نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیداکبر جوادی ¹
• سونیا خطیبی بانه ²
• حسین ارزانی ³
• کاظم ساعدی ⁴

¹ استادیار، گروه مرتعداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری مرتعداری، گروه مرتعداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران

³ استاد، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

⁴ عضو هیئت علمی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

چکیده

قرق مراتع در واقع یکی از روش‌های مدیریتی واحیای پوشش گیاهی در مرتع‌داری و آبخیزداری است. در این تحقیق از روش تجزیه و تحلیل عملکرد چشم‌انداز طبیعی (LFA) که توسطTongway  و Hindly (2004) ارائه گردید، برای پی بردن به وضعیت شاخص‌های عملکردی خاک در منطقه‌ی قرق‌شده در مقایسه با مناطق قرق نشده استفاده گردید. سپس با استفاده از پلات‌های تصادفی بعنوان یک روش کنترلی، درصد پوشش گیاهی خالص، سنگ و سنگریزه و لاشبرگ اندازه گیری شد. بررسی نشان می‌دهد که منطقه قرق شده سارال (یک ایستگاه تحقیقاتی به مساحت ١٢٥ هکتار که در سال ١٣٥٦ تاسیس شد) از لحاظ شاخص‌های عملکردی وضعیت بهتری نسبت به مناطق خارج قرق دارد، از جمله مهمترین فرایندی که باعث ایجاد این وضعیت شده است می‌توان به عدم چرای دام برای مدت زمان طولانی اشاره نمود. دامنه‌ی شمالی قرق پایدارترین (26/60) ودامنه‌ی جنوبی خارج قرق ناپایدارترین (8/52) چشم‌اندازها در منطقه بوده‌اند. نفوذپذیرترین منطقه‌ی دامنه‌ی جنوبی داخل قرق (7/58) است و از نظر چرخه‌ی عناصر غذایی دامنه‌ی شمالی قرق (63/45) بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده است. دامنه‌ی غربی خارج قرق معرف بیشترین طول بین قطعه‌ای در کل چشم‌انداز و دامنه‌ی شمالی قرق معرف بیشترین مساحت و تعداد قطعات اکولوژیکی بوده است، درنظرگرفتن این مساحت و تعداد قطعات به مدیر مرتع کمک می‌نماید تا اثر عوامل بیرونی و درونی بر مرتع را آسان‌تر تشخیص دهد. به طور کلی قرق بلندمدت در منطقه سارال به عنوان یکی از روش‌های مناسب برای کاهش رواناب، فرسایش خاک و تولید رسوب عمل کرده است.

کلیدواژه‌ها

• روش تحلیل عملکرد چشم‌انداز (LFA)
• قرق
• شاخص‌های عملکرد

عنوان مقاله [English]

A study of the effect of long-term enclosure on rangeland ecosystem Soil using the LFA method (Landscape Function Analysis) Case study: Saral rangelands of Kurdistan province

نویسندگان [English]

• seyed akbar javadi ¹
• sonia khatibi baneh ²
• hosein arzani ³
• kazem saedi ⁴

چکیده [English]

This research was aimed to investigate the soil function indices in an exclosure region in comparison with non-exclosure. Then, using random plots as a control method, vegetation cover, stones and gravel, and litter were measured. Our results showed that the exclosure region (Saral Research Station) had better condition in terms of function indices in comparison with non-exclosure regions, indicating the positive impact of no livestock grazing for a long time. Northern slope of the exclosure region and the southern slope of non-exclosure region were identified as the most stable (60.26) and unstable (52.8) in the study area. The highest infiltration was recorded for the southern slope of the exclosure region (58.7), and the northern slope of the exclosure region had the highest nutrient cycling (45.63). The western slope of the exclosure region represented the longest inter patch in the whole landscape and the northern slope of exclosure had the largest area and number of ecological patches. Considering the area and number of patches helps the range manager detect the effect of exterior and interior factors on rangeland easier. Overall, long-term exclosure in the Saral region could be mentioned as a suitable method to reduce the runoff, soil erosion, and sediment production.

کلیدواژه‌ها [English]

• LFA
• Exclosure
• function indices