نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جاسم یوسفی ¹
• جمشید قربانی ²
• مریم شکری ³
• سیدحسن زالی ²

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

² استادیار، گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

³ استاد، گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

چکیده

میزان تولید بذر گونه‌های گیاهی و پراکنش آنها بر ساختار و پویایی پوشش گیاهی مراتع تاثیر گذار است. برای تفسیر بسیاری از تغیرات ایجاد شده در پوشش گیاهی نیاز به شناسایی ترکیب گیاهی در سایر منابع گونه‌ای نظیر بارش بذر و بانک بذر می‌باشد. هدف از این تحقیق برآورد پتانسیلی از میزان تولید بذر گیاهان مرتعی و پراکنش آنها در علفزار منطقه سرخ‌آباد سوادکوه در استان مازندران است. بذرها در طول فصل رویش از منطقه جمع‌آوری و سپس شناسایی و شمارش شدند. برای این بذرها برخی خصوصیات نظیر شکل بذر، وزن هزار دانه، درصد جوانه‌زنی و رنگ بذر در آزمایشگاه تعیین شدند. جهت نمونه‌گیری از پراکنش بذر از گلدان‌های پلاستیکی به عنوان تله بذر استفاده شد. در سه مرحله در طول فصل رویش محتویات این گلدان‌ها خالی و در آزمایشگاه بذرها شناسایی و شمارش شدند. نتایج نشان داد 18 گونه در تولید بذر و 17 گونه در پراکنش بذر اهمیت داشتند. تولید بذر شامل 296 بذر در متر مربع بوده که حدود 25 درصد آن برای گندمیان بوده است. پتانسیل پراکنش بذر در منطقه 275 بذر در متر مربع بود. بیشتر گونه‌ها بذرهای سبک، کوچک، شکل کشیده و به رنگ روشن را تولید نمودند. تقریبا 45 درصد از تولید بذر منطقه را گونه‌های Stachys byzanthina، Marrubium vulgare، Descurainia sophia و  Medicago lupulina و تقریبا 46 درصد از پراکنش بذر منطقه را Stachys byzanthina، Plantago lanceolata‌، Descurainia sophia و Medicago lupulina تشکیل دادند. تعداد اندکی از گونه‌های گیاهی موجود در پوشش گیاهی تولید بذر داشته و همچنین در پراکنش بذر یافت شدند.

کلیدواژه‌ها

• بارش بذر
• جوانه‌زنی
• رویشگاه امن
• شکل بذر

عنوان مقاله [English]

Estimating the potential of seed production and dispersal in mountain grassland of central Alborz (Case study: rangelands of Sorkh-Abad Savadkooh, Mazandaran province)

نویسندگان [English]

• jasem yousefi ¹
• jamshid ghorbani ²
• maryam shokri ³
• seyed hasan zali ²

چکیده [English]

Seed production and dispersal are important topics in grassland management as they influence the vegetation structure and dynamics. To understand and better interpretation of changes in vegetation, it needs to identify the species composition in other sources such as the soil seed bank and seed rain. The aim of this study was to estimate the potential of seed production and seed dispersal in Sorkh-Abad grassland in SavadKoh, Mazandaran province. During growing season, mature seeds of the plants were collected and then identified and counted in laboratory. For these seeds, some properties were determined such as seed shape, seed weight, and germination percentage and seed color. Seed dispersal (seed rain) was sampled in seed traps, made by small plastic pots. During growing season, in three times, these seed traps were collected and all seeds were identified and counted. Results showed that18 species were in seed production and 17 species in seeds dispersal. The average amount of seed production was 296 seeds per square meter of which 25% belonged to Germaineae. The potential of seed dispersal was 275 seeds per square meter. Most collected seeds were light and small with elongated shape and bright colors. Stachys byzanthina, Marrubium vulgare, Descurainia sophia and Medicago lupulina comprise45% of the seed production. Similarly, the 46% of the seed dispersal was made by Stachys byzanthina, Plantago lanceolata, Descurainia sophia and Medicago lupulina. Small numbers of species in standing vegetation were found in seed production and seed rain of this grassland.

کلیدواژه‌ها [English]

• Seed rain
• germination
• Safe site
• Seed shape