نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جواد اسفنجانی ¹
• محمدعلی زارع چاهوکی ²
• حامد روحانی ³
• مجید محمد اسمعیلی ⁴
• بهاره بهمنش ³

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، ایران

² استاد، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

³ استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، ایران

⁴ دانشیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، ایران

چکیده

 هدف از این مطالعه مدل‌سازی مطلوبیت رویشگاه گونه‌های گیاهی مراتع جنوب استان گلستان با استفاده از روش آشیان اکولوژیک بوم‌شناختی در نرم‌افزار Biomapper است. برای این منظور از داده‌های مکانی حضور گونه‌های مورد بررسی به عنوان مکان‌های مناسب برای گونه‌های گیاهی و بررسی شرایط محیطی منطقه برای شناسایی نیازهای رویشگاهی آن‌ها استفاده می‌شود. برای نمونه‌برداری از پوشش‌گیاهی در هر تیپ رویشی، 3 ترانسکت 50 متری مستقر و در امتداد هر ترانسکت 10 پلات با فواصل 5 متر قرار داده شد.  اندازه پلات یک متر مربع تعیین شد. همچنین در هرتیپ رویشی نمونه‌برداری از خاک در عمق 30-0 سانتی‌متری انجام گردید. سپس با وارد کردن داده‌ها در نرم افزار بایومپر به منظور تهیه نقشه مطلوبیت رویشگاه‌ها از الگوریتم میانه و الگوریتم هارمونیک استفاده شد. به منظور بررسی میزان تطابق نقشه پیش‌بینی شده با نقشه واقعی پوشش گیاهی، از ضریب کاپا استفاده گردید که در رویشگاه‌های مورد بررسی Artemisia aucheri،Festuca ovina-Astragalus gossypinus ،Bromus tomentellus، Bromus tomentellus- Festuca.ovina  ضریب کاپا به ترتیب برابر 57/0 ، 70/0، 58/0، 50/0 می‌باشد. نتایج حاصل از تفسیر نقشه مطلوبیت رویشگاه‌ها مشخص می‌سازد که مهم‌ترین عوامل محیطی موثر بر گونه‌های گیاهی مورد مطالعه، در تیپA. aucheri : میزان رس و میزان شیب، در تیپ F.ovina-A.gossypinus: میزان شن و ارتفاع از سطح دریا، در تیپ B.tomentellus: میزان شن و جهت جغرافیایی شمال غربی و در تیپ F.ovina-A.gossypinus: میزان شن، ارتفاع از سطح دریا و کربن آلی می‌باشد. مدل‌های تولید شده در این تحقیق می‌تواند به منظور شناسایی مناطق مستعد جهت انجام عملیات اصلاحی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• مدل‌سازی
• نقشه پیش‌بینی
• الگوریتم
• مراتع جنوب گلستان
• Biomapper

عنوان مقاله [English]

Suitibility habitat modeling species using Ecological Niche Factor Analysis (ENFA) in rangelands Chaharbagh of Golestan province, Iran

نویسندگان [English]

• Javad Esfanjani ¹
• Mohammadali Zare Chahouki ²
• Hamed Rouhani ³
• Majid Mohammad Esmaeli ⁴
• Bahare Behmanesh ³

چکیده [English]

This research was aimed to modeling the habitat suitability for plant species in southern rangelands of Golestan province by ENFA method with Biomapper software. For this purpose, the spatial data of species presence and environmental conditions were used to identify the suitable sites for the study species and their habitat requirements. For vegetation sampling in each vegetation type, three 50-meter transects were established, along which measurements were performed within 10 plots with five-meter intervals. The plot size was calculated to be 1m². In each vegetation type, soil sampling was done at 0-30 cm depth. Then data were entered to the Biomapper software and the middle algorithm and harmonic algorithm were used to produce the habitat suitability map. The kappa coefficient was used to check the conformity of the predicted map with actual vegetation map. The kappa coefficient was calculated to be 0.57, 0.70, 0.58, and 0.50 for Artemisia aucheri, Festuca ovina-Astragalus gossypinus, Bromus tomentellus, and Bromus tomentellus- Festuca ovina, respectively. According to the obtained results, the most important environmental factors affecting plant species in the study vegetation types were as follows: clay content and slope (A. aucheri); sand content and altitude (F.ovina-A.gossypinus); sand content and northwest aspect (B.tomentellus); sand content, altitude and organic carbon (F.ovina-A.gossypinus). The models developed in this study can be used to identify suitable areas for range improvement practices.

کلیدواژه‌ها [English]

• modeling
• Prediction mapping
• Algoritm
• ranglands in southern Golestan province
• Biomapper