نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• وحیده عبداللهی ¹
• فرهاد ذوالفقاری ¹
• میترا جباری ¹
• محمدرفیع دهقان ²

¹ عضو هیئت علمی، مجتمع آموزش عالی سراوان، ایران

² کارشناس ارشد بیابان‌زدایی، مجتمع آموزش عالی سراوان، ایران

چکیده

تأثیر غیر قابل انکار رطوبت در احیای پوشش گیاهی مناطق خشک و نیمه‌خشک و نقش مؤثر سازه‌های مکانیکی کوچک در جمع‌آوری آب باران باعث احداث سازۀ مکانیکی هلالی آبگیر در سطح قابل توجهی از مراتع استان سیستان و بلوچستان گردیده است. از آنجایی‌که ارزیابی تغییرات در اکوسیستم‌های مرتعی پس از اجرای عملیات اصلاح و احیاء برای تعیین اثرهای مثبت و یا منفی آن ضروری است، لذا این مطالعه به‌منظور بررسی اثرات احداث سازۀ هلالی بر روی پارامترهای پوشش گیاهی و خاک در مراتع سراوان صورت گرفت. برای این منظور دو تیمار شاهد (عدم اجرای هلالی) و تیمار اجرای سازۀ هلالی تعیین شد. در هر تیمار با استفاده از روش نمونه‌برداری سیستماتیک - تصادفی و با استفاده از 5 ترانسکت 100 متری و تعداد 50 پلات با ابعاد متناسب با شرایط منطقه فاکتورهای تراکم و درصد پوشش‌تاجی، لاشبرگ برآورد گردید. همچنین برای بررسی فاکتورهای خاک نیز در طول هر ترانسکت 2 نمونه از  عمق 30-0 سانتی‌متری برداشت و خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک شامل درصد ماسه، درصد سیلت و رس، اسیدیته، هدایت الکتریکی و درصد آهک، مادۀ آلی، سدیم، کلسیم و منیزیم اندازه‌گیری گردید. در نهایت به‌منظور بررسی معنی‌دار بودن فاکتورهای گیاهی و خاک در تیمار هلالی با تیمار شاهد داده‌ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد کلیۀ پارامترهای گیاهی مورد بررسی در حالت کلی در تیمار هلالی در سطح یک درصد با تیمار شاهد تفاوت معنی‌دار داشته و از این جهت اجرای هلالی اثر مثبتی روی فاکتورهای پوشش داشته است. نتایج خصوصیات خاک کاهش شوری خاک را نشان داد، اما میزان مواد آلی، پتاسیم و اسیدیته تفاوتی بین دو منطقه نشان نداد. طبق نتایج با توجه به شرایط اقلیمی منطقه رسیدن به نتایج مطلوب‌تر زمان طولانی‌تری را می‌طلبد.

کلیدواژه‌ها

• هلالی آبگیر
• ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک
• پوشش گیاهی
• مراتع سراوان

عنوان مقاله [English]

Crescent pond's effect on Some Parameters of Vegetation Cover and Soil in Saravan Rangelands (Sistan and Baluchestan Province)

نویسندگان [English]

• Vahideh abdollahi ¹
• Farhad zolfaghari ¹
• Mitra Jabari ¹
• Mohamad rafie dehghan ²

چکیده [English]

This research was aimed to investigate the effects of crescent pond structure on soil and vegetation properties in the Saravan rangelands. For this purpose, two treatments including crescent pond and control treatment were determined. For each treatment, the density, canopy cover percentage, and litter were estimated by random-systematic sampling using five transects of 100 m and 50 plots. Two soil samples were taken along each transect from 0-30 cm depth and soil physico-chemical properties were measured. Data were analyzed statistically. According to the obtained results, significant differences were found for all vegetation parameters between the crescent structure and control treatment, indicating the positive effect of crescent structure on vegetation parameters. The results of soil properties indicated reduced soil salinity; however, the organic matter, potassium, and pH showed no difference between the two regions. According to the results, due to the climatic conditions of the study area, longer time is needed to achieve better results.

کلیدواژه‌ها [English]

• Crescent pond
• Soil Physico- chemical properties
• Vegetation cover
• Saravan rangeland