نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محدثه عرب سربیژن ¹
• مهدیه ابراهیمی ²
• مجید آجورلو ²

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل، ایران

² استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل، ایران

چکیده

تحقیق حاضر جهت مطالعه تأثیر عملیات اصلاحی اجرا شده بر سلامت مرتع در مراتع جیرفت اجرا گردید. در این تحقیق از مدل آنالیز عملکرد چشم‌انداز (LFA) برای ارزیابی سلامت مرتع استفاده شد. بدین منظور سه سایت مرتعی شامل مرتع قرق شده (مرتع جبالبارز)، مرتع تحت مدیریت چرا به همراه عملیات کنتورفارو و مرتع تحت مدیریت چرا به همراه عملیات هلالی‌آبگیر (مراتع عنبرآباد) انتخاب شد. نمونه‌برداری به روش تصادفی-سیستماتیک با استفاده از ترانسکت‌های 50 و 100متری انجام و در هر ترانسکت قطعات (پوشش گیاهی) و میان قطعات (فاصله بین دو قطعه) مشخص شدند. سپس طول و عرض قطعات و فاصله بین آنها در هر ترانسکت ثبت و پس از تعیین موارد فوق، 5 تکرار از هر قطعه و میان قطعه به‌صورت تصادفی انتخاب و 11 فاکتور مربوط به خصوصیات سطح خاک بر روی آنها اندازه‌گیری شد. در سه سایت و مناطق شاهد آنها سه شاخص نفوذپذیری، پایداری و چرخه عناصر غذایی با جمع امتیازات مربوطه با استفاده از نرم‌افزارLFA  محاسبه و به‌صورت درصد بیان گردید. نتایج نشان داد که در فعالیت‌های مدیریتی اعمال شده، شاخص‌ها و ویژگی‌های عملکردی مرتع تغییر یافته‌اند به‌طوری‌که عملیات قرق باعث بهبود مرتع شد. همچنین مقایسه منطقه هلالی‌آبگیر، کنتورفارو و شاهد نشان داد که در این سایت‌ها، شاخص‌های سلامت مرتع در قطعات اکولوژیکی عملیات اصلاحی دارای میانگین مقادیر بیشتری نسبت به قطعات اکولوژیکی شاهد است. نتایج آزمون دانکن نشان داد که بین سه شاخص عملکردی در عملیات اصلاحی قرق، هلالی‌آبگیر و کنتورفارو با مناطق شاهد نیز اختلاف معنی‌داری وجود دارد. به‌طوری‌که عملیات اصلاحی قرق، احداث هلالی‌آبگیر و کنتورفارو باعث بهبود ویژگی‌های عملکردی مرتع شدند.

کلیدواژه‌ها

• شاخص‌های عملکردی
• عملیات اصلاحی
• مراتع جیرفت
• ویژگی‌های سطح خاک
• تحلیل عملکرد چشم‌انداز

عنوان مقاله [English]

Investigation on soil surface indicators and rangeland functional properties by Landscape Function Analysis method (LFA) (Case study: Jiroft rangeland)

نویسندگان [English]

• Mohadeseh Arab sarbizhan ¹
• Mahdiyeh Ebrahimi ²
• Majid Ajoulou ²

چکیده [English]

This research was aimed to investigate the effects of restoration practices on rangeland health in Jiroft. The study was conducted using landscape function analysis (LFA). Three study sites including exclosure (Jebalbarz), contour furrow, and crescent pond in rangelands under grazing management (Anbarabad) were selected. Sampling was performed in a random-systematic manner using transects of  50 m and 100 m length, and patches and inter-patches were identified on each transect. Then, the length and width of the patches and distance between them were measured. Five replicates of each patches and inter-patches were selected and 11 soil factors were assessed. In the three study sites and control groups, functional indexes including infiltration, stability, and nutrient cycling were calculated through sum of scores using LFA software and changed to percent values. According to the results, the management activities applied could change the rangeland functional indicators and characteristics, so that range condition improved by exclosure. In addition, the average values recorded for the rangeland health indicators in ecological patches of restoration practices were higher as compared with control group. Duncan test results showed that there were significant differences for three functional indicators among all treatments, so that restoration practices could improve the rangeland function.

کلیدواژه‌ها [English]

• Functional indexes
• Restoration Practices
• Jiroft rangeland
• Soil surface properties
• Landscape function analysis