نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مرتضی حسینی توسل ¹
• حسین ارزانی ²
• منوچهر فرج زاده اصل ³
• محمد جعفری ²
• ساسان بابایی کفاکی ⁴
• اصغر کهندل ⁵

¹ استادیار، پژوهشکده مطالعات توسعه جهاد دانشگاهی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

² استاد، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

³ استاد، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

⁴ استادیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

⁵ دانشیار، پژوهشکده مطالعات توسعه جهاد دانشگاهی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

نحوه پراکنش و میزان تغییرات پوشش گیاهی مراتع در طی زمان، نشان‌دهنده مسیر توالی اکوسیستم به سوی قهقرا یا اوج است. یکی از مهمترین عوامل موثر در این تغییرات عوامل اقلیمی است. با توجه به بحران تغییرات اقلیمی که نظام بین الملل از دهه 1990 با آن مواجه شده لازم است اثر این تغییرات بر روی پوشش گیاهی مراتع مورد بررسی قرار گیرد. برای بررسی این تغییرات روش‌های مختلفی از جمله مطالعات میدانی وآماربرداری‌های دراز مدت وجود دارد. یکی از روش‌هایی که امروزه می‌تواند ما را در مطالعه این فرایند یاری نماید استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و ابزار سنجش از دور است. در این مطالعه با استفاده از تصاویر ماهواره‌های TM و ETM⁺ تغییرات پوشش گیاهی در مراتع استان البرز در بین سال‌های 2000 تا 2011 به تفکیک شهرستان پایش شد و ارتباط آن با سه عامل اقلیمی شامل متوسط بارندگی، دما و رطوبت نسبی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شهرستان طالقان بطور معنی‌داری بالاترین شاخص NDVI را در ماه می (10اردیبهشت تا 10خرداد) دارا است. پس از آن شهرهای ساوجبلاغ و کرج قرار دارند که دارای تشابه از نظر رفتار تغییرات شاخص نیز می‌باشند. پس از آنها بترتیب اشتهارد و نظرآباد با اختلاف معنی‌دار کمتر قرار دارند. بر اساس مدل بدست آمده بترتیب بارندگی ماه‌های آبان، شهریور، اسفند، بهمن و متوسط سالانه بیشترین اثر مثبت را برای رشد گیاهان مرتعی داشته است و سایر فاکتورهای دما و رطوبت نسبی رابطه معنی‌داری با پوشش گیاهی دوره مورد نظر ندارد. روند تغییرات پوشش گیاهی نشان داد که بعد از سال 2000 میزان پوشش گیاهی کاهش یافته و در سال 2011 مجدداً افزایش یافته است.

کلیدواژه‌ها

• NDVI
• استان البرز
• مرتع
• پوشش گیاهی
• پایش
• تصاویر ماهواره‌ای

عنوان مقاله [English]

Monitoring of Vegetation Change in the growing season by using satellite imagery and its relationship with climatic factors (Case Study :Alborz Province)

نویسندگان [English]

• Morteza Hoseini |Tavasol ¹
• Hosein arzani ²
• manoocher farajzadeh asl ³
• Mohamad Jafari ²
• sasan babayee kafaki ⁴
• asghar kohandel ⁵

چکیده [English]

This research was aimed to monitor the vegetation changes in the rangelands of Alborz province during 2000-2011 using satellite images as well as determining its relationship with climatic factors including average rainfall, temperature, and relative humidity. According to the results, the highest NDVI was recorded for Taleghan followed by Savojbolagh and Karaj, and then Eshtehard and Karaj with less significant difference. Based on the obtained model, the rainfall of November, December, January, February, and average annual rainfall had the most positive impact on the growth of range plants, while other factors including temperature and relative humidity had no significant relationship with the vegetation of the study period. According to the trend of vegetation changes, the amount of vegetation has been reduced after year 2000 and it has increased again in 2011.

کلیدواژه‌ها [English]

• NDVI
• Alborz province
• rangeland
• vegetation monitoring
• satellite imagery