جلال عبداللهی؛ حسین ارزانی؛ ناصر باغستانی؛ محمد حسن رحیمیان
دوره 13، شماره 3 ، آذر 1385، صفحه 162-171
چکیده
داده‌های ماهواره‌ای به‌دلیل وسعت پوشش و توالی زمان‌های برداشت، ابزار مناسبی برای مطالعه عوامل دینامیک و تغییرپذیر پدیده‌های سطح زمین می‌باشند. تبیین الگو جهت چگونگی بکارگیری و پردازش اطلاعات ماهواره‌ای در راستای دسترسی به روشی برای ایجاد نقشه تولید علوفه درمراتع مناطق خشک مورد هدف تحقیق حاضر بوده است. در این طرح از داده‌های ...
بیشتر
داده‌های ماهواره‌ای به‌دلیل وسعت پوشش و توالی زمان‌های برداشت، ابزار مناسبی برای مطالعه عوامل دینامیک و تغییرپذیر پدیده‌های سطح زمین می‌باشند. تبیین الگو جهت چگونگی بکارگیری و پردازش اطلاعات ماهواره‌ای در راستای دسترسی به روشی برای ایجاد نقشه تولید علوفه درمراتع مناطق خشک مورد هدف تحقیق حاضر بوده است. در این طرح از داده‌های لندستETM +1 مربوط به 17 اردیبهشت ماه سال1381 استفاده گردید. این مطالعه در منطقه‌ای به وسعت حدود 60000 هکتار در حوزه آبخیز ندوشن انجام گرفت. پایگاه‌های مطالعاتی در 50 نقطه از تیپهای گیاهی عمده منطقه مستقر وتولید علوفه قابل مصرف دام برای هر گونه گیاهی به تفکیک اندازه گیری شد. جهت ایجاد یکنواختی در آمار بدست آمده، در هر پایگاه از 25 پلات دو متر مربعی آمارگیری و بعد معدل‌گیری شد. با تعیین موقعیت پلات‌های زمینی بر روی تصاویر ماهواره ای، میانگین ارزش‌های رقومی پیکسل مرکزی و 24 پیکسل اطراف آن در داده‌های ماهواره‌ای تعیین گردید. پس از ساخت شاخصها از تک باندهای تصاویر و نیز ساخت نقشه‌های مؤلفه‌های محیطی، اطلاعات مربوط به 50 پایگاه مطالعاتی استخراج گردید، از طریق رگرسیون خطی چندمتغیره، همبستگی و روابط بین تولید علوفه قابل مصرف دام بهعنوان متغیر وابسته، با باندهای هفت‌گانه و شاخصهای گیاهی و عوامل محیطی دیگر بهعنوان متغییرهای مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از الگوی مناسب استخراج شده در تجزیه و تحلیل داده‌ها میزان ضرائب جهت ساخت نقشه نهایی مشخص و در نرم‌افزار ILWIS با استفاده از معادله رگرسیون، نقشه تولید علوفه قابل مصرف دام ترسیم گردید. با محاسبه هیستوگرام نقشه مذکور، اطلاعات حاصل از تجزیه و تحلیل آن نقشه و نحوه پراکنش عامل تولید در تمامی منطقه مطالعاتی ارائه گردید. v
ابراهیم رحمانی؛ علی اشرف جعفری؛ پویا هدایتی
دوره 13، شماره 3 ، آذر 1385، صفحه 172-185
چکیده
چاودار کوهی Secale montanum یکی از گرامینه‌های مهم و با ارزش مرتعی برای ایجاد چراگاه و تولید علوفه است. این گونه معمولا“ در دامنه‌های کوهستانی کشور می‌روید. به منظور بررسی عملکرد علوفه خشک، عملکرد بذر و سایر صفات وابسته به آنها، 10 اکوتیپ در دو شرایط مطلوب (آبیاری نرمال) و تنش (شرایط دیم) در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
چاودار کوهی Secale montanum یکی از گرامینه‌های مهم و با ارزش مرتعی برای ایجاد چراگاه و تولید علوفه است. این گونه معمولا“ در دامنه‌های کوهستانی کشور می‌روید. به منظور بررسی عملکرد علوفه خشک، عملکرد بذر و سایر صفات وابسته به آنها، 10 اکوتیپ در دو شرایط مطلوب (آبیاری نرمال) و تنش (شرایط دیم) در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سالهای 1382 و 1383در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی بروجرد مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات طول برگ پرچم، ارتفاع ساقه، طول سنبله، تعداد سنبله در بوته، فاصله برگ پرچم تا سنبله (طول پدانکل)، تعداد دانه در سنبله، عملکرد علوفه، عملکرد بذر، وزن هزار دانه و شاخص برداشت مورد اندازه گیری قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اکوتیپ 2382 با تولید 394 کیلوگرم بذر در هکتار و اکوتیپ‌های 10-2382 و 13-2382 به ترتیب با تولید میانگین 93/3 و4 تن علوفه خشک در هکتار در سال در هر دو شرایط آبی و دیم نسبت به بقیه اکوتیپها برتری داشتند. اکوتیپ 13-2382 با تولید 4 تن علوفه و 382 کیلوگرم بذر در هکتار بهعنوان یکی از اکوتیپ‌های مناسب برای تولید علوفه و احیاء مراتع و دیمزارهای منطقه شمال لرستان معرفی گردید.
سیدعلیرضا موسوی؛ مهدی فرح‌پور؛ مریم شکری؛ کریم سلیمانی؛ محمود گودرزی
دوره 13، شماره 3 ، آذر 1385، صفحه 186-200
چکیده
به منظور بررسی قابلیت داده‌های ماهواره‌ای در تهیه نقشه طبقات پوشش گیاهی و نیز مطالعه روند تغییرات پوشـش در محـدوده‌ای به وسعــت 6/26858 هکتـار در حوضه سـد لار، از داده‌های رقومی سنجنده ETM+ ماهواره لندست 7 مربوط به سال 1381 و نقشه پوشش گیاهی سال 1356 استفاده شد. پس از اعمال تصحیحات و انجام پردازشهای اولیه، نمونههای تعلیمی مورد نیاز تعیین ...
بیشتر
به منظور بررسی قابلیت داده‌های ماهواره‌ای در تهیه نقشه طبقات پوشش گیاهی و نیز مطالعه روند تغییرات پوشـش در محـدوده‌ای به وسعــت 6/26858 هکتـار در حوضه سـد لار، از داده‌های رقومی سنجنده ETM+ ماهواره لندست 7 مربوط به سال 1381 و نقشه پوشش گیاهی سال 1356 استفاده شد. پس از اعمال تصحیحات و انجام پردازشهای اولیه، نمونههای تعلیمی مورد نیاز تعیین گردید. ترکیبهای باندی مناسب با توجه به عامل شاخص بهینه، ماتریس همبستگی، تحلیل مؤلفه‌های اصلی و تجزیه و تحلیل نمودار دوبعدی داده‌ها انتخاب شد. این ترکیبها با الگوریتمهای بیشینه درست نمایی، حداقل فاصله از میانگین و جعبهای طبقه‌بندی شده و سپس از فیلتر اکثریت استفاده شد. صحت نقشه‌های حاصل، مورد ارزیابی قرار گرفته و ضرایب صحت کلی و کاپا محاسبه شد. با توجه به این معیارها، نقشه حاصل از طبقه بندی ترکیب باندی (7و5و4و3و2و1) با روش حداکثر احتمال و اِعمال فیلتر اکثریت، به عنوان نقشه طبقات پوشش گیاهی سال 1382 انتخاب شد. به منظور تهیه نقشه طبقات درصد پوشش در سال 1356، از نقشه تیپهای پوشش گیاهی آن سال استفاده شد. در پایان تغییرات ایجاد شده در هر کدام از طبقات مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به تراکم طبقات تعریف شده، طبقات نزدیک در هم ادغام شده و 4 طبقه کلی ایجاد شد. با درنظر گرفتن این طبقات، صحت کلی نقشه نهایی و نیز ضریب کاپا ارتقاء یافت. پس از ایجاد طبقات کلی در نقشه‌های سالهای 1356 و 1382، تغییرات ایجاد شده بین این دو نقشه نیز بررسی شد. نتایج نشان داد که در فاصله سالهای 56 تا 82، 55/28 درصد کل مساحت اراضی پوشیده شده توسط پوشش گیاهی مرتعی بدون تغییر باقی مانده است. 03/14 درصد اراضی نیز به طبقاتی با درصد پوشش کمتر و 42/57 درصد به طبقاتی با درصد پوشش بیشتر تغییر یافته‌اند. در پایان نقشه تغییرات درصد پوشش تهیه شد.
حمیدرضا میرداودی؛ حجت ا... زاهدی؛ مسعود شکویی؛ جواد ترکان
دوره 13، شماره 3 ، آذر 1385، صفحه 201-211
چکیده
سرآغاز مطالعه هر پدیده شناخت کامل و درک روابط آن با سایر پدیده‌های تاثیرگذار و تاثیرپذیراست. با توجه به اهمیت پوشش گیاهی مراتع به عنوان اولین حلقه زنجیره غذایی در اکوسیستم های مرتعی، شناخت عوامل اکولوژیکی موثر بر استقرار گیاهان و تعیین مناطق همگن ضروری به نظر می رسد. بنابراین مقالـــه حاضر به بررسی مؤثرترین عوامل اکولوژیکی در تعیین ...
بیشتر
سرآغاز مطالعه هر پدیده شناخت کامل و درک روابط آن با سایر پدیده‌های تاثیرگذار و تاثیرپذیراست. با توجه به اهمیت پوشش گیاهی مراتع به عنوان اولین حلقه زنجیره غذایی در اکوسیستم های مرتعی، شناخت عوامل اکولوژیکی موثر بر استقرار گیاهان و تعیین مناطق همگن ضروری به نظر می رسد. بنابراین مقالـــه حاضر به بررسی مؤثرترین عوامل اکولوژیکی در تعیین نقاط اکولوژیکی همگن و تاثیر گذار بر پوشش گیاهی مراتع با استفاده از تجزیه و تحلیلهای چند متغیره پرداخته است. روش کار به این ترتیب بود که ابتـدا در منطقه مورد مطالعه، تیپهای گیاهی با پیمایشهای صحرایی و استفاده از دستگاه موقعیت یـــاب (GPS) بر روی نقشه 1:50000 مشخص و در مناطق معرف هر تیپ نمونه بردار ی به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. بعد از برداشت اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی ، لایه های اطلاعاتی مختلف در خصوص هر تیپ شامل اقلیم، متوسط دامنة ارتفاعی، میانگین بارندگی سالیانه، متوسط دامنة شیب، متوسط دامنـة دمایی، تیپ اراضی و جهت شیب جمع‌آوری و داده ها برای تجزیه و تحلیل با استفاده از نــرم افزارStatistica مورد ارزیابی قــرار گرفتنــد. تجــــزیه و تحلیـــــل عامـــــلی متغیـــرها (Factor Analysis) نشان داد که از میان متغیرهای مورد استفاده، 3 متغیر اصلـــی (شامل اقلیم، تیپ اراضی و جهت شیب) با مقادیر ویژه ای (Eigenvalues) برابر 8/82 درصـــــد، از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر پوشش گیاهی در مراتع هستند. سپس با استفاده از روش تجزیه و تحلیل خوشه ای (Cluster Analysis) مراتع جنوب استان مرکزی در 22 گروه طبقه بندی شدند. گروههای فوق به روش تجزیه و تحلیل متمایز کننده(Analysis Discriminate) مورد تائید قرار گرفتند.
تقی میرحاجی؛ عباسعلی سندگل
دوره 13، شماره 3 ، آذر 1385، صفحه 212-221
چکیده
فنولوژی پنج گونه مرتعی Festuca ovina, Koeleria macrantha, Koeleria phleoides, Melica cupani, Melica jacquemontii در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد در 70 کیلومتری شرق تهران در سالهای 82 تا 84 مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه از هر گونه تعداد20 پایه انتخاب و در فصل رویش هر هفته یکبار و در فصل غیر فعال هر 15 روز یکبار، از مراحل شروع رویش و رشد رویشی، ظهور ساقه گلدار، ...
بیشتر
فنولوژی پنج گونه مرتعی Festuca ovina, Koeleria macrantha, Koeleria phleoides, Melica cupani, Melica jacquemontii در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد در 70 کیلومتری شرق تهران در سالهای 82 تا 84 مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه از هر گونه تعداد20 پایه انتخاب و در فصل رویش هر هفته یکبار و در فصل غیر فعال هر 15 روز یکبار، از مراحل شروع رویش و رشد رویشی، ظهور ساقه گلدار، ظهور خوشه یا سنبله، شیری شدن و بلوغ بذر، ظهور پژمردگی و خواب موقت، رشد مجدد پاییزه و خواب زمستانه یادداشت برداری انجام گرفت. داده‌های مربوط به فنولوژی در سه سال جمع آوری و با استفاده از آمار اقلیمی(دما و بارندگی) تفسیر و برای هر مرحله، حرارت تجمعی لازم یا مجموع درجه روزهای رشد(Growth Degree Days) محاسبه شد. هدف از بررسی، شناخت و معرفی پدیده‌های مهم فنولوژیکی حهت استفاده در مدیریت چرای دام بر اساس تاریخ وقوع و مجموع درجه حرارت روزهای رشد بود. نتایج نشان داد که زمان شروع و خاتمه رویش در سالهای مختلف متفاوت بوده و این تغییرات تابع شرایط اقلیمی به‌ویژه درجه حرارت هوا و رطوبت خاک میباشد. کلیه گونههای مورد مطالعه در سالهای خنک و تر دارای دوره فنولوژیکی طولانی‌تر از سالهای گرم و خشک بودند. اما حرارتهای تجمعی مورد نیاز کلیه مراحل فنولوژی گونه‌ها در سالهای مختلف تقریباٌ یکسان محاسبه شد. همه گونه‌ها در سالهای بررسی از دهه دوم اسفند شروع به رویش نمودند و رشد فعال آنها تا اوایل مرداد ادامه داشت، از آن پس رشد آنها متوقف شد و در پاییز هماهنگ با وقوع بارندگی، اغلب گونه‌ها رشد مجدد داشتند.
مرتضی اکبرزاده؛ تقی میر حاجی
دوره 13، شماره 3 ، آذر 1385، صفحه 222-235
چکیده
مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط عدم چرای دام در رویشگاههای مرتعی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تصور بر این است که حفاظت مرتع از چرای دام موجب گرایش آن به طرف مرحله کلیماکس و بهبود وضعیت مرتع می‌گردد. قسمت بیشتر مراتع کشور ما در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارد. نوسان و تغییر سال به سال بارندگی از عوامل عمده‌ای است که پوشش گیاهی را ...
بیشتر
مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط عدم چرای دام در رویشگاههای مرتعی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تصور بر این است که حفاظت مرتع از چرای دام موجب گرایش آن به طرف مرحله کلیماکس و بهبود وضعیت مرتع می‌گردد. قسمت بیشتر مراتع کشور ما در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارد. نوسان و تغییر سال به سال بارندگی از عوامل عمده‌ای است که پوشش گیاهی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در سالهای خشک که بارندگی کاهش می‌یابد مراتع طبیعی صدمه دیده، از پوشش و تولید آن کاسته میشود. این بررسی با هدف تاثیر قرق و تغییرات بارندگی در تغییرات پوشش گیاهی، انجام شد. برداشت‌های مورد نیاز از مؤلفه‌های گیاهی در نه سال متوالی 83-1375 از پلات‌های ثابت داخل قرق رودشور بعمل آمد. از خصوصیات گیاه؛ پوشش تاجی، تراکم و زادآوری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل به شرح زیر است. در طول یک دوره 9 ساله که از سال دوم آن یک دوره خشک به‌مدت 5 سال بوقوع پیوست، پوشش تاجی گونههای دائمی 40 درصد کاهش یافت که این کاهش در بین گونه‌ها، از 26 تا 95 درصد نوسان داشت. تنها پوشش گونه Poa sinaica که زودتر از بقیه گونه‌ها مراحل رویشی خودرا انجام داد، تا سه برابر افزایش یافت. کاهش پوشش در گندمیان کمتر و در پهن‌برگان علفی بیشتر بود. در سالهای مرطوب‌تر زادآوری بیشتر بود و حدود 81 درصد زادآوری در گندمیان و آن هم در گونه Stipa hohenackeriana مشاهده شد. در طول مدت 9 سال به‌خصوص در سالهای خشک، تراکم بیشتر گونههای موجود در قرق کاهش یافت.
حسین ارزانی؛ سیده خدیجه مهدوی؛ علی نیکخواه؛ حسین آذر نیوند
دوره 13، شماره 3 ، آذر 1385، صفحه 236-247
چکیده
تعیین نیاز دام و ارزیابی کیفیت علوفه زمرة کارهای اساسی در محاسبه ظرفیت چرایی مرتع محسوب می‌گردند. نیاز غذایی دام با توجه به نوع، وزن، سن، مرحله زندگی و نوع و میزان تولید دام، متغیر است. با توجه به اینکه 27 نژاد گوسفند با اندازه جثه مختلف در مراتع کشور چرا می‌کنند نمی‌توان یک وزن مساوی برای واحد دامی‌کشور در نظر گرفت. بنابراین با توجه ...
بیشتر
تعیین نیاز دام و ارزیابی کیفیت علوفه زمرة کارهای اساسی در محاسبه ظرفیت چرایی مرتع محسوب می‌گردند. نیاز غذایی دام با توجه به نوع، وزن، سن، مرحله زندگی و نوع و میزان تولید دام، متغیر است. با توجه به اینکه 27 نژاد گوسفند با اندازه جثه مختلف در مراتع کشور چرا می‌کنند نمی‌توان یک وزن مساوی برای واحد دامی‌کشور در نظر گرفت. بنابراین با توجه به وزن زنده و احتیاجات انرژی هر نژاد گوسفندی، می‌بایست وزن واحد دامی و مقدار علوفه مورد نیاز روزانه آن را تعیین کرد. از این رو یکی از نیازهای اساسی در بهره برداری صحیح از مرتع تعیین وزن زنده دام چراکننده و نیاز غذایی روزانه آن بر اساس کیفیت علوفه مراتع میباشد. به منظور تعیین واحد دامی نژاد مورد نظر دو گله گوسفند از نژاد دالاق انتخاب ودر هر گله 50 رأس گوسفند شامل 15 رأس میش 3 ساله، 15 رأس میش 4 ساله، 10 رأس بره 3 ماهه، 10 رأس بره 6 ماهه، 5 رأس قوچ 3 ساله، 5 رأس قوچ4 ساله علامت گذاری و در سه مرحله ( هنگام استفاده از پس چر، اول قشلاق و آخر قشلاق) توزین شدند. وزن زنده هر واحد دامی نژاد دالاق 75/51 کیلو گرم تعیین شد. برای قوچ، بره سه ماهه و بره شش ماهه به ترتیب 37/1، 57/0، 85 /0 واحد دامی تعیین شد. برای تعیین نیاز علوفه روزانه نژاد دالاق، از گیاهان مورد چرای دام در منطقه در مراحل مختلف فنولوژی نمونه برداری و کیفیت آنها تعیین گردید. پس از تعیین کیفیت علوفه، با توجه به فرمول‌های مربوطه و درصد افزایش انرژی مورد نیاز دام که شرایط منطقه آن را تعیین می‌کند ( در این تحقیق، 40 درصد در نظر گرفته شد). مقدار انرژی مورد نیاز واحد دامی نژاد دالاق 8/9 مگاژول در روز تعیین شد و سپس با توجه به کیفیت علوفه در دو مرحله فنو لوژی میزان نیاز روزانه دام به ترتیب2/1کیلو گرم در رشد رویشی و 53/1کیلو گرم در رشد کامل برآورد گردید. جهت تجزیه و تحلیل آماری و بررسی اثرات متقابل عوامل از نرم افزار SAS و آزمون فاکتـوریل در قالـب طرح پایه کاملا تصــادفی استفاده شـد. نتایج تجزیه واریانس مربوط به وزن دام‌ها نشان داد که بین اثر گله، جنس، سن و مرحله چرایی و اثرات متقابل آنها بر روی وزن دام )01/0 (P< اختلاف معنی داری وجود دارد.
غلامرضا باژیان؛ داهلان اسماعیل؛ علی اکبر مهرابی؛ محمد شاه وحید
دوره 13، شماره 3 ، آذر 1385، صفحه 248-264
چکیده
این تحقیق سعی دارد که اجزای اصلی سیستم تولید دام عشایر دشت بکان اقلید فارس را که مبتنی بر دو زیر سیستم تولید زراعی و تولید مرتع ییلاقی میباشد، بهعنوان منابع اصلی تغذیه دام از طریق مقایسه درآمد دامداری عشایر در قبل و بعد از پروژه اسکان را با شیوه تحلیل فایده به هزینه بررسی اقتصادی نموده و اثرات آن را بر مدیریت مراتع تحلیل نماید. ...
بیشتر
این تحقیق سعی دارد که اجزای اصلی سیستم تولید دام عشایر دشت بکان اقلید فارس را که مبتنی بر دو زیر سیستم تولید زراعی و تولید مرتع ییلاقی میباشد، بهعنوان منابع اصلی تغذیه دام از طریق مقایسه درآمد دامداری عشایر در قبل و بعد از پروژه اسکان را با شیوه تحلیل فایده به هزینه بررسی اقتصادی نموده و اثرات آن را بر مدیریت مراتع تحلیل نماید. در این تحقیق فایده و هزینه سیستم تولید دام عشایر منطقه بکان با در نظر گرفتن تأثیر تغییرات اکولوژیکی بر آن در دو حالت با و بدون پروژه اسکان مورد بررسی قرار گرفته است. شرایط "بدون پروژه" یا کوچ ، زندگی عشایر دامدار متکی به مراتع ییلاق و قشلاق و شرایط "با پروژه" یا اسکان زندگی عشایر دامدار متکی به دامداری همراه با زراعت در نظر گرفته شده است. تغییرات حاصل از این سیستم در طول زمان با تاثیر دادن نرخ تنزیل و اندازه گیری مجدد در طول آن زمان ، ارزیابی میشود. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در منطقه بکان که تحت تأثیر تغییرات حیاتی محیطی است، استفاده از عامل نرخ تنزیل بدون در نظر گرفتن منافع تعیین کننده محیطی روشی قوی در تعادل فایده-هزینه نمی باشد. تحلیل حساسیت بر مبنای نتایج مثبت تغییرات ارزش خالص زمان حال و نسبت مثبت فایده-هزینه نشان می‌دهد که پروژه اسکان عشایر نسبت به قبل از آن سودآور بوده و با توجه به لحاظ تأثیر عوامل تعدیل کننده اکولوژیکی، می‌تواند به عنوان یک گزینه پایدار در نظر گرفته شود.
محمود گودرزی؛ مهدی فرح‌پور؛ سیدعلیرضا موسوی
دوره 13، شماره 3 ، آذر 1385، صفحه 265-277
چکیده
رشد سریع جمعیت در ایران مانند دیگر کشورهای در حال توسعه سبب استفاده بیش از حد ظرفیت و وارد آمدن فشـار مضاعف بر منابع طبیعی شده است که نتیجه آن سبب تغییرات سریع پوشش زمین[1] و کاربری اراضی گردیده است. بنابر این شناخت سریع و دقیق انواع پوشش زمین شامل مراتع، اراضی کشاورزی آبی و دیم، تاسیسات و… می‌تواند نقش موثری در برنامه‌ریزی و مدیریت ...
بیشتر
رشد سریع جمعیت در ایران مانند دیگر کشورهای در حال توسعه سبب استفاده بیش از حد ظرفیت و وارد آمدن فشـار مضاعف بر منابع طبیعی شده است که نتیجه آن سبب تغییرات سریع پوشش زمین[1] و کاربری اراضی گردیده است. بنابر این شناخت سریع و دقیق انواع پوشش زمین شامل مراتع، اراضی کشاورزی آبی و دیم، تاسیسات و… می‌تواند نقش موثری در برنامه‌ریزی و مدیریت منابع طبیعی داشته باشد. تحقیق حاضر با انگیزه یافتن روشی سریع و دقیق برای طبقه‌بندی اراضی مرتعی و شناخت انواع پوشش زمین با استفاده از تصاویر ماهواره لندست[2] (سنجنده TM) در حوضه آبخیز نمرود انجام شد. تصاویرتهیه شده با استفاده از نقشه توپوگرافی 1:50000 و نقاط کنترلی, زمین مرجع شدند. با استفاده از تکنیکـهای آشکارسازی (ترکیب رنگی کاذب[3]، تجزیه و تحلیل مولفههای اصلی[4]) و تجزیه و تحلیل تصاویر(شاخص پوشش گیاهی NDVI [5]و طبقه‌بندی نظارت شده[6]) در محیطGIS (نرم افزار ILWIS)، انواع پوشش زمین شامل اراضی کشاورزی آبی، اراضی کشاورزی دیم، مناطق صخرهای (توده سنگی)و انواع طبقات مرتع (خوب، متوسط و فقیر) با دقت 5/89 درصد از هم تفکیک شدند. [1] - land cover [2] - land satellite [3] - false color composite [4] - principal component analysis [5] - Normalized Different Vegetation Index [6] - supervised classification
محمد جعفری؛ فاطمه پناهی؛ حسن احمدی؛ حمیدرضا عباسی؛ محمد موسوی؛ محمد علی زارع؛ علی طویلی
دوره 13، شماره 3 ، آذر 1385، صفحه 278-283
چکیده
پدیده بیابانزایی با مشکلات ناشی از آن بیشترین نمود عینی خود را بر خاک بهجا میگذارد، بنابراین اگر به طریقی بتوان تغییرات ایجادشده در خاک را مورد ارزیابی قرار داد شدت بیابانی شدن منطقه مشخص میشود. در این تحقیق شاخصهای EC، عمق خاک، بافت و میزان سنگریزه عمقی برای بررسی معیار خاک جهت ارزیابی شدت بیابانزایی پیشنهاد شده ...
بیشتر
پدیده بیابانزایی با مشکلات ناشی از آن بیشترین نمود عینی خود را بر خاک بهجا میگذارد، بنابراین اگر به طریقی بتوان تغییرات ایجادشده در خاک را مورد ارزیابی قرار داد شدت بیابانی شدن منطقه مشخص میشود. در این تحقیق شاخصهای EC، عمق خاک، بافت و میزان سنگریزه عمقی برای بررسی معیار خاک جهت ارزیابی شدت بیابانزایی پیشنهاد شده است و عرصههایی در استان قم با وضعیتهای مختلف از لحاظ بیابانی شدن شامل عرصه سلیمان با خطر بیابانی شدن کم، گازران عرصه در معرض خطر بیابانی شدن و حسینآباد میشمست به عنوان عرصه بیابانی انتخاب شدند. در هر منطقه 5 تکرار برای نمونههای خاک در نظر گرفته شد و دو لایه سطحی و عمقی در پروفیلها مورد مطالعه قرار گرفتند و ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک در آزمایشگاه اندازهگیری شدند. جهت بررسی ویژگیهای مختلف خاک در هر ایستگاه در خاک سطحی و تحتانی و اثر متقابل آنها بر یکدیگر از طرح کرتهای خرد شده استفاده شد. توان بالفعل بیابانزایی در هر منطقه و در هر واحد خاک با استفاده از فرمول بدست آمد که در آن توان بالفعل بیابانزایی،وضعیت بالفعل بیابانزایی هر یک از شاخصها و n تعداد شاخصها میباشد. شدت بیابانزایی در هر سه منطقه متوسط برآورد شد. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که میان ایستگاهها از نظر سنگریزه و بافت اختلاف معنیدار وجود دارد و نتایج حاصل از آزمون دانکن ایستگاههای گازران و سلیمان را در یک زیرمجموعه قرار داد. روش بکار رفته در این تحقیق با توجه به بانک اطلاعاتی خاک کشور و سازگار با اقلیم خشک و نیمهخشک طراحی شده است. از معایب آن میتوان به امتیازدهی این روش اشاره کرد که دامنه امتیازدهی را محدود کرده است. بیتردید نتایج حاصل از معیار خاک باید با دیگر معیارها مانند اقلیم، پوشش،آب و... جمعبندی شود تا بتوان در مورد وضعیت بالفعل پدیده بیابانزایی در یک منطقه ارزیابی لازم را انجام داد. نتایج بدست آمده کمک خواهد کرد تا وضعیت بیابانزایی از منظر خاک در کشور گامی به جلو بردارد و شاخصهایی مطابق الگوی ایرانی ارائه گردد.
