همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل، ایران

2 دانشیار، گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل، ایران

چکیده

یکی از راه‌های مهم سازگاری با خشکی و جلوگیری از روند بیابان‌زایی، استفاده مفید از منابع آب است و باید سعی کرد تا حد ممکن از ریزش‌های جوی و جریان‌های سطحی به نحو مطلوب استفاده شود. به منظور انجام تحقیق از منطقه‌ای استفاده شد که از لحاظ شرایط توپوگرافی، شیب عمومی منطقه، جهت دامنه‌ها، تراکم شبکه هیدروگرافی، بافت و ساختمان خاک، جهت باد از شرایط یکسانی برخوردار بودند که شامل سه منطقه: 1- اجرای عملیات هلالی‌آبگیر. 2- اجرای عملیات کنتور‌فارو 3- شاهد، می‌باشند. سپس 15 ترانسکت 100 متری در هر منطقه بصورت تصادفی- سیستماتیک در نظر گرفته شد و تعداد 30 پلات‌ روی آنها توزیع شدند. سطح پلات‌ها با روش حداقل سطح در منطقه 16 متر‌مربع محاسبه شد. در هر یک از پلات‌ها پارامتر‌های گیاهی نظیر درصد پوشش‌، تراکم و تولید اندازه‌گیری و محاسبه شد. داده‌های جمع‌آوری شده از نظر همگنی واریانس‌ها با آزمون لون و نرمال بودن داده‌ها با آزمون کولموگروف- اسمیرنوف مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از روش‌های آماری تجزیه واریانس یک‌طرفه برای احراز اختلاف بین مناطق و آزمون توکی برای آنالیز تفاوت‌ها، توسط نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق‌ نشان می‌دهد که بین 3 منطقه در سطح 05/0 اختلاف معنی‌داری وجود دارد. آماربرداری انجام شده در این تحقیق بیانگر آن بود که هلالی آبگیر و کنتور فارو نسبت به شاهد تأثیر بیشتری در جهت احیاء و افزایش پوشش گیاهی دارند. همچنین عملیات هلالی آبگیر تأثیر مطلوب و مؤثرتری در جهت افزایش پوشش گیاهی دارد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of different ways of rainfall storage on restoration of vegetation (Case study: rangland of Romeh and Dehno watershed, Nehbandan city)

نویسندگان [English]

  • Mohamad Hasan Bahmadi 1
  • Alireza Shahryari 2

چکیده [English]

The beneficial use of water resources is one of the important ways of compatibility with drought and preventing desertification process. It should also be tried to use rainfall and surface currents as effectively as possible. The study area including three sites (crescent pond, contour furrow, and control) had the same conditions in terms of topography, general slope, aspect, hydrographic network density, soil texture, and soil structure. Then, 15 transects of 100 meters were laid in each site in a random-systematic way on which 30 plots were established. The plot size was calculated to be 16 square meters using the minimal area method. In each plot, vegetation parameters such as canopy cover percentage, density, and production were measured. The collected data were examined in terms of the homogeneity of variances with Leven test, and the normality of the data was tested using the Kolmogorov-Smirnov test. The differences among the study sites were analyzed with one-way ANOVA using SPSS software. The results showed significant differences among the three study sites (p < 0.05). Our results clearly showed that crescent pond and contour furrow were more effective in restoration and increasing of vegetation cover as compared with control. Moreover, crescent pond was more effective in increasing of vegetation cover.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vegetation restoration
  • Contour Furrow
  • Enclosure
  • Romeh and Dehno watershed
- احمدی، ح.، مددی‌زاده، ن.، شاهرخی، س. و میری. ا.، 1390. مدیریت هرز آب‌های سطحی با احداث هلالی‌آبگیر در مناطق بیابانی. مطالعه موردی جنوب استان کرمان. مجموعه مقالات دومین همایش ملی مقابله با بیابان‌زایی و توسعه پایدار تالاب‌های کویری ایران. اراک، 23-24 شهریور:680ص.
- آذرنیوند، ح. و زارع چاهوکی، م. ع.، 1387. اصلاح مراتع. انتشارات دانشگاه تهران، ایران، 354 ص.
- اسدی، س. م.، 1379 .پیتینگ و کنتور فارو دو روش ذخیره نزولات آسمانی و راه‌هایی برای مبارزه با خشکسالی. اولین کنفرانس ملی بررسی راهکارهای مقابله با کم آبی و خشکسالی، کرمان، 9-10اسفند: 570ص.
- اسفندیاری، م.، حکیم‌زاده، م. ع.، جمالی، ر. و ریاحی، ا.، 1378. بررسی مدیریت هرز آب در زیر حوضه بختگان با استفاده از هلالی آبگیر. اولین کنفرانس بین المللی بحران آب، زابل، 20-22 اسفند: 2436ص.
- باباخانلو، ب.، 1364. اصلاح مراتع از طریق ذخیره نزولات آسمانی. سازمان جنگلها و مراتع، دفتر فنی مرتع، ایران، 60ص.
- باباخانلو، ب. و احمدی، ع.، 1387. ضوابط و دستورالعمل اصلاح مراتع با استفاده از روش‌های ذخیره نزولات آسمانی. معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور، ایران، 419: 60 ص.
- حبیب‌زاده، ا.، ۱۳۸۲. گزارش نهایی بررسی تأثیر کنتور فارو، پیتینگ، ریپینگ و بذرپاشی در ذخیره نزولات آسمانی. مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، 80ص.
- حبیب‌زاده، ا.،گودرزی، م.، مهرورزمغانلو، ک. و جوانشیر، ع.، 1386. تأثیر پیتینگ، ریپینگ و کنتور فارو در ذخیره رطوبت و افزایش پوشش گیاهی. دانشکده منابع طبیعی، ۶۰(2):397.
- مصداقی ، م.، 1386. مرتعداری در ایران. انتشارات آستان قدس رضوی، ایران، 333 ص.
- معدنچی، پ.، بنی اسدی، م.، جهانشاهی، م. ر. و محسنی، س. ا. ر.، 1384. مقایسه تأثیر دو روش مکانیکی ریپرینگ و کنتور فارو در جلوگیری از رواناب و رسوب. دومین کنفرانس سراسری آبخیزداری و مدیریت منابع آب و خاک، 7-8 اسفند: 581-583.
- مقدم ، م. ر.، 1380. اکولوژی توصیفی و آماری پوشش گیاهی. انتشارت دانشگاه تهران، ایران، 285 ص.
- مقدم ، م. ر.، 1386. مرتع و مرتعداری. انتشارت دانشگاه تهران، ایران، 470 ص.
- Branson, F. A., Miller, R. F. and Mcqueen, I. S., 1966. Contour furrowing, pitting and ripping on range lands of the western United States. J. Range manage. 19:182-190.
- Rich, T. D., 2005. Effects of contour furrowing on soils, vegetation, and grassland breeding birds in north Dakota. USDA Forest Service, Technical Report, PSW-GTR-191.
- Wight, J. R., Neff, E. L. and Soiseth, R. J., 1978. Vegetation response to contour furrowing. Journal of Range Management, 31(2): 97-101.