نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ناصر باغستانی میبدی ¹
• محمدتقی زارع ²
• کاظم دشتکیان ³
• محمدرضا احمدی ²

¹ دانشیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

² کارشناس ارشد مرتعداری، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

³ استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

چکیده

توزیع مناسب منابع آب شرب دام موجب چرای یکنواخت و استفاده بهینه از مرتع می‌گردد. آگاهی از وضعیت موجود این منابع در مرتع تحت مدیریت، پیش نیاز دستیابی به این مهم تلقی می‌گردد . به همین منظور، بررسی منابع آبی شرب دام در مراتع استپی حوزه ندوشن استان یزد با وسعتی معادل 114836 هکتار در سال 1392 مورد توجه قرار گرفته است. طی بازدید‌های صحرایی موقعیت منابع آبی موجود با دستگاه GPS تعیین گردید و با استفاده از این داده‌ها نقشه‌های پایه چاه- چشمه‌ها و آب‌انبار‌های احداثی موجود در محیط ArcGIS 9.3  تهیه شد. سپس با دستورBuffer Analysis  در محیط ArcGIS 9.3 نقشه‌های  قلمروی چرایی دام در محدوده چاه-چشمه‌ها و آب انبار‌های احداثی موجود تولید گردید. با انطباق این دو نقشه سطوحی از حوزه مورد مطالعه که بواسطه محدویت منابع آبی در حال حاضر غیرقابل چرا می‌باشند، مشخص شد. بر اساس نتایج بدست آمده سطح زیر پوشش منابع آبی چاه-چشمه‌ها و آب‌انبارهای احداثی موجود به ترتیب برابر 75692 و 65259 هکتار می‌باشند. حدود 16703هکتار از عرصه تحت مطالعه دور از منابع آبی واقع شده که در حال حاضر مورد چرای دام واقع نمی‌شوند. این سطوح خالی با احداث 13 منبع‌آبی قابل چرا می‌گردند. در حوزه مورد مطالعه 33 آب انباردر گذشته بنا شده است  و 13 آب انبار دیگر برای پوشش کل سطح مرتع برای چرای دام لازم می‌باشد. در حالی که با مکانیابی صحیح امکان پوشش کل عرصه با احداث 20 منبع آبی میسر ‌بود. بنابراین جهت گسترش منابع آبی شرب دام در مراتع توجه به این امر ضروری است.
 

کلیدواژه‌ها

• توزیع منابع آب
• چرای یکنواخت
• آبشخوار
• بز
• سیستم اطلاعات جعرافیایی
• استپ

عنوان مقاله [English]

Assessment of avalable and necessary water resources for goats grazing livestock in Nodoushan steppe rangelands of Yazd province

نویسندگان [English]

• naser baghestani ¹
• mohamad taghi zare ²
• kazem dashtakian ³
• mohamadreza ahmadi ²

چکیده [English]

Proper distribution of water resources in rangelands causes uniform grazing and optimal use of rangeland. Knowledge of the present status of water resources in rangeland is important to achieve this goal. For this purpose, the drinking water  resources for livestock in the steppe rangelands of Nodoushan, Yazd Province with an area of 114836 hectares were studied in 2013. During the field visits, the location of water resources was determined with GPS device. The base maps of available wells-springs and water reservoirs were produced in ArcGIS 9.3 software using these data. Then, the maps of grazing territory within the wells-springs and water reservoirs were produced. The areas which were not suitable for grazing, due to the water resources limitations, were determined by matching these two maps. According to the results, the area of available springs-wells and water reservoirs was calculated to be 75692 ha and 65259 ha, respectively. However, an area equal to 16703 ha of the study area is located far from water resources that is not currently available for grazing. In the study area, 33 water reserviors have been already established and 13 others are still needed to cover the whole are of rangeland for livestock grazing. Whereas, by a proper site selection, 20 water reserviors would be enough to cover the whole area and it should be taken into account for the development of water resources in rangelands.  

کلیدواژه‌ها [English]

• Distribution of water resources
• uniform grazing
• Goats
• GIS
• steppe