetation changes of ungrazed rangelands is important. It is supposed that ungrazed areas tends toward climax and range condition to be improved. The major portion of our rangelands are laied in arid and semi-arid regions. For that precipitation is the major influential factor on vegetation changes. In dry years as rainfall decreases, the vegetation cover are damage. This study  were conducted on Rudshur rangelands for nine years (1996-2004), with the aim of rainfall variation and ungrazed condition effects on vegetation changes. Plant parameters  as canopy cover, density and seedling numbers were estimated on permanent plots each year. A dry period were started in 1997 in the region and continued for five years. Results showed, in a period of nine years, total canopy cover declined 40 percent. Decline of canopy cover varied from 26 to 95 percent for different species. Only canopy cover of the Poa sinaica increased about three times, due to earliest vegetative period in growing season. Decline in canopy cover was greatest in forbs, and grasses had lower decline. Regeneration was high in the rainy years and 81 percent of total seedlings belonged to grasses especially to Stipa hohenackeriana. Density of most species decreased in the study period especially in dry years.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• semi-arid rangelands
• precipitation
• Canopy Cover
• Density
• regeneration
• Exclosure
• Rudshur