نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مینا بیات ¹
• حسین ارزانی ²
• عادل جلیلی ³

¹ کارشناس ارشد، گروه مرتعداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران،

² استاد، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران. کرج، ایران

³ استاد پژوهشی، بخش تحقیقات گیاهشناسی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

عوامل اقلیمی مهمترین عامل تأثیر‌گذار بر رشد پوشش گیاهی می‌باشند، تأثیر هر یک از این عوامل در هر منطقه بسته به نوع پوشش گیاهی متفاوت است. در این تحقیق میزان تأثیر سه عامل مهم اقلیمی بارش، درجه حرارت و رطوبت نسبی هوا بر روی میزان پوشش تاجی و تولید علوفه در یک‌دوره ده ساله(1377-1386) و سال 1392 در مراتع استپی علویجه و خونداب در استان اصفهان مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج یازده سال بررسی در مراتع استپی نشان داد، متوسط تاج پوشش 12 درصد و متوسط تولید 5/124 کیلوگرم در هکتار بوده است و در میان شکل‌های مختلف رویشی بوته‌ای‌ها بیشترین درصد پوشش و تولید و گندمیان کمترین درصد پوشش و تولید را به خود اختصاص دادند. نتایج رگرسیون ساده نشان دادند، پوشش تاجی کل در مراتع استپی به ترتیب تحت تأثیر بارندگی سالانه و درجه حرارت قرار دارند و با افزایش بارندگی سالانه و کاهش درجه حرارت میزان پوشش افزایش می‌یابد و تولید کل در این مراتع تحت تأثیر بارندگی سالانه و بارش‌های فصول سرد و حداقل دما می‌باشند. تولید دراز مدت در هر دو مرتع مورد بررسی با استفاده از بارندگی سالانه برآورد شد، میانگین تولید درازمدت در مرتع علویجه و خونداب به ترتیب برابر 55 و 6/176 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. با توجه به نتایج رگرسیون گام به گام با استفاده از فاکتورهای اقلیمی رطوبت نسبی با دمای ماه آذر و بارندگی سالانه بهترین معادله جهت برآورد پوشش سالانه در سایتهای خونداب و علویجه بدست آمد. در سایت خونداب دمای ماه آبان با مجموع بارندگی اسفند تا اردیبهشت و در سایت علویجه مجموع بارندگی فصل رشد و اسفند با کمینه دما با دمای ماه‌های اردیبهشت و آذر بهترین معادله جهت برآورد تولید سالانه می‌باشند، بنابراین تأثیر شرایط اقلیمی بر روی پوشش تاجی و تولید سالانه و شکل‌های مختلف رویشی آنها در مراتع استپی یکسان نمی‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• عوامل اقلیمی
• پوشش
• تولید
• مراتع استپی
• خونداب
• علویجه

عنوان مقاله [English]

The effect of climatic conditions on vegetation cover and production in steppe rangelands(Case Study: Alavijeh and Khondab-Isfahan province)

نویسندگان [English]

• Mina Bayat ¹
• Hosein Arzani ²
• Adel Jalili ³

چکیده [English]

In this study, the effects of three important climate factors including rainfall, temperature, and relative humidity were studied on vegetation cover and forage production for ten years (1997-2007) as well as in the Alavijeh and Khondab steppe rangelands, Isfahan province, in 2013. The results of the eleven-year study in steppe rangelands showed that shrubs and grasses had the highest and lowest vegetation cover and production and the average vegetation cover and average production were calculated to be 12% and 124.5 kg per hectare.  The results of simple regression analysis showed that in steppe rangelands, the total vegetation cover is affected by annual rainfall and temperature, so that vegetation cover increased with increasing annual rainfall and decreasing temperature. The total production in the study rangelands is affected by annual rainfall, cold season rainfall, and minimum temperature.  The long-term production was calculated to be 55 and 176.6 kg per hectare for the Khondab and Alavijeh sites, respectively. According to the results of stepwise regression, using climatic factors, the relative humidity with temperature of December and annual rainfall was identified as the best equation to estimate the annual vegetation cover in the Khondab and Alavijeh sites.  In the Khondab site, the temperature of November and total rainfall from March to May was identified as the best equation to estimate the annual production. However, in the Alavijeh site, the total rainfall of growing season, minimum temperature of March, and temperature of May and December was the best. Therefore, the impact of climate conditions on vegetation cover and annual production and different life forms are not similar in the steppe rangelands.

کلیدواژه‌ها [English]

• climatic factors
• Vegetation cover
• Production
• steppe rangeland
• Khondab
• Alavijeh