نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محید دشتی ¹
• علی اشرف جعفری ²
• حامد ظریف کتابی ¹
• فریده ثقفی خادم ¹

¹ عضو هیأت علمی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

² استاد پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

به منظور بررسی تاثیر مراحل فنولوژی بر عملکرد، کیفیت علوفه و تعیین بهترین زمان برداشت علوفه در سه واریته مختلف گونه Elymushispidus شامل podperae، villosus و ^hispidus آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی شمال خراسان‌ (سیساب) در طی سال‌های 1384 و 1385 اجرا شد. واریته‌های فوق در شش مرحله فنولوژی شامل پنجه‌زنی، ساقه‌دهی، سنبله‌دهی، شیری شدن بذر، خمیری شدن بذر و رسیدگی بذر مورد ارزیابی قرار گرفتند. در هر یک از مراحل فنولوژیکی، عملکرد علوفه خشک و صفات کیفی شامل درصد قابلیت هضم ماده خشک (DMD)، درصد پروتئین خام (CP)، کربوهیدرات‌های محلول در آب (WSC)، دیواره سلولی بدون همی‌سلولز‌(ADF) و خاکستر کل(ASH) به روش NIR اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس کرت‌های خرده شده در زمان بیانگر اختلاف معنی‌دار بین مراحل مختلف فنولوژی برای کلیه صفات کیفی و کمی بود. با ادامه رشد گیاه تغییرات درصد قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین خام و خاکستر در کلیه مراحل فنولوژی روند نزولی داشتند در حالی‌که برای عملکرد علوفه و ADF روند تغییرات صعودی بود. درصد کربوهیدرات‌های محلول روند خاصی را نشان نداد. در بین واریته‌های مورد مطالعه واریته villosus با 3/50 و1/10 درصد به ترتیب برای قابلیت هضم و کربوهیدرات‌های محلول دارای بیشترین کیفیت علوفه بود. واریته hispidus با تولید 1433 کیلوگرم علوفه خشک در هکتار اختلاف معنی‌داری با دو واریته دیگر داشت ولی کیفیت آن به نسبت کمتر بود. نتایج نشان داد که بالاترین میزان عملکرد علوفه قابل هضم و عملکرد پروتئین خام در هر سه واریته‌ها در مرحله ظهورسنبله بدست آمد .ضرایب همبستگی بین قابلیت هضم با درصد پروتئین و خاکستر مثبت و معنی‌داری بود. در عین حال رابطه بین ADF با صفات مذکور منفی و گاها معنی‌دار بود. عملکرد علوفه و درصد قندهای محلول با صفات قابلیت هضم و پروتئین خام در مراحل مختلف رشد همبستگی متفاوت و ناپایداری داشتند.
 

کلیدواژه‌ها

• Elymus hispidus
• عملکرد علوفه
• کیفیت علوفه
• مراحل فنولوژی

عنوان مقاله [English]

Investigation on yield and quality traits of three varieties of Elymus hispidus in different phenological stages under dryland farming

نویسندگان [English]

• majid dashti ¹
• Ali ashraf Jafari ²
• hamed zarif ketabi ¹
• farideh saghafi khadem ¹

چکیده [English]

In order to determine the effects of phenological stages and the best harvesting time for yield and quality traits in Elymus hispidus (var. hispidus var. podperae var.villosus), an experiment was conducted in Cisab Research Station, Northern Khorasan, Iran during 2005-2006. The seeds of varieties were sown in a randomized completely block design (RCBD) with three replications under dryland farming system. Forage yield was cut at six phenological stages including vegetative, stemmy, ear emergence, milky, soft dough seeds and maturity. Dry matter (DM) yield and five quality traits including Dry Matter Digestibility (DMD), Water Soluble Carbohydrates (WSC), Crude Protein (CP), Acid Detergent Fiber (ADF) and total Ash were estimated using Near Infra-Red spectroscopy (NIRS). Data were analyzed using a split-plot in time design. Results showed significant differences for all traits among the phenological stages. DMD, CP, and ash were highest when the plants were immature and tend to drop sharply as the plants go to soft dough stage. In contrast, the average values of ADF and DM yield increased from vegetative to soft dough stage. WSC values were inconsistent over different phenological stages. Var. villosus with average values of 50.3, 16.3, and 10.1 percent for DMD, CP, and WSC, respectively had higher quality as compared with other two varieties. Var. hispidus with average values of 1433 Kg/ha DM yield had higher production as compared with two other varieties. However, its quality was low. The results showed that the highest digestible yield and protein yield were obtained in ear emergence stage for varieties. The results of correlation analysis showed positive and significant relationship between DMD and both CP and ASH. Whereas, ADF and same traits was negatively correlated. The correlation between DM yield and WSC with both DMD and CF was low and inconsistent over six phenological stages.

کلیدواژه‌ها [English]

• Elymus hispidus
• phenological stages
• Dry matter yield and quality